นิตยาฟาร์ม เซียน วัวขุน เมืองตาก ตั้งกลุ่มวิสาหกิจฯ ขุนวัวส่งจีนและเวียดนาม เลี้ยง วัวขุน เป็นอีกอาชีพที่สามารถสร้างรายได้เลี้ยงครอบครัวได้ และทำได้ไม่ยาก เพียงต้องคิดคำนวณต้นทุนให้ดี หาตลาดให้ได้ มีความรู้ และความพร้อม ในการเลี้ยง
นิตยสารสัตว์บกฉบับนี้จะพาทุกท่านไปรู้จักกับเกษตรกรหญิงสาวสวย ผู้เลี้ยงโคขุนมานานกว่า 10 ปี เธอได้เผยกับทีมงานว่า ตั้งแต่เลี้ยงโคขุนมาไม่เคยเจอปัญหาในการเลี้ยงเลย และเธอจะมาเผยเทคนิคการเลี้ยงโคขุนอย่างไร ให้ได้ผลผลิตดี และมีกำไร
สภาพพื้นที่เลี้ยงวัว
บนพื้นที่กว่า 300 ไร่ ที่มีการจัดสรรพื้นที่อย่างลงตัว แบ่งเป็นแปลงปลูกหญ้าเนเปียร์ 10 ไร่ แปลงหญ้าธรรมชาติ 50 ไร่ และมีแปลงปลูกหญ้ารูซี่อีก 240 ไร่ นอกจากนั้นแบ่งเป็นพื้นที่โรงเรือนสำหรับการเลี้ยงโคขุน“นิตยาฟาร์ม” ฟาร์มโคแห่งเมืองตาก ดูแลโดย คุณนิตยา จันทะโพธิ์ หรือคุณนิด หญิงแกร่งสาวสวย ที่หลายๆ ท่านรู้จักกันในวงการคนเลี้ยงโคขุน
เดิมคุณนิดจำหน่ายเมล็ดพันธุ์หญ้าอาหารสัตว์มาก่อน ส่วนการเลี้ยงโคนั้น เลี้ยงมาตั้งแต่รุ่นคุณปู่ คุณย่า แต่สมัยรุ่นคุณปู่ คุณย่า นั้น ไม่ได้เลี้ยงโคขุนแบบจริงจัง จะเลี้ยงแม่วัวเพื่อขายลูกวัวให้แก่เกษตรกร เมื่อมาคุณนิดได้เข้ามาช่วยดูแลจัดการ จึงเปลี่ยนมาบริหารจัดการเองตั้งแต่ต้นน้ำและกลางน้ำ เริ่มโดยต้นน้ำจะมีฝูงแม่วัวเพื่อผลิตวัวลูกผสม และทำกลางน้ำโดยใช้ลูกวัวตัวผู้ที่มีเข้าขุนส่งตลาดโคเนื้อ
“การเลือกวัวเข้าขุนถือว่าเป็นหัวใจสำคัญในการทำ วัวขุน ให้ประสบความสำเร็จ มีกำไร และไม่ขาดทุน แต่ถ้าเราจะใช้คำว่าทำเพราะชอบอาชีพเลี้ยงวัว ไม่มีกำไรไม่เป็นไร ถ้าใครคิดแบบนั้นบอกตรงๆ มันคือจุดจบค่ะ” คุณนิดเปิดเผยถึงหลักคิดธุรกิจโคขุน
เทคนิคการขุนวัว ในฉบับนิตยาฟาร์ม
โดยจะเริ่มจากการสร้างโครงให้วัวที่จะนำมาขุนก่อน โดยปล่อยวัวลงแปลงหญ้า ให้กินหญ้าสดแทนการอัดอาหารข้นเพื่อประหยัดต้นทุน เพราะการอัดอาหารข้นเลยจะทำให้วัวอ้วนแต่โครงสร้างไม่ได้ เมื่อวัวโตเต็มวัยพร้อมขุนจึงจะเริ่มให้อาหารข้น
การเลือกวัวเข้าขุนคุณนิดจะเลือกวัวหย่านม วัวที่เลือกมาจากตลาดหรือว่าวัวจากฟาร์มเราเอง ซึ่งก่อนจะนำมาเข้ากลุ่มรวมกันจะแยกไว้อีกคอกไม่ให้ปะปนกับวัวเดิมที่มีอยู่ วัวที่ซื้อมาจากหลายๆ แหล่ง มีการเดินทางขนส่งทำให้วัวเกิดภาวะเครียด จึงต้องแยกไว้เป็นระยะเวลา 7-14 วัน เพื่อป้องกันโรคติดต่อ
ที่สำคัญอาหารที่ให้ในช่วงนี้จะไม่ให้อาหารข้น เพราะกระเพาะของวัวจะเกิดการหดเนื่องจากการอดอาหารในช่วงการเดินทาง ถ้าอัดอาหารข้นทันทีจะทำให้ระบบย่อยทำงานไม่ดี วัวอาจจะถ่ายเหลว บางตัวอาจจะถ่ายเป็นเลือด ขั้นรุนแรงมีเสียชีวิตก็เป็นไปได้ ทางฟาร์มจะให้ฟางเป็นอาหารหลัก หรือหญ้าสด และน้ำ หลังจากพักได้ 3 วัน ก็จะทำการถ่ายพยาธิ และฉีดยาบำรุง เมื่อผ่านไปสองสัปดาห์มั่นใจว่าไม่มีโรคติดต่อก็เริ่มขุนกันเลย
อีกเทคนิคที่ช่วยให้วัวขุนได้น้ำหนักดี คือ การฝังฮอร์โมนเพศเมียที่หู (progesterone และ estradiol) วัตถุประสงค์เพื่อให้วัวตัวผู้ที่นำเข้าขุนนิ่งขึ้น ไม่คึก ตั้งใจกินอาหาร ซึ่งจะช่วยในเรื่องของการเพิ่มน้ำหนัก การกินที่ดีขึ้น โดยจะฝังที่หลังใบหูข้างใดก็ได้บริเวณโคนหูขนานกับเส้นเลือดไม่โดนเส้นเลือด
นอกจากนี้หัวใจสำคัญในการขุนวัว คือ ต้องดูในเรื่องจังหวะของราคาในช่วงนั้นด้วย ถ้าราคาดีเมื่อไหร่จะนำวัวที่ฟาร์มเข้าขุนเลย เนื่องจากที่ฟาร์มดูแลจัดการตั้งแต่ต้นน้ำ จึงง่ายต่อการเลือกวัวมาขุน ไม่ต้องหาซื้อลูกวัวหย่านมจากที่อื่น
ซึ่งคุณนิดได้เผยสาเหตุที่เกษตรกรบางรายเลี้ยงแล้วขาดทุนว่า “เกษตรกรบางรายที่เลี้ยงแล้วขาดทุนเพราะขุนวัวโดยไม่ดูจังหวะราคาว่าช่วงไหนราคาดีหรือไม่ดี พอวัวเริ่มเข้าขุน ถ้ากินอาหารข้นแล้วเราจะเบาอาหารข้นไม่ได้ บางคนจะคิดว่าช่วงนี้ราคาขายวัวถูก จะเลี้ยงต่อไปรอราคาขึ้น แต่จะลดอาหารข้นลง แบบนี้จะทำให้น้ำหนักวัวลงตามไปด้วย เท่ากับว่าที่เลี้ยงมาเสียเวลา”
การบริหารจัดการโรงเรือนวัว
การจัดการในแต่ละวันของฟาร์มนั้นไม่มีอะไรยุ่งยาก ในตอนเช้ามืดคุณพ่อจะเป็นคนให้อาหารข้น พอช่วงสายๆ คุณนิดจะเอาหญ้าให้วัวกิน ในช่วงบ่ายคุณพ่อก็จะมาให้อาหารข้นอีกรอบหนึ่ง และมีหญ้าให้กินตลอด ส่วนมูลวัวที่ได้จะนำไปใส่แปลงหญ้า ทางฟาร์มจึงไม่มีปัญหาเรื่องสิ่งแวดล้อม และมีการออกแบบโรงเรือนให้แดดสามารถส่องถึง ทำให้ไม่มีปัญหาเรื่องคอกแฉะ
และการขยายพันธุ์ ทางฟาร์มจะใช้วิธีผสมจริงทั้งหมด ซึ่งอัตราการผสมติดอยู่ในเกณฑ์ดี ช่วยให้การจัดการง่ายขึ้น ใช้พ่อวัวคุมฝูง ไม่ต้องมาคอยจับสัด
คุณนิดเปิดเผยเทคนิคว่าทางฟาร์มจะไม่ขุนวัวหน้าฝน เพราะมีการดูแลจัดการยาก มีโอกาสเป็นโรคง่าย ถ้าคอกแฉะวัวจะกินอาหารได้ไม่ดี ทำน้ำหนักได้ไม่ดี และในหน้าฝนช่วงนี้มีเทศกาลกินเจ ราคาเนื้อวัวจะถูกลง จึงไม่เหมาะที่จะขุนวัวเพราะไม่ได้ราคา
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่าย วัว เมล็ดพันธุ์หญ้า
ส่วนด้านการตลาดนั้นจะขุนส่งขายประเทศจีน และเวียดนาม เพราะวัวยิ่งโต เรทราคาที่ได้จะยิ่งสูง ตัวอย่างเช่น วัวน้ำหนัก 600 กก. ขายที่ 103 บาท/กก. วัวน้ำหนัก 700 กก. ราคา 105 บาท/กก. แต่ถ้าน้ำหนักไม่ถึง 500 ราคา ก็ไม่ถึงร้อย อาจจะขายที่ 94-97บาท/กก. แล้วแต่ว่าขายให้ใคร เพราะวัวขุนที่คุณนิดทำเป็นการขุนอิสระ ไม่มีสัญญากับใครทั้งสิ้น
นอกจากธุรกิจวัวขุน คุณนิดได้ทำธุรกิจขายพันธุ์หญ้า ซึ่งได้เริ่มทำแปลงในปี 2535 ปลูกหญ้าไว้เพื่อนำมาเลี้ยงวัวในฟาร์ม โดยคุณนิดได้เผยว่าคุณพ่อ คุณแม่ ทำเมล็ดพันธุ์หญ้ามาขายก่อนปี 2538 โดยจะขายให้เพื่อนบ้านนำไปปลูก ต่อมาได้มีพ่อค้าคนกลางมารับเมล็ดพันธุ์ไปขายต่อ เป็นที่มาของธุรกิจการขายเมล็ดพันธุ์ ต่อมาคุณนิดมาสานต่อธุรกิจเมล็ดพันธุ์ โดยขายผ่านช่องทางโซเชียลมีเดีย และได้เสียงตอบรับด้วยดีมาตลอด
“พี่มีแปลงหญ้าไว้เลี้ยงวัว ช่วงนี้วัวพี่จะปล่อยอยู่ในป่า อีกซักเดือนหนึ่งพี่ก็จะเก็บเมล็ดพันธุ์เอาไว้เพื่อขาย และหลังจากนั้นตั้งแต่ธันวาถึงหน้าฝนอีกที พี่ก็จะมีหญ้าอยู่ในแปลงหญ้าตลอด วัวพี่ก็จะมีหญ้าให้กินตลอดไม่ขาด เพราะในช่วงหน้าฝนพี่ไม่ได้ให้วัวมากินหญ้าตรงแปลงที่จะเก็บเมล็ดพันธุ์ขาย จึงทำให้พี่มีหญ้าตรงนั้นเพียงพอในหน้าแล้ง” คุณนิดให้ความเห็น
นอกจากธุรกิจต่างๆ แล้ว คุณนิดยังสร้างเพจขึ้นมาในเฟสบุ๊คเพื่อให้ความรู้และแนะนำเกษตรกรเกี่ยวกับการเลี้ยงวัว การขุนวัว และแบ่งปันประสบการณ์กับผู้ที่สนใจในอาชีพเลี้ยงวัว โดยใช้ชื่อเพจว่า “นิตยาฟาร์ม” การทำเพจนี้เป็นความตั้งใจของคุณนิด เพื่อขอบคุณเกษตรกรที่อุดหนุนเมล็ดพันธุ์
แนวโน้มในอนาคต
นอกจากนี้คุณนิดได้สร้างกลุ่มวิสาหกิจชุมชน โดยการชวนญาติ คุณน้องที่เลี้ยงวัว มารวมกลุ่มกัน และได้แนะนำคนที่สนใจอยากเลี้ยงวัวแต่ไม่มีทุน คุณนิดให้รวมกลุ่มกัน รวมเงินกองกลาง นำมาลงทุนเลี้ยงวัวด้วยกัน แล้วนำผลตอบแทนมาแบ่งกัน
ต่อไปในอนาคตมีแผนจะปลูกข้าวไรซ์เบอร์รี่แบบอินทรีย์ ปลูกเอง มีโรงสีของตัวเอง ขายเอง และตั้งใจจะเปิดเป็นฟาร์มสเตย์ ให้คนที่สนใจเข้ามาเยี่ยมชม มาศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงวัว การปลูกหญ้าต่างๆ
ฝากถึงผู้ที่เลี้ยงวัว
สุดท้ายคุณนิดได้ฝากแง่คิดแก่ชาววัวขุนว่า “พี่นิดอยากจะฝากถึงคนที่เลี้ยงวัวอยู่ แล้วอยากจะมาเลี้ยงเป็นวัวขุน อยากให้ศึกษาหาข้อมูลเรื่องการตลาด ว่าขุนแล้วจะไปขายให้ใครและสำหรับคนที่เบื่องานประจำ อยากจะหันมาเลี้ยงวัว ก็อยากให้ศึกษาหาความรู้ให้ดีก่อน
ถ้าเมื่อไหร่มีองค์ความรู้แล้ว มีปัจจัยที่ควรจะมีในการเลี้ยงวัว เช่น แหล่งอาหารหยาบ บางคนอาจจะคิดว่าวัวขุนกินหญ้าไม่เยอะหรอกวันละ 10 กว่าโล แต่ทุกอย่างนั้นคือต้นทุนในการเลี้ยง ถ้าจะต้องไปซื้อต้นทุนเราจะสูง มันก็มีโอกาสที่กำไรจะน้อยถึงขั้นขาดทุนได้”
ขอขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก คุณนิตยา จันทะโพธิ์ หรือคุณนิด 107 หมู่ที่ 2 ตำบลทุ่งกระเชาะ อำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก
หากผู้อ่านท่านใดสนใจเมล็ดพันธุ์หญ้า หรือเทคนิคการเลี้ยงวัวเพิ่มเติม สามารถติดต่อได้ที่ เฟสบุ๊ค : นิตยาฟาร์ม โทร.087-985-1081, Line. 399399nit
อ้างอิง : นิตยสารสัตว์บก ฉบับที่ 331
