การ ปลูกชะอม
ชะอมผักเศรษฐกิจที่อยู่คู่บ้านคู่เมืองไทยมานานเป็นที่รู้จักกันดี เกษตรกรหลายท่านนิยมรับประทานผักปลูกเป็นรั้วบ้าน และสามารถนำมาประกอบอาหารได้หลากหลาย เช่น ไข่ทอดชะอม แกงส้มชะอมไข่ แกงส้มชะอมกุ้ง เป็นต้น ชะอมเป็นพืชที่ให้คุณค่าทางอาหารมากมาย แต่คนคิดจะนำมาทำเป็นอาชีพมีไม่มากนักในปัจจุบันนี้ ผลผลิตจึงยังไม่ล้นตลาด และผู้บริโภคมีความต้องการอีกมาก
ด้วยความที่เป็นพืชให้ผลผลิตที่ดีต่อเนื่องตลอดเวลา จึงมีเกษตรกรแห่งหนึ่งนิยมปลูกทำเป็นอาชีพของครอบครัวมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ เพราะถือว่ามีรายได้ที่ดีมาโดยตลอด สามารถเลี้ยงปากท้องของคนในครอบครัวได้ คุ้มค่ากับการลงทุน เพราะต้นทุนต่ำลง ปลูกครั้งเดียว ดูแลง่าย ทนต่อโรค เหมาะกับสภาพแวดล้อมในพื้นที่
เกษตรกรใน อ.โพธิ์รังนก อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง จึงเป็นพื้นที่ที่ ปลูกชะอม กันมากพอสมควร จึงเดินทางไปสัมภาษณ์ คุณประทุม เดชฟุ้ง เจ้าของสวนชะอม 4 ไร่ เป็นหนึ่งในเกษตรกร ต.โพธิ์รังนก ที่นำพืชชนิดนี้มาเป็นอาชีพหลักให้กับครอบครัว ทำให้มีรายได้สามารถเลี้ยงชีพคนในครอบครัวจนถึงปัจจุบัน และได้ยึดการทำสวนชะอมมาเป็นอาชีพหลักเต็มตัว สร้างรายได้เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในครอบครัว
ด้านการตลาดชะอม
เป็นพืชที่ในเรื่องของตลาดไม่ตายอยู่แล้ว เพราะผลผลิตที่มีอยู่ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด เนื่องจากเป็นพืชที่ยังมีการปลูกเป็นธุรกิจน้อย ส่วนมากจะปลูกเพียงแค่ไว้รับประทานกันเองมากกว่าปลูกในเชิงพาณิชย์ จึงทำให้ตลาดของชะอมยังคงสดใส ไม่มีทางตันแน่นอน
โดยทางสวนชะอมใน ต.โพธิ์รังนก รวมทั้งสวนคุณประทุม จะมีแม่ค้าคนกลางมารับซื้อถึงหน้าสวนในราคากำละ 7 บาท เก็บเกี่ยวผลผลิตได้ 250 กำ/ครั้ง แม่ค้าที่มารับจะรวบรวมผลผลิตหลายๆ สวน ส่งจำหน่ายที่ตลาดไท ราคาชะอมหน้าสวนจะขึ้นอยู่กับราคาตลาด ราคาทางตลาดขึ้น ราคาหน้าสวนก็จะปรับขึ้นตาม
ส่วนเรื่องตลาดกิ่งชำ เมื่อเกษตรกรที่ต้องการจะ ปลูกชะอม หรือปลูกอยู่แล้วแต่ต้องการขยายเพิ่มไม่มีเวลาชำกิ่งเองก็จะซื้อกิ่งชำจากสวนอื่น จะใช้บอกกันปากต่อปาก ลูกค้าก็จะสั่งออเดอร์มาครั้งหนึ่งประมาณ 3,000 ถุง ถุงละ 8 บาท 1 เดือน สามารถขายได้ 10,000 ถุง มีรายได้ประมาณ 60,000 บาท/เดือน
การเก็บเกี่ยวผลผลิตชะอม
เมื่อปลูกได้ระยะ 2 เดือน ก็เริ่มมีผลผลิตให้ได้เก็บเกี่ยว แต่การเก็บเกี่ยว 4 วัน/ครั้ง 1 เดือน ประมาณ 7 ครั้ง ในแต่ละครั้งสามารถเก็บผลผลิตได้ 250 กรัม/ครั้ง 1 เดือน สามารถเก็บผลผลิตได้ประมาณ 1,750 กรัม เพราะฉะนั้นกำละ 7 บาท มีรายได้ต่อเดือนประมาณ 12,200 บาท/เดือน
ถือว่าเป็นตัวเลขที่พออยู่ได้ เพราะการลงทุนทำสวนชะอมไม่มากนัก สำหรับผลผลิตจากการจำหน่ายยอดชะอม ส่วนกิ่งพันธุ์จะมีรายได้ดีอยู่แล้ว ถือว่าเป็นพืชเศรษฐกิจที่สามารถยึดเป็นอาชีพหลัก สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรได้ดีทีเดียว
ปลูกชะอม ทั้งหมด 4 ไร่ เริ่มแรกจาก กิ่งพันธุ์ชะอม จำนวน 8,000 ถุง
คุณประทุมเล่าว่า เมื่อก่อนจากที่เป็นสาวโรงงานเย็บผ้ามา 7 ปี แต่ในขณะทำงานโรงงานเย็บผ้าก็เริ่มทำชะอมไปด้วย แต่ยังไม่ได้ผันตัวเองมาทำสวนชะอมอย่างเต็มตัว พอเริ่มเข้ามาทำสวนชะอมเต็มตัวก็ ปลูกชะอม ทั้งหมด 4 ไร่ ลงปลูกเริ่มแรกจำนวน 8,000 ถุง
ช่วงหลังเกิดน้ำท่วมเมื่อปี 2549 มีหน่วยงานเข้ามาช่วยเหลือเกษตรกรในตำบลโพธิ์รังนก เป็นหน่วยงานจากช่อง 3 เข้ามาช่วยเหลือให้การสนับสนุน เมื่อทราบข้อมูลว่าเกษตรกรในตำบลโพธิ์รังนกเป็นพื้นที่ที่มีการ ปลูกชะอม มาตั้งแต่ดั้งเดิมอยู่แล้ว จึงนำ กิ่งพันธุ์ชะอม มาแจกจ่ายให้เกษตรกรนำไปปลูก หลังจากที่ถูกน้ำท่วมจนชะอมตายเสียหายหมด
ตอนนั้นคุณประทุมรับมา 1,000 กว่าถุง จึงได้นำมาขยายพันธุ์เพิ่มจากการชำกิ่ง ระยะเวลาการปลูก 3 ปีแล้วลงในพื้นที่ 4 ไร่ ทำให้เขามีรายได้จากอาชีพนี้เป็นหลัก ถือว่าเป็นอาชีพที่สามารถเลี้ยงชีพได้ดี มีรายได้แบบต่อเนื่อง เพราะชะอมจะให้ผลผลิตเรื่อยๆ
การปลูกและดูแลรักษาชะอม
- เตรียมดิน ไถยกร่องขึ้นมา เพราะพืชชนิดนี้ไม่ค่อยชอบน้ำมากนัก จึงมีการปรับพื้นที่ให้เหมาะสมกับความต้องการของพืชเพื่อการเจริญเติบโตที่ดี
- การปลูก ขุดหลุมลึก 15 ซม. ห่างกันประมาณ 1 ศอก ใช้ กิ่งพันธุ์ชะอม ที่เตรียมไว้ลงปลูกหลุมละ 3 กิ่งพันธุ์ชะอม ปลูกในระยะ 2 เดือน สามารถเก็บผลผลิตได้
- การให้ปุ๋ย จะให้ปุ๋ยยูเรียสูตร 46-0-0 1 ครั้ง/เดือน ใช้ 1 ไร่/กระสอบ ปุ๋ยหมักชีวภาพ 1 ครั้ง/เดือน และฮอร์โมนทางใบ โดยการฉีดพ่นในช่วงใกล้เก็บผลผลิต
- การให้น้ำ โดยใช้มอเตอร์ปั๊มน้ำในระบบสปริงเกอร์เพื่อที่จะได้ทั่วถึงกว่าระบบอื่นๆ แต่พืชชนิดนี้ไม่มีปัญหาเรื่องน้ำเพราะเป็นพืชไม่ชอบน้ำมากนัก ให้น้ำ 2 ครั้ง/สัปดาห์
- โรค/แมลง ส่วนเรื่องโรคและแมลงจะมีปัญหาส่วนมากที่หนอนกินใบ จะไปกัดกินยอดน้ำให้ยอดขาดน้ำเลี้ยง จะทำให้ผลผลิตเสียหาย ไม่สามารถนำมาจำหน่ายได้ เนื่องจากยอดจะไม่สมบูรณ์ ลักษณะไม่สวย จึงไม่เป็นที่ต้องการของตลาด การแก้ปัญหาคือใช้ยาฆ่าแมลงกำจัดหนอนฉีดพ่น
- การกำจัดวัชพืช โดยจะใช้เครื่องตัดหญ้าตัดในช่วงที่ชะอมยังต้นเล็กๆ อยู่ พอโตต้นจะปกคลุมหญ้า จะไม่ชื้นมากนัก จะตัดเฉพาะช่วงเริ่มปลูก จะไม่ใช้ยาฆ่าหญ้าฉีด เพราะจะส่งผลต่อใบของชะอม ใบจะเหลือง
- การตัดแต่งกิ่ง ชาวสวนชะอมที่นี่มักนิยมตัดแต่งกิ่งปีละครั้ง เพราะระยะเวลา 1 ปี ถือว่าต้นจะมีความแข็งแรง จึงมีการตัดแต่งกิ่งให้แตกกิ่งอ่อนใหม่ โดยใช้เครื่องตัดหญ้าตัดเกือบติดดิน เหลือไว้ประมาณ 1 คืบ รอการแตกกิ่งอ่อนใหม่ที่ให้ผลผลิตดีกว่าเดิม
การทำกิ่งชำชะอม
เป็นวิธีการที่ขยายพันธุ์ที่รวดเร็วและสะดวก ทำได้ง่าย จึงเป็นที่นิยมในการทำกิ่งชำชะอม โดยการเลือก กิ่งพันธุ์ชะอม ที่สมบูรณ์นำมาตัดประมาณ 1 คืบ ใส่ลงไปในถุงดำ ที่มีแกลบดำถุงละ 3 กิ่ง ประมาณ 2 สัปดาห์ ก็มีรากออก อาจใช้น้ำยาเร่งรากช่วยได้
ฝากถึงเกษตรกรที่สนใจ
“ทำสวนชะอมทำไม่ยาก ต้นทุนต่ำ ใครที่คิดจะทำอาชีพเกษตรกรรมถ้ายังมองหาพืชที่จะปลูกหรือยังไม่รู้ว่าจะปลูกพืชชนิดใด ลองมองมาที่ชะอม ปลูกง่าย ดูแลทำง่าย สามารถสร้างรายได้ดี ตลาดไม่ตาย เป็นที่ต้องการของตลาด เพราะกำลังผลิตไม่เพียงพอ
หากท่านใดสนใจ กิ่งพันธุ์ชะอม สามารถติดต่อได้ที่ คุณประทุม เดชฟุ้ง 47 ม.3 ต.โพธิ์รังนก อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง 14120 โทร.08-2363-4331
