ทราบกันดีว่าประเทศไทยมีภูมิประเทศเหมาะสมกับการปลูกพืชหลายชนิด ที่เหมาะสมในการเป็น “ครัวโลก” อย่างแท้จริง เนื่องจากมีพืชหลายอย่างที่เน้นการปลูกเพื่อส่งออก ทั้งพืชอาหารและพลังงานบนดิน อย่าง “ปาล์มน้ำมัน” ซึ่งขณะนี้กำลังเกิดวิกฤติในเรื่องของราคาผลผลิตตกต่ำที่มีหลายกระแสออกมาอย่างต่อเนื่องว่าอาจเป็นเพราะการสต๊อกน้ำมันปาล์มดิบ (cpo) ภายในประเทศที่มีมากเกินไป ประกอบกับน้ำมันในตลาดโลกขยับตัวสูงขึ้น หรือมีปริมาณเพิ่มมากขึ้น
จึงนำมาซึ่งความเดือดร้อนของชาวสวนปาล์ม จนต้องออกมาเคลื่อนไหวกันทุกปีซ้ำแล้วซ้ำเล่าอย่างไม่มีที่สิ้นสุด หรืออาจเป็นเพราะการแก้ไขปัญหาที่ไม่ตรงจุด ขาดความสมดุล และขาดการบูรณาการ จากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา
คุณราเชน ยอดยิ่ง หรือที่รู้จักกันดีในนาม “ราเชนพันธุ์ไม้” หรือนักธุรกิจเกษตรที่มากด้วยประสบการณ์ เผยว่า คนในวงการ “ปาล์มน้ำมัน” จะเห็นว่าในส่วนของโรงงานมีการปรับตัวค่อนข้างเร็ว และสิ่งที่น่าเป็นห่วงสำหรับชาวสวนปาล์มบ้านเรา คือ “ต้นทุน” ในการผลิตที่ยังสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งสวนทางกับราคารับซื้อผลผลิตโดยสิ้นเชิง จึงถือว่าเป็นอุปสรรคอย่างมากในการแข่งขันกับต่างประเทศ นอกจากนั้นการขยายพื้นที่ในการปลูกปาล์มน้ำมันในภาคใต้ยังคงทำได้ค่อนข้างยาก เพราะที่ดินมีราคาแพงขึ้น ประเมินราคาต่ำสุดราวๆ 3 แสนบาท/ไร่ ไปจนถึงหลักล้านบาท/ไร่เลยทีเดียว
องค์ประกอบที่ทำให้เกษตรกรมีค่าใช้จ่ายสูงขึ้นส่วนใหญ่มาจาก “ปัจจัยการผลิต” ที่ตั้งหน้าตั้งตาขยับราคาสูงขึ้นตามราคาน้ำมันเชื้อเพลิง เนื่องจากปัจจัยการผลิตมีความสำคัญมากในการปลูกปาล์มน้ำมันให้เจริญเติบโตเป็นผลผลิตปาล์มน้ำมันให้มีคุณภาพ ในการเลี่ยงการใช้ปุ๋ยเคมี 100% ซึ่งต้องใช้ปุ๋ยอินทรีย์ หรืออินทรียวัตถุ ในการปรับปรุงโครงสร้างดินเข้ามาช่วยเสริม เพราะนอกจากจะ เป็นสิ่งที่หาได้ภายในพื้นที่ ราคายังค่อนข้างถูก ขณะที่ปุ๋ยเคมีจะช่วยเพิ่มธาตุอาหารหลักที่จำเป็นสำหรับปาล์มน้ำมัน หากแต่ราคาที่แพงขึ้นทุกๆ ปี ทำให้ชาวสวนต้องแบกรับภาระที่หนักหน่วง
ปัญหาและอุปสรรคในการทำสวนปาล์มน้ำมัน
สิ่งที่เป็นปัญหาลำดับต่อมา คือ “ขาดแคลนแรงงาน” สำหรับในภาคการเกษตรอื่นๆ อย่าง อ้อย หรือสวนยางพารา คงต้องยกให้ประเด็นนี้เป็นปัญหาอันดับหนึ่ง เพราะพืชที่ยกตัวอย่างมานั้นจำเป็นต้องใช้แรงงานคนจำนวนมาก แต่ปัจจุบันกลับหายากขึ้น เพราะคนส่วนใหญ่จะเข้าทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม หรือไม่ก็ออกมาทำสวน ทำไร่ เองเสียแล้ว ที่เหลือก็จะเป็นแรงงานต่างด้าว ซึ่งจะลำบากในการจัดการและสื่อสารพอดู
ยิ่งมีนโยบายการปรับค่าแรงขั้นต่ำเป็น 300 บาท/วัน ตามนโยบายของรัฐบาลชุดปัจจุบัน ทำให้เจ้าของสวนเพิ่มต้นทุนมากขึ้น แต่สำหรับเกษตรกรชาวสวนปาล์มน้ำมันจะประสบปัญหาด้านแรงงานน้อยมาก เพราะงานในสวนปาล์มไม่ค่อยจุกจิก และใช้คนจำนวนมากเท่าไร แต่จะเปลี่ยนคนงานบ่อยเท่านั้นเอง
“นอกจากที่ดินจะแพงขึ้นแล้ว ปุ๋ยก็แพง และเราไม่สามารถควบคุมแรงงานได้ ต้องเปลี่ยนคนงานบ่อย และฝึกคนงานอยู่ตลอด แรงงานไทยเป็นแรงงานหลักที่จะไปทำตรงไหนก็ได้ซะแล้ว และก็เล่นตัว แต่ถ้าจ้างต่างด้าวเขาก็สื่อสารกันตลอดเวลา ผมตามไม่ทัน เพราะที่ไหนให้ค่าแรงสูงเขาก็ไปที่นั่น ทั้งๆ ที่นายจ้างต้องเสียค่าใช้จ่ายทุกอย่าง
การขึ้นค่าแรงเป็น 300 บาท ทำให้เราไม่มีคนเก็บปาล์มร่วง ถามว่าผมจ้างคนงานไปเก็บปาล์มร่วง 2 คน แต่ปาล์มร่วงกิโลละ 4 บาท วันหนึ่งเก็บปาล์มร่วงได้ 100กิโล /2 คน ก็ 400 บาท เราติดลบจนไม่อยากเก็บ มันไม่คุ้ม แต่ถ้าไม่เก็บมันก็งอกรกอยู่ใต้โคนเป็นปัญหาอีก เห็นชัดเจนว่าเราจ้างคนเก็บปาล์มร่วงมันขาดทุนเห็นๆ นี่ยังไม่รวมค่าตัดปาล์ม แถมชาวสวนต้องเสี่ยงกับการโกงของคนงานต่างด้าวอีก”
คุณราเชนเผยถึงปัญหาที่ชาวสวนปาล์มน้ำมันกำลังเผชิญอยู่ในขณะนี้ว่าถึงแม้ชาวสวนปาล์มส่วนใหญ่จะหันมาปลูกปาล์มน้ำมันพันธุ์ดีที่ต้นกล้าปาล์มน้ำมันมีราคาค่อนข้างสูง มีกระบวนการจัดการที่ดีเพียงใดก็ตาม แต่เมื่อการรับซื้อผลิตยังอยู่ที่ 2 บาทกว่า/กิโลกรัมเท่ากัน และเป็นการรับซื้อผลผลิตแบบเหมารวมปะปนกัน โดยไม่มีการคัดเกรด หรือคัดคุณภาพผลผลิต จึงทำให้ชาวสวนปาล์มต้องประสบภาวะขาดทุนยับเยิน ยกเว้นในกรณีเกษตรกรรายย่อยซึ่งมีพื้นที่ไม่มาก สามารถบริหารจัดการสวนปาล์มด้วยตนเอง โดยไม่ต้องพึ่งแรงงานมากนัก จะช่วยลดต้นทุนในการผลิต ชาวสวนจะสามารถอยู่แบบพอมีพอกินได้ แต่สำหรับเกษตรกรซึ่งมีพื้นที่มากล้วนจำเป็นต้องพึ่งแรงงานในกระบวนการผลิตทั้งสิ้น
“ถามว่าวันนี้ที่ชุมพรมีแต่ปาล์มรุ่นหนุ่ม-สาวที่กำลังให้ผลผลิตทั้งนั้น ไม่เหมือนยาง ครบรอบยาง คือ 25 ปี ยางเก่ากำลังจะโล๊ะ และตอนนี้ยางถูกนำไปปลูกที่อีสานเยอะขึ้น แต่ปาล์มอายุประมาณ 10 กว่าปี ก็เปลี่ยน ล้มปาล์มปลูกใหม่แล้ว และปาล์มหลังพายุเกย์เปอร์เซ็นต์น้ำมันดีมาก การเก็บลูกร่วงช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมา ลูกร่วงมีแต่น้ำมันล้วนๆ เพราะฝนไม่ตก หน้ายางก็ปิด ในเมื่อไม่มีน้ำในฤดูแล้ง ทำไมโรงงานบีบราคาลง ทำไมไม่คืนให้ชาวสวนบ้าง มันคือปัญหาใหญ่ เพราะชุมพรมีพืชหลักๆ อยู่ 2 ตัว คือ ปาล์ม และยาง ส่วนน้อยที่ปลูกกาแฟ และการทำสวนปาล์มจะคืนทุนเมื่อเข้าสู่ปีที่ 7 ต้องใช้เวลาพอสมควร” คุณราเชนเปรียบเทียบ
ฉะนั้นชาวสวนจึงมีแต่เสียเปรียบ เพราะชาวสวนเป็นผู้ผลิต แต่โรงงานเป็นผู้รับซื้อ นั่นหมายความว่าชาวสวนจะรวยก็ต่อเมื่อขายที่ดิน ที่จะส่งผลให้อาชีพชาวสวนค่อยๆ หายไป และตลาดจะหันไปซื้อปาล์มน้ำมันจากต่างประเทศซึ่งมีต้นทุนต่ำกว่า ในขณะที่ปาล์มน้ำมันเมืองไทยมีต้นทุนสูงกว่า
ทำให้แนวทางแก้ไขเร่งด่วนก็คือ ชาวสวนปาล์มต้องหันกลับมาลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต รวมตัวกันให้ติด จับมือกันให้มั่น มีการดำเนินงานในรูปแบบของสหกรณ์ ที่ทุกคนได้ผลประโยชน์ร่วมกัน แต่แนวทางในการแก้ไขปัญหาที่ก่อให้เกิดประสิทธิภาพ และประสิทธิผล ให้เป็นไปอย่างเป็นระบบยังคงอยู่ในส่วนของภาครัฐ หรือคำตอบนี้ขึ้นอยู่กับรัฐบาลว่าจะมีความจริงใจกับชาวสวนปาล์มมากน้อยเพียงใด?? มีความจริงใจในการแก้ปัญหามากน้อยแค่ไหน?? รัฐบาลตอบได้คนเดียว!!!
การปลูกทุเรียนแซมในสวนปาล์มน้ำมัน
พร้อมกันนี้คุณราเชนได้นำเสนอถึงแนวทางในการอยู่รอดของชาวสวนปาล์มน้ำมันช่วงขาลงอย่างนี้ โดยการดึงศักยภาพโดดเด่นที่มีอยู่ในแต่ละพื้นที่ออกมา อย่าง ทุ่งรังสิต ที่มีการปลูกมะละกอ กล้วยน้ำว้า กล้วยหอม ข้าวโพด ฝรั่ง พริก และตะไคร้ แซมในสวนปาล์มอายุน้อยที่ยังไม่สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิต เพื่อเป็นรายได้เสริม เช่นเดียวกับท่าแซะที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติสูง สามารถปลูกพืชแซมได้หลากหลาย เช่น การปลูกกาแฟ
ส่วนการเพาะเห็ดฟางในสวนปาล์มเพิ่มมูลค่าแล้ว ยังเหลือวัสดุจากการเพาะเห็ดฟางช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน ตลอดจนการปลูกลองกองแซมในสวนปาล์ม โดยเฉพาะการปลูก “ทุเรียน” แซมในสวนปาล์ม จะทำให้เกิดการพึ่งพากันได้เป็นอย่างดี คุณราเชนจึงมีแนวคิดว่าเมื่อผลผลิตปาล์มราคาตกต่ำอย่างนี้ การบูรณาการจัดการพื้นที่สวนให้เกิดประโยชน์สูงสุด จะช่วยให้หลุดพ้นจากปัญหาการขาดทุน
ทุเรียนเป็นพืชแซมที่นำซึ่งรายได้ที่ดี เนื่องจากตลอด 3 ปีที่ผ่านมา ราคาทุเรียนได้ขยับตัวสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง เพราะมีตลาดรองรับทั้งในและต่างประเทศ ราคาต่ำสุดหรือราคาเหมาหน้าสวนอยู่ที่ 30 บาท/กก. ขณะที่ราคาขายตามท้องตลาดทั่วไปจะอยู่ที่ 45-50 บาท/กก.
การเก็บเกี่ยวผลผลิตทุเรียน และปาล์มน้ำมัน
ชาวสวนจะมีรายได้จากการเก็บเกี่ยวผลผลิตของทุเรียนราว 3,000 บาท/ต้น แต่ถ้าหากมีการดูแลรักษาที่ดี ตั้งแต่การใส่ปุ๋ยทางดิน เพิ่มธาตุอาหาร การให้ฮอร์โมนบำรุง และฉีดพ่นปุ๋ยน้ำทางใบเป็นอาหารเสริม จะทำให้ชาวสวนมีรายได้จากการเก็บผลผลิตประมาณ 10,000 บาท/ต้น เลยทีเดียว
ซึ่งสามารถคำนวณได้จากทุเรียนทุกต้นจะมีการไว้ลูกประมาณ 100 ลูก/ต้น ทุเรียนจะมีน้ำหนักเฉลี่ยประมาณ 3กก./ลูก และขายในราคาเหมาหน้าสวนจะอยู่ที่ 30 บาท/กก. แต่การทำทุเรียนในลักษณะนี้จะทำคนเดียวไม่ได้ เพราะผลผลิตมีปริมาณน้อย ไม่สามารถดึงดูดให้แม่ค้าวิ่งเข้ามาหาเกษตรกรได้
แต่ในทางกลับกันหากเกษตรกรทำกันเป็นทีมจะทำให้ผลผลิตมีปริมาณมากพอที่จะดึงดูดตลาด หรือแม่ค้าจะเข้ามารับซื้อผลผลิตถึงหน้าสวนได้ และการปลูกปาล์มไปพร้อมๆ กับการปลูกพืชแซมจะได้ผลดีที่สุด ในขณะที่ปาล์มโตแล้วค่อยหันมาปลูกไม้ผลเป็นพืชแซมจะได้ผลไม่ค่อยดีเท่าที่ควร ในขณะที่ปาล์มจำนวน 300 ต้น สามารถเก็บผลผลิตได้ 7-8 ตัน/รอบ (15 วัน ตัดครั้ง)
การบริหารจัดการสวนแนวผสมผสาน
เจ้าของสวนราเชนพันธุ์ไม้ให้ข้อมูลว่าเดิมเขาทำสวนทุเรียนมาได้ประมาณ 4 ปี ปลูกทุเรียนห่างกันประมาณ 12×12 เมตร ได้ทุเรียน 11 ต้น/ไร่ แต่เจอโรคท๊อประบาด ทำให้ทุเรียนในสวนเริ่มทยอยทรุดโทรม บางต้นก็มีอาการยืนต้นตาย ต่อมาจึงได้นำปาล์มน้ำมันมาปลูกในพื้นที่สวนทุเรียน ในระยะห่างในการปลูกประมาณ 8×12 เมตร จะได้ปาล์มน้ำมัน 16 ต้น ในพื้นที่เดียวกัน โดยตั้งใจแต่แรกว่าจะโค่นทุเรียนออก แต่เมื่อนานวันมาอาการของทุเรียนกลับดีขึ้น ด้วยความเสียดายเขาจึงปล่อย โดยในพื้นที่ดังกล่าวมีทั้งทุเรียน และปาล์มน้ำมัน
“ทีแรกผมปลูกทุเรียนมาก่อน แต่โรคท๊อปมันลง ก็เลยเอาปาล์มมาปลูก กะว่าจะโค่นทุเรียนออก แต่ต่อมาอาการมันดีขึ้น ก็เสียดาย ก็เลยไม่โค่น ก็ปลูกร่วมกันไปเลย มันปลูกด้วยกันได้นะ ก็ปลูกทุเรียนห่างกันประมาณ 12×12 เมตร ได้ทุเรียน 11 ต้น/ไร่ แล้วปลูกปาล์มน้ำมันมาประมาณ 8×12 เมตร จะได้ปาล์มน้ำมัน 16 ต้น ส่วนการจัดการดูแล คือ เมื่อผมให้ปุ๋ยทุเรียน ปาล์มก็ได้กิน ทุเรียนรากมันหากินใต้ดิน ปาล์มรากมันหากินที่ผิวดิน ผมมองว่ามันเกื้อกูลกันได้ดีทีเดียว” คุณราเชนอธิบายการจัดการสวนแนวผสมผสานของพืชทั้งสองชนิดให้ฟัง
การบำรุงดูแลรักษาต้นทุเรียน
เนื่องจากทุเรียนเป็นไม้ผลที่ออกลูกภายในต้น หรือโคนกิ่ง เมื่อดูแลต้นทุเรียนจนมีอายุได้ 4 ปี ให้ทำการตัดยอดเพื่อบังคับไม่ให้ต้นสูงมากจนเกินไป ที่สำคัญจะทำให้แสงแดดสามารถส่องถึงโคนต้น ทำให้การดูแลรักษาง่าย ไม่ทำให้เกิดโรครากเน่า โคนเน่า และสามารถขยายกิ่งให้ใหญ่ขึ้นได้ เพราะแต่ละกิ่งจะสามารถไว้ลูกได้ราว 30 ลูก เพราะฉะนั้นการทำเกษตรต้องพึ่งพา ทั้งวิชาการ ประสบการณ์ และสภาพแวดล้อมแต่ละพื้นที่ มาเป็นองค์ประกอบร่วมด้วยเสมอ
แต่เนื่องจากว่าสภาพอากาศในปีนี้ที่แล้งยาวนาน ต้นทุเรียนขาดการดูแลในบางช่วง และการใช้เทคนิคพิเศษเฉพาะตัว ผนวกกับจังหวะที่พอดี เวลาที่เหมาะสม และทิศทางที่ถูกต้อง ทำให้ทุเรียนภายในสวนปาล์มคุณราเชนในปีนี้ติดดอกมากมายถึง 3 รอบ และติดผลดกทั้ง 3 รอบ เลยทีเดียว สามารถทำได้ทั้งการปล่อยให้ทุเรียนโตแบบธรรมชาติ
ข้อดีของการปลูกพืชแซมในสวนปาล์มน้ำมัน ปลูกผลไม้อะไรดี
“คนไทยมีความสามารถไม่ด้อยไปกว่าต่างชาติ แต่สำหรับต้นทุนยังด้อยกว่าชาติอื่นอยู่ การปลูกพืชเชิงเดี่ยวทำได้สำหรับคนที่สายป่านยาว แต่คนสายป่านเล็กมันทำอย่างนั้นไม่ได้ เราต้องทำแบบผสมผสาน เพราะตลาดมีการผันแปรตลอด แต่จริงๆ แล้วถ้าทำพ่วงได้จะดีกว่าหมอนทองเพราะลูกเล็ก เอาไว้หลายลูกได้ เนื้อแดงสวย รสชาติดี ขายง่าย น้ำหนักก็ 1-2 กิโล/ลูก สเป็คมันได้ แต่ไม่มีคนปลูก ปริมาณจึงไม่พอที่จะส่งออก” คุณราเชนเผยถึงข้อดีของการปลูกพืชแซมในสวนปาล์มน้ำมัน
ที่ผ่านมาการลองผิดลองถูกครั้งแล้วครั้งเล่า เพราะมีความมุ่งมั่นในการประกอบอาชีพ แม้บนเส้นทางอาชีพจะต้องพบเจอกับปัญหาและอุปสรรคมากมายกว่าจะประสบความสำเร็จได้อย่างทุกวันนี้ ก็รู้สึกยินดีที่มีส่วนในการถ่ายทอดประสบการณ์ให้กับผู้ที่สนใจ และเป็นความสุขทางใจอีกอย่างหนึ่ง ที่ทำให้เกษตรกรมีกำลังใจที่จะต่อสู้เพื่ออาชีพที่มั่นคงและยั่งยืน ปลูกผลไม้อะไรดี ปลูกผลไม้อะไรดี ปลูกผลไม้อะไรดี ปลูกผลไม้อะไรดี
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมโทร.08-1892-1235 ปลูกผลไม้อะไรดี ปลูกผลไม้อะไรดี ปลูกผลไม้อะไรดี ปลูกผลไม้อะไรดี
