การปลูกหมามุ่ย หมามุ่ย
เมื่อก่อนพูดถึง “หมามุ่ย” ใครๆก็ยี้…สมัยเด็กๆ บางทีก็ใช้เป็นของเล่นแกล้งเพื่อน…บางคนบอกพูดถึงหมามุ่ย..ก็รู้สึกคันขึ้นมาทันที..กลายเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญ ถ้าถึงเรื่อง “คัน” ใครๆ ก็นึกถึงหมามุ่ยก่อนทั้งนั้น
แต่เดี๋ยวนี้จากการศึกษาและวิจัยทำให้พบว่าหมามุ่ยไม่ได้มีดีแค่เอาไว้เล่นแกล้งกัน แต่ในความคันอันเป็นเอกลักษณ์ยังสามารถเป็นยาเพิ่มกำลัง บำรุงร่างกาย เรียกว่าเป็นไวอากร้าแบบพื้นบ้านได้เลยทีเดียว
ลักษณะของหมามุ่ย
หมามุ่ย เป็นพืชล้มลุกตระกูลถั่ว ลักษณะทั่วไปของหมามุ่ยเป็นไม้เลื้อยล้มลุก ลำต้นเล็ก เหนียวคล้ายเชือก ดอกออกเป็นช่อห้อยลง สีม่วงแก่ถึงม่วงออกดำ ผลเป็นฝักยาว รูปร่างคล้ายถั่วลันเตา ปกคลุมด้วยขนละเอียดสีน้ำตาลอมแดง หรือสีทองอมแดง ที่เป็นพิษและหลุดร่วงง่าย
ภายในฝักมีเมล็ดรูปไข่ ความพิเศษของหมามุ่ยอยู่ตรงขนอ่อนที่ปกคลุม เพราะเป็นขนที่เต็มไปด้วยสารชนิดหนึ่ง เรียกว่า “สารซีโรโทนิน” (Serotonin) เมื่อโดนจะทำให้เกิดอาการคัน ระคายเคือง ซึ่งฝักจะออกมากในช่วงฤดูหนาวถึงฤดูแล้ง และปลิวตามลม ชาวบ้านทั่วไปเมื่อพบจึงมักทำลายเถ้าหมามุ่ยทิ้ง
การแปรรูปหมามุ่ย
ในประเทศอินเดียพบว่ามีพืชวงศ์เดียวกับหมามุ่ยของไทย ซึ่งปลูกเพื่อนำไปแปรรูปอย่างจริงจัง เพราะมีการศึกษา วิจัย อย่างเป็นระบบ กระทั่งสกัดเป็นยา เพื่อเพิ่มความต้องการทางเพศ คลายเครียด และเพิ่มการเผาผลาญและมวลของกล้ามเนื้อ สาเหตุที่หมามุ่ยเป็นที่น่าสนใจอีกประการ เนื่องจากโรคเกี่ยวกับการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ การมีลูกยาก ถือเป็นโรคที่หลายประเทศมีอัตราการใช้สูงเพิ่มมากขึ้น สำหรับประเทศไทยมีรายงานอย่างไม่เป็นทางการว่าเราใช้เงินซื้อยารักษาอาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศของตะวันตกไปกว่าร้อยล้านบาท ในขณะที่ทั่วโลกมีอัตราการใช้อยู่ที่ประมาณห้าหมื่นล้านบาท
การวิจัยพบว่า เมล็ดหมามุ่ยมีสารแอลโดปา
จากการวิจัยพบว่า เมล็ดหมามุ่ยมีสารแอลโดปา (L-Dopa ) ซึ่งเป็นสารตั้งต้นในการสังเคราะห์โดพามีน (Dopamine) หรือสารที่มีอิทธิพลสูงต่อระบบสืบพันธุ์ อีกทั้งยังเป็นสารสื่อประสาท ซึ่งใช้ในการรักษาโรคพาร์กินสันอีกด้วย แต่ต้องใช้ในรูปแบบของการผ่านวิธีการ “สกัด” มาเป็น “ยาเม็ด” เพราะร่างกายไม่สามารถได้รับสารในรูปแบบของเมล็ดแปรรูป หรือสดได้
ประโยชน์และสรรพคุณของหมามุ่ย
ส่วนปริมาณที่แนะนำ ถ้าเป็นคนทั่วไปไม่ได้มีปัญหาการมีบุตรยาก หรือสมรรถภาพทางเพศ แนะนำให้กินวันละประมาณ 3 เม็ดต่อวัน จะทำให้สดชื่นกระปรี้กระเปร่า แต่หากมีปัญหา แนะนำให้กินวันละ 5 กรัม หรือ 25 เม็ด ไม่เกิน 3 เดือน
การทานเม็ดหมามุ่ย
การทานเม็ดหมามุ่ยก็มีหลายวิธี ทั้งการป่นเป็นผง และกินผสมกับกาแฟ หรือชา ก็ไม่เสียรสชาติแต่อย่างใด หรือจะชงกินกับน้ำร้อนเปล่าๆ ก็จะออกรสเปรี้ยวนิด มันหน่อยๆ หรือกินเม็ดคั่วกับข้าวเหนียว หรือเคี้ยวเม็ดที่คั่วแล้วก็สามารถทำได้เช่นกัน
ทั้งนี้เมื่อพิจารณาถึงตำรายาโบราณที่มีหมามุ่ยอยู่ในตำรับด้วยนั้นมีด้วยกันหลายตำรับด้วยกัน อาทิ ตำรับตาเพ็ง จะนำเม็ดมาคั่ว ทิ้งให้เย็นแล้วบด หรือกินทั้งเมล็ด โดยนำไปแช่น้ำก่อนแล้วค่อยเคี้ยวกิน เช้า-เย็น หรือบดแล้ว ใช้ครั้งละ 1 ช้อนแกง โดยห่อผ้าขาวบางแช่ในน้ำ 1 แก้ว นาน 30 นาที รับประทานเช้า-เย็น ตำรับนี้ว่าไว้ว่าเสริมกำหนัด และเสริมแรงผู้ชาย จะออกฤทธิ์ใน 2-3 วัน ทำให้หลับสบาย จิตใจเบิกบานแจ่มใส แต่ห้ามกินต่างน้ำ หรือกินเยอะเกินไป
ขั้นตอนการทำเม็ดหมามุ่ย
ตำรับพ่อประเดิม ส่างเสน หมอยาอำเภอฝาง ระบุว่า ให้เอาเม็ดหมามุ่ยแก่จัดมาตากแดดให้แห้งแล้วตำเป็นผง ใช้น้ำผึ้งเป็นกระสาย ทำให้เป็นลูกกลอน กิน 3 เวลา 7 วัน ตำรับนี้ว่าไว้ว่ารักษาอาการนกเขาไม่ขัน เป็นยาบำรุงกำลัง เป็นต้น
ส่วนตำรับหมอยาเมืองเลย ระบุว่าสามารถนำรากต้ม กินแก้ไอ ใช้เมล็ดตำเป็นผง พอกแก้พิษแมงป่องกัดได้
“หมามุ่ย” นั้นหากทำวิจัยอย่างครบวงจร และส่งเสริมให้เกษตรกรผลิตเพื่อนำมาต่อยอด จะสามารถฉวยให้เป็นโอกาสทางเศรษฐกิจได้ เพราะปัจจุบันแม้แต่อินเดียที่วิจัยในเรื่องนี้แล้ว แต่ก็ยังไม่ได้ผลิตออกขายเชิงอุตสาหกรรม ประเทศไทยจึงถือว่ามีโอกาสที่จะเร่งพัฒนายาสมุนไพรตัวนี้ได้
โดยอาจทำเป็น 2 รูปแบบ คือ ยารักษาโรค และผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และมั่นใจว่าจะนำพืชหมามุ่ยมาต่อยอดเศรษฐกิจในเชิงอุตสาหกรรมได้