การลดอัตราการตายในลูกสุกร 3 วันแรกหลังคลอด
ปัญหาการสูญเสียลูกสุกรช่วง ประมาณ 3วันแรกหลังคลอด ส่วนใหญ่พบว่าเป็นปัญหาแม่ทับลูกตาย จะเกิดการสูญเสียมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับองค์ประกอบหลายๆอย่าง ซึ่งสามารถจัดการได้ เช่น น้ำหนักแรกคลอด การปรับสภาพแวดล้อมในโรงเรือน และการจัดการอาหารและน้ำดื่ม และความพร้อมในเรื่องอุปกรณ์ในเล้าคลอด ซึ่งมีผลต่อพฤติกรรมของแม่และลูกสุกรดังนี้
น้ำหนักแรกคลอด
พบว่าน้ำหนักลูกสุกรแรกคลอด มีผลต่อการสูญเสียอุณหภูมิร่างกาย โดยในลูกสุกรกลุ่มตัวเล็กจะสูญเสียอุณหภูมิร่างกายมากกว่าลูกสุกรตัวใหญ่ ลูกสุกรจะพยายามหาที่ๆอบอุ่นใกล้เคียงกับตัวแม่มากที่สุด ดังนั้นหากผู้เลี้ยงไม่จัดหาความอบอุ่นแหล่งอื่นให้เพียงพอ โอกาศที่ลูกสุกรจะไปนอนใกล้แม่ และถูกแม่ทับก็จะสูงขึ้น
การสูญเสียอุณหภูมิร่างกายลูกสุกรแรก เกิด –35 ชั่วโมงแรก
นอกจากความอบอุ่นหลังคลอด ที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือคุณค่าทางโภชนะในอาหารและปริมาณการให้อาหารในช่วงของการอุ้มท้อง หากทำได้ถูกต้อง จะพบว่าน้ำหนักแรกคลอดเฉลี่ยจะสูงขึ้นโดยที่สุกรแม่พันธุ์ไม่อ้วน ซึ่งให้ผลดีทั้งในเรื่องการลดอัตราการสูญเสียจากแม่ทับและน้ำหนักหย่านมที่ดีขึ้น รวมทั้งการรักษาความสมบูรณ์พันธุ์เพื่อการให้ผลผลิตในรอบต่อไป
ในสายพันธุ์ที่ให้ขนาดครอกที่ใหญ่มากๆ การปรับโปรแกรมการให้อาหารมีผลสำคัญมากกับน้ำหนักแรกคลอดและความถูกต้องเหมาะสมของหุ่นแม่สุกร ( Body Condition Score ) อาหารแม่พันธุ์อุ้มท้องที่มีค่าNSP ( Non-Starch Polysaccharides)เหมาะสม จะสามารถปรับหุ่นแม่สุกร และน้ำหนักแรกคลอดได้ดีขึ้น เนื่องจากอาหารที่สมดุลย์NSPเหมาะสม จะค่อยๆปลดปล่อยพลังงานออกมาช้าๆ แม่สุกรจะไม่ค่อยหอบ แม่สุกรรู้สึกอิ่มนาน สงบไม่เครียด ส่งผลต่ออัตราการผสมติด อัตราการอยู่รอดของตัวอ่อน และน้ำหนักแรกคลอดที่ดีกว่า
แสดงการเปรียบเทียบน้ำหนักลูกแรกคลอดต่อครอก และจำนวนลูกสุกรแรกเกิดในแม่สุกรที่ได้รับอาหารที่มีแป้ง และอาหารที่มี NSP ในช่วงอุ้มท้อง
ที่มา: C.M.C. van der Peet – Schwering และคณะPerformance of sows fed high levels of nonstarch polysaccharides during gestation and lactation over three parities J.Anim. Sci. 2003. 81: 2247-2258
ปริมาณน้ำนมที่แม่สุกรผลิตได้
สิ่งสำคัญที่สุดที่จะส่งผลต่อสุขภาพลูกสุกรทั้งในเล้าคลอด อนุบาลและขุน คือการที่จะต้องให้ลูกสุกรได้รับน้ำนมเหลืองเร็วที่สุด และได้รับในปริมาณที่เพียงพอ ดังนั้น24ชั่วโมงแรกไม่ควรทำกิจกรรมใดๆกับลูกสุกร นอกจากการเช็ดตัวทำความสะอาด มัดสายสะดือ และเฝ้าคอยช่วยให้ได้กินน้ำนมเหลืองเร็วที่สุด และจับเข้ากล่องกกหลังจากกินนมแล้ว
นอกจากการหาที่อบอุ่นแล้ว ความหิวก็จะเป็นสาเหตุที่ทำให้ลูกสุกรเข้าไปอยู่ใกล้ๆแม่ตลอดเวลา ซึ่งมีผลทำให้แม่เกิดความเครียดจากการไม่ได้พักผ่อนด้วย
โดยเฉพาะฟาร์มที่มีขนาดครอกใหญ่ๆ ลูกตัวเล็ก จะรู้สึกหิวและหนาวมากกว่าปกติ ปริมาณน้ำนมแม่สุกรเป็นข้อจำกัดการเจริญเติบโตของลูกสุกร ดังนั้นเป็นหัวใจสำคัญของฟาร์มคือการรักษาสุขภาพแม่สุกรก่อนและหลังคลอดให้ดี และทำให้กินอาหารได้เพียงพอกับความต้องการ
% ความสามารถดูดซึมน้ำนมเหลืองของลำใส้ลูกสุกร
ลูกสุกรแรกเกิด ต้องได้กินนมน้ำเหลืองอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะในช่วง 3 ชั่วโมงหลังคลอด
NSP ช่วยทำให้ทางเดินอาหารขยายตัวเพิ่มความจุของทางเดินอาหาร เพิ่มการกินได้มากขึ้นในช่วงเลี้ยงลูก
ที่มา: C.M.C. van der Peet-Schwering และคณะPerformance of sows fed high levels of nonstarch polysaccharides during gestation and lactation over three parities J.Anim. Sci. 2003. 81: 2247-2258
หลักการจัดการสภาพแวดล้อม
แม่สุกรต้องการอุณหภูมิที่เย็นสบาย(27Cº-30Cº)ในขณะที่ลูกสุกรต้องการความอบอุ่น ( 34 Cº – 32 Cº ) หลักการที่ผู้เขียนใช้จัดการคือทำให้แม่เย็นก่อน ไม่ต้องกลัวลูกสุกรหนาว แต่ต้องมีกล่องกกบังลมและให้ความอบอุ่น เพื่อให้ลูกสุกรแยกได้ชัดเจนว่าที่นอนอุ่นกว่าตัวแม่ และต้องไม่ลืมฝึกให้ลูกสุกรเข้ากล่องกกโดยเฉพาะ
48 ชั่วโมง แรก
คุณภาพน้ำและปริมาณน้ำ
ปริมาณน้ำส่งผลต่อสุขภาพและอัตราการกินได้ในแม่สุกร ในระหว่างเลี้ยงลูก แม่สุกรสามารถกินน้ำได้ถึง 30 ลิตร ต่อวัน ซึ่งปริมาณน้ำที่ต้องการปริมาณมากนี้เพื่อใช้ในการดำรงชีพของแม่สุกร และผลิตน้ำนม อัตราการไหลของน้ำจากถ้วยหรือจุ๊ปนี้ที่ดื่มกิน ควรจะอย่างน้อย 2 ลิตรต่อนาที ซึ่งหากปริมาณน้ำมีเพียงพอแล้วสุกรกินอาหารอิ่ม อาการลุกนั่งกระวนกระวายลดลง ผลที่ตามมาคือการผลิตน้ำนมเพียงพอ
บทสรุป
- เพิ่มน้ำหนักแรกคลอดให้เหมาะสมกับขนาดครอกในฟาร์ม ด้วยโภชนะที่เพียงพอและโปรแกรมการให้อาหารแม่พันธุ์อุ้มท้องที่เหมาะสม
- รักษาสุขภาพก่อนและหลังคลอดให้ได้เพื่อให้แม่พันธุ์กินอาหารได้ตามความต้องการเพื่อให้การผลิตน้ำนมเพียงพอกับลูกสุกร
- ทำให้ลูกสุกรรู้ว่าที่นอนอุ่นกว่าแม่ ด้วยกล่องกกที่ดี ไฟกกที่อบอุ่น และการฝึกระยะแรก
- น้ำดื่มสะอาด และเพียงพอกับการดำรงชีวิตและผลิตน้ำนม
มีรายละเอียดปลีกย่อยที่สามารถช่วยให้การผลิตสุกรได้ดีขึ้นสามารถติดต่อพูดคุยกับทีมงานได้ตลอดเวลา แต่เพียงแค่ปฏิบัติ4ข้อนี้ให้ได้ มั่นใจว่าจะช่วยให้ได้ลูกสุกรมากขึ้นแน่นอน
ฝ่ายวิจัยพัฒนาผลิตภัณฑ์และบริการวิชาการสุกร
บริษทเบทาโกรจำกัด(มหาชน)-พระประแดง
