“ มันสำปะหลัง ” พืชเศรษฐกิจที่มีแนวโน้มเติบโตดีขึ้น ส่งผลดีต่อราคาของมันสำปะหลังปรับขึ้นตามลำดับเมื่อปี 63-64 ที่ผ่านมา ห่วงโซ่ “ต้นน้ำ” เกษตรกรผู้ผลิตหัวมันได้รับแรงจูงใจจากราคาหันมาปลูกมันสำปะหลังเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่ปริมาณผลผลิต/ไร่ ยังคงเป็นปัญหาเพราะผลผลิต/ไร่ยังต่ำ เฉลี่ยอยู่ที่ 2,800-3,000 กก./ไร่
อีกทั้งถูกจำกัดด้านสภาพพื้นที่ปลูก บวกกับการระบาดของโรคใบด่างในมันสำปะหลังขยายวงกว้างหลายจังหวัด จึงเป็นโจทย์ท้าทายที่ผู้เกี่ยวข้องต้องเข้ามาแก้ปัญหา ทั้งสายพันธุ์ การปลูกอย่างไรให้ผลผลิต/ไร่สูง การป้องกันหรือกำจัดโรคต่างๆ
จุดเริ่มต้นการปลูกมันสำปะหลัง
คุณธัญเกียรติ์ กล่อมวงษ์ สมาชิกอบต.กว่า 20 ปี หมู่ 2 ต.ยางโทน อ.หนองม่วง จ.ลพบุรี อีกทั้งเป็นเกษตรกรผู้ปลูกข้าวโพดอาหารสัตว์ระบบน้ำฝน กว่า 300 ไร่ ส่วนอีกแปลงจำนวน 185 ไร่ ทางครอบครัวได้ทำเป็นฟาร์มเลี้ยงหมูกว่า 2,000 ตัว และได้นำพื้นที่ในรัศมีฟาร์มมาทดลองปลูกมันสำปะหลังระบบน้ำหยด กว่า 100 ไร่ เมื่อปี 63 ได้ใช้น้ำขี้หมูจากฟาร์มมาทดลองใช้กับมันสำปะหลัง
“ปกติผมปลูกแต่ข้าวโพด ในฤดูฝน และพอเก็บข้าวโพดเสร็จ ก็จะปลูกข้าวฟ่าง และทานตะวัน แต่สำหรับมันสำปะหลังไม่เคยปลูกมาก่อน ผมเพิ่งมาปลูกมันได้ 3 ปีนี้ เริ่มปลูกมันเมื่อปี 63 จำนวน 40 ไร่ เป็นพันธุ์ 81 และพันธุ์ 89 ระบบน้ำหยด แต่ไม่ได้เอาน้ำขี้หมูหยดนะ ผมเอาแต่ขี้หมูตากแห้งมาหว่านในไร่ตอนไถยกร่อง แล้วใช้ท่อพญานาคสูบน้ำขี้หมูจากบ่อราดทั่วแปลง ตรงไหนเป็นที่ลุ่มมันก็จะงามกว่าที่ดอน
พอขุดหัวมันพันธุ์ 81 และพันธุ์ 89 ปรากฏว่าหัวใหญ่มาก แต่ได้แค่ 10 ตัน/ไร่ เพราะผมปลูกระยะห่าง ระหว่างร่อง 1.40 เมตร ระยะห่างระหว่างต้น 80 ซม. หัวใหญ่จริง แต่ขุดแล้วไม่ได้เนื้อ ไม่ได้น้ำหนัก” คุณธัญเกียรติ์ อธิบายถึงจุดเริ่มต้นของการปลูกมัน
สภาพพื้นที่ปลูกมันสำปะหลัง
เมื่อได้เก็บข้อมูลลองผิดถูกจากปีแรกไปแล้ว พอมาปลูกมันในปีที่ 2 จึงมีการขยายพื้นที่ปลูกเพิ่ม และปรับระยะใหม่ให้ร่องถี่ขึ้น จากระหว่างร่อง 1.40 เมตร ระยะห่างระหว่างต้น 80 ซม. ก็ปรับมาเป็นระหว่างร่อง 1.10 เมตร ระยะห่าง ระหว่างแถว 60 ซม. และต้องขึ้นร่องหันตามทิศตะวันออก ปักท่อนมันได้ประมาณ 2,450 ท่อน/ไร่ จะได้มันหัวเสมอกันทั้งแปลง
ซึ่งได้ปลูกมันเพิ่มขึ้นเป็น 4 สายพันธุ์ คือ พันธุ์ 81 พันธุ์ 89 แขกดำ และ แขกขาว เพื่อสลับพื้นที่ปลูก จะไม่ปลูกพันธุ์มันซ้ำที่เดิม ซึ่งสภาพพื้นที่ปลูกมันสำปะหลังนั้นมีหลากหลาย ดินดำร่วน ดินลูกรัง แต่หลังจากปลูกมันไปแล้ว 1 รอบ ดินเริ่มดีขึ้น ไถง่ายขึ้น เนื่องจากผ่านการปลูกมันโดยไม่ใช้ปุ๋ยเคมีมาแล้ว 1 รอบ ใช้แต่ขี้หมู และน้ำขี้หมูราดล้วนๆ
เทคนิคการคัดต้นพันธุ์มันสำปะหลัง
คุณธัญเกียรติ์อธิบายว่า การปลูกมันในรอบที่ 2 ได้ไถด้วยผาน 3 แล้วไถแปรให้ดินละเอียด แล้วขึ้นร่อง แล้วนำท่อนพันธุ์ที่คัดไว้ ซึ่งมีเทคนิคการคัดและตรียมต้นพันธุ์เป็นพิเศษ“เมื่อก่อนไม่เคยปลูกมัน เลยไม่ได้สนใจเกี่ยวกับต้นมัน ลูกน้องปลูกให้ยังไงก็ได้ ขอให้ขึ้นเป็นพอ เดี๋ยวนี้รู้เลยว่าต้นพันธุ์มันที่นำมาปลูกสำคัญมาก ถ้าอยากได้มันหัวใหญ่ และบํารุงน้อย
ต้นมันที่ดีไม่ควรตัดนานเกิน 1 เดือน ก่อนเอาไปปลูก เพราะยางในต้นมันจะหาย ดีที่สุดประมาณ 10 วัน หลังจากตัดต้น และคัดแต่ต้นสมบูรณ์ ต้นใหญ่ๆ ต้นเล็กทิ้งไป อย่าไปเสียดาย คัดต้นใหญ่ ยิ่งใหญ่ยิ่งดี ผมเชื่อว่าต้นมันต้นใหญ่ หัวต้องใหญ่ ต้นมันเล็ก หัวเล็ก ต้นพันธุ์ให้ดีที่สุดต้องอายุ 8-12 เดือน ถ้ามัน 6 เดือน อย่าเอามาปลูก ถ้าเกิน 12 เดือน ก็ไม่ดี ผมเคยเอามัน 6 เดือน มาปลูก 600 มัด ติดแค่ 10 มัด นอกนั้นตายหมด คงเข็ดเลยตั้งแต่ปีแรก เหมือนเอาต้นอ่อนมาทำ หัวมันมีแต่เล็กๆ”
หลังจากได้ท่อนพันธุ์ที่ดีมีคุณภาพแล้ว นำมาสับเป็นท่อนๆ จากนั้นแช่ท่อนพันธุ์ในน้ำขี้หมู 1 คืน เป็นเรื่องสำคัญและเป็นหัวใจ ถ้ารีบก็ต้องแช่ให้ได้อย่างน้อย 6 ชั่วโมง เพื่อให้ท่อนพันธุ์ดูดธาตุอาหารเข้าไป อีกทั้งในน้ำขี้หมูมีสารสร้างหัว มีแร่ธาตุต่างๆ สำหรับพืชที่จำเป็นครบทั้ง 13 ชนิด (ได้แก่ N, P, K, Ca, Mg, S, Fe, Mn, Cu, Zn, B, Mo, และ Cl)
ตัดท่อนพันธุ์แล้วแช่ในน้ำขี้หมู ลำมันตรงกลางเป็นฟองน้ำมันจะดูดสารตรงน้ำไปเข้าลำมันดูดทุกอย่าง จะทำให้แตกรากเยอะไม่ต่ำกว่า 15-20 ราก แล้วรากไหนสมบูรณ์ก็สามารถพัฒนาเป็นหัวได้ เวลาไปปลูก 1 เดือน ไม่ต้องทำอะไรเลย มันจะเขียวเอง ถ้าเราปลูกโดยไม่แช่ท่อนมัน ก็ไม่รู้ว่าดินมีแร่ธาตุมั๊ย 1 เดือน เขียวตลอด ปุ๋ยไม่ต้องใส่ ฮอร์โมนไม่ต้องฉีด ยาเร่งรากก็ไม่ต้องใช้ เดี๋ยวมันเขียวเอง เขียวใบดำทีเดียว
วิธีการปลูกมันสำปะหลัง
วิธีการปลูกก็อย่าปักลึก ให้ปักแค่ 2 ข้อตา ข้อตาที่ 3 คาไว้ ถ้าปักลึกมันไม่ดก บางคนปลูกเสียบมิดลำ ไม่มีหัวหรอก มีแต่ราก ข้างล่างก็จะเน่า เอามือจับข้อตาที่ 3 ไว้ แล้วเสียบดินลงแค่ 2 ข้อตา วิธีปักให้เอียงต้นไปในทางทิศตะวันตก เพราะหัวมันจะได้ออกมาทางทิศตะวันออกรับแสงแดดพอดี หัวมันจะออกหัวเหมือนปลีกล้วย
หลังจากปักท่อนมันได้ประมาณ 1 สัปดาห์ เริ่มแตกรากเยอะ แตกยอดและใบ แม้ในสภาพดินแห้ง เมื่อมันได้เจอแสงแดดจะสังเคราะห์แสงธาตุไนโตรเจนจะทำให้ใบดำ แล้วท่อนมันที่ผ่านการแช่น้ำขี้หมูแตกรากเยอะ ตามันจะแตกยอดทุกตา ภายในระยะเวลา 1 เดือน แตกกิ่งเยอะมาก กิ่งไหนแตกมาอย่าไปตัด ให้ปล่อยไว้ เพราะถ้าหัวจะดกและใหญ่ได้เกิดจากใบปรุงอาหารเก่ง ใบยิ่งเยอะยิ่งดี
ช่วง 1 เดือนแรก แทบไม่ได้ทำอะไร เพราะมันงามอยู่แล้ว แต่จะเน้นดูแลเรื่องหญ้าให้ดี ใช้ยาฆ่าหญ้าผสมเกลือทะเลเม็ด จะทำให้หญ้าตายสนิทไม่ฟื้น ใช้แรงงานคนเดินฉีดยา 1 รอบ ก็เตียนแล้ว และใช้คนงานเก็บหญ้าตามร่องอีกครั้ง “สิ่งสำคัญต้องเอาหญ้าให้อยู่ด้วย ถ้าหญ้ารก หัวมันไม่ใหญ่หรอก ถ้านำวิธีของผมไปใช้รับรองว่ามันอายุ 1-2 เดือน ก็โต สูงคลุมทั้งไร่แล้ว หญ้าก็ไม่มี” คุณธัญเกียรติ์ กล่าวถึงการกำจัดหญ้าในไร่มัน
เมื่อมันเข้าสู่เดือนที่ 2 จะสร้างหัว ถ้าไม่มีน้ำขี้หมูหยดก็สามารถนำน้ำขี้หมูไปฉีดพ่นทางใบ เพื่อให้มันสร้างหัว เดือนที่ 3 ขยายหัว ก็ฉีดบ่อยหน่อย ให้มันขยายหัวใหญ่ เดือนที่ 4 เข้าไปฉีดไม่ได้แล้ว เพราะมันโต สูง ใบคลุมทั่วแปลง ข้างล่างมีความชื้นสูง อันนี้ไม่ต้องกลัวว่ามันจะบ้าใบไม่ลงหัว เพราะจากการเก็บข้อมูลปี 64 พบว่าใช้น้ำขี้หมูราดมันลงหัวแน่นอน ปีที่แล้วได้ผลผลิตพันธุ์ แขกดำ แขกขาว 89 อยู่ที่ 20 ตัน/ไร่ ส่วนพันธุ์ 81 ได้ผลผลิต 15 ตัน/ไร่ ถือว่าขี้เหร่สุด
การบำรุงดูแลมันสำปะหลัง
หลังจากเก็บผลผลิตมันในฤดูกาลปี 64 เสร็จสิ้น เข้าปี 65 คุณธัญเกียรติ์ได้เริ่มลงมือปลูกมันรอบใหม่ในเดือน เม.ย. โดยปรับมาปลูกสายพันธุ์เพิ่มเป็น 5 สายพันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ 81 พันธุ์ 89 แขกดำ แขกขาว และ KU 72 พร้อมปรับระบบใหม่ คือ เริ่มตั้งแต่การไถด้วยผาน 3 ปกติจะไถแปรด้วย แต่รอบนี้ไม่ไถแปร เพราะดินละเอียด เวลาปลูกมันหัวขยายยาก รอบนี้จึงไถผาน 3 ให้ดินเป็นก้อนๆ ขึ้นร่อง โดยจะปลูกเพื่อเก็บข้อมูล 2 วิธี คือ 1.แช่ท่อนในน้ำขี้หมู แล้วค่อยหยดน้ำขี้หมูให้ตามสายน้ำหยด 2.หยดน้ำขี้หมูก่อนปลูก ก็เหมือนกับการรองก้นหลุมก่อนปลูก
ทั้ง 2 วิธี จะทดแทนการสูบน้ำขี้หมูราดในไร่มัน ใช้น้ำขี้หมูหยดแทนสลับกับน้ำเปล่าดูดจากสระแล้วหยด ส่วนน้ำขี้หมูแช่ท่อนพันธุ์ไม่มีอัตราตายตัว สามารถใช้น้ำขี้หมูเข้มข้นยิ่งดี ซึ่งเคยใช้แบบเข้มๆ ไม่มีผลกับท่อนพันธุ์ แต่อย่าแช่ท่อนพันธุ์เกิน1คืน
การปลูกมันสำคัญที่สุดก็คือ “น้ำ” เข้าเดือนที่ 2 ช่วงกําลังสร้างหัวต้องให้น้ำบ่อยหน่อย หยดน้ำขี้หมูไปแล้วก็ต้องให้น้ำเปล่าสลับกัน สำหรับใครที่ไม่ได้หยดน้ำขี้หมูตามสายน้ำหยดสามารถนำไปฉีดพ่นทางใบได้ทุกระยะ ตั้งแต่มันอายุ 1 เดือน จนถึงอายุ 8 เดือน ส่วนอัตราการใช้น้ำขี้หมูแล้วแต่จะผสมมากหรือน้อยตามความพอใจ ไม่มีผลกับต้นมันหรือใบมัน ยิ่งฉีดยิ่งงาม ใบเขียว
“จากการเปลี่ยนระบบใหม่ ปกติใช้ท่อดูดราดแล้วไถขึ้นร่อง น้ำขี้หมูแช่ท่อนแล้วเสียบท่อนมัน แต่ปี 65 ผมวางสายน้ำหยดแล้วหยดน้ำขี้หมูก่อนปักท่อนก็เหมือนหยดปุ๋ย พบว่ามันเจริญเติบโตเร็วมาก เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้านี้ อายุแค่ 1 สัปดาห์ รากเยอะ กินเก่ง ดินดี ถ้าใช้ระบบน้ำหยดอย่าบ่อย เพราะต้องเว้นช่วงบ้าง เพราะน้ำขี้หมูเค็ม ต้องคอยดู ถ้าหยดถี่เดี๋ยวมันเน่า หยดน้ำขี้หมู 3-7 วัน/ครั้ง ต้องคอยดูเขี่ยหัวดูด้วย ถ้าลงหัวแล้วเพิ่มการหยด 3 วัน/ครั้ง ปล่อยแค่ 3 ชม. พอมันลงหัวแค่หยดเบาๆ ปล่อยโซนละ 100 เส้น ถ้าเปิดน้อยเส้นมันจะชุ่มเกินไป”
พบว่าการปลูกมันให้น้ำขี้หมูแทนปุ๋ยเคมี การตอบสนองทั้ง 5 สายพันธุ์แตกต่างกัน คือ พันธุ์แขกดำ แขกขาว KU 72 ตระกูลเดียวกัน 3 สายพันธุ์นี้ให้น้ำหนักดี หัวติดกับเหง้า ขุดแล้วหัวไม่ขาด ไม่หลง ต้องขุดที่อายุ 11-12 เดือน ถ้าเกิน 12 เดือนไป มันสำปะหลังอาจจะเบา น้ำหนักลด และเปอร์เซ็นต์แป้งหาย มันกลุ่มนี้มีอายุได้แค่ 12 เดือน ถ้าเป็นมันพันธุ์ 81 จะลงหัวไว ดก ข้อเสียคือขั้วหลุดง่าย หัก แต่เปอร์เซ็นต์แป้งสูง
และการออกหัวถ้าเป็น มันน้ำหยด กับ มันน้ำฝน จะต่างกัน เพราะมันน้ำหยดหัวจะออกแนวดิ่งตามน้ำหรือความชื้น แต่มันน้ำฝนจะออกแผ่เพราะความชื้นมันกระจาย ถ้าพันธุ์ 89 ปลูกระบบน้ำหยดหัวจะลงแนวดิ่งลึกมาก ยิ่งนาน ยิ่งยาว มีปัญหาตอนเก็บหัวตลอด แต่ถ้าเป็น แขกดำ แขกขาว KU 72 หัวไม่ดกมาก แต่อ้วนกลม หัวใหญ่ 3-4 กิโลกรัม/หัว 1 เหง้า 7-8 หัว สามารถปลูก 3 พันธุ์นี้แบบถี่ได้ ส่วนการปลูกมันให้เหมาะกับสภาพดินที่เป็นดินดำ พันธุ์แขกขาว แขกดำ จะดีที่สุด ดินดอนปลูกแขกดำดี ถ้าเป็นดินเหนียวมีน้ำขังแนะนำให้ปลูกมันพันธุ์แขกขาว เพราะน้ำท่วมหัวไม่เน่า
ช่องทางการจำหน่ายหัวมันสำปะหลัง
ส่วนการขายหัวมันสดนั้นจะนำไปขายที่ลานห่างจากไร่ 1 กม. โดยจะขายในราคามันรวม ซึ่งยอมรับว่าตั้งแต่ขุดหัวมันขายเมื่อปี 64 ที่ผ่านมา ราคารับซื้อขยับขึ้นอย่างต่อเนื่อง จาก 2.10-2.80 บาท/กก. ส่วนเหง้ามันมีที่รับซื้อ 400 บาท/ตัน แต่ไม่ได้นำไปขายเพราะลานรับซื้ออยู่ไกล จึงเก็บเหง้ามันให้คนงานไว้เผาถ่าน
“ปีที่แล้วผมใช้เวลาขุดอยู่ 5 เดือน ขายเป็นมันรวม เพราะลานรับซื้ออยู่ใกล้บ้าน ถ้าเป็นลานที่ซื้อตามเปอร์เซ็นต์แป้งอยู่ไกลออกไป 10 กม. ไม่คุ้มค่าขนส่ง และค่าเสียเวลา จะมีช่วงหยุดขุดบ้าง เพราะเราต้องตัดต้นเก็บสายน้ำหยด ผมจ้างลูกน้องไปเรื่อยๆ มีงานทำทุกวัน จ้างม้วนสายน้ำหยด 2 บาท/ม้วน จ้างตัดต้น มัดด้วย ตั้งด้วย 4 บาท/มัด ตอนนี้ที่ลานรับซื้อเปิดรับซื้อทุกวัน ไม่มีเงินใช้ก็ไปขุดมันมาขาย เหมือนเราฝากเงินไว้กับดิน พอใจราคาก็ขุดขาย” คุณ ธัญเกียรติ์ กล่าวถึงรูปแบบการขาย
การให้ความรู้แก่ชาวไร่มันสำปะหลัง
การปลูกมันแค่ระยะเวลา 2 ปี ที่ผ่านมาทำให้คุณธัญเกียรติ์เริ่มเรียนรู้มากขึ้น มีเทคนิคมากมาย ที่สำคัญคือ ไม่ได้ใช้ปุ๋ยเคมี ฮอร์โมน และยาเร่งราก กลายเป็นที่มาของการตั้งกลุ่มทาง facebook ชื่อว่า “อาณาจักรคนปลูกมันสำปะหลัง” ขึ้นมา เพื่อให้ความรู้แก่ชาวไร่มันที่สนใจนำวิธีปลูก การดูแล มันอย่างไรให้ได้ผลผลิต/ไร่สูง
ทำให้มีสมาชิกเดินทางมาพิสูจน์ให้เห็นกับตาถึงที่ไร่อย่างไม่ขาดสาย พร้อมมาซื้อท่อนพันธุ์เพื่อนำไปขยายพันธุ์ ในราคา 8 บาท/มัด และมีน้ำขี้หมูจากบ่อแจกฟรีทุกคน แม้กระทั่งชาวไร่มันพื้นที่ติดกับไร่และใกล้เคียงได้นำเทคนิคต่างๆ ไปใช้ ซึ่งตอนแรกก็ไม่เชื่อ ชาวไร่แปลงติดไร่อายุมัน 14 เดือน ขุดได้ผลผลิต 3 ตัน/ไร่ เห็นที่ไร่ออกหัวดก ใหญ่ ก็เข้ามาศึกษา และนำต้นพันธุ์ไปปลูกขยาย และมาขอน้ำขี้หมูไปทำบ้าง ปรากฏว่าได้ผลผลิต/ไร่สูงขึ้น
จนมีคนในพื้นที่นำไปทำตามกว่า 1,000 ไร่ และชาวไร่มันอีกทั่วประเทศ ที่ส่งรีวิวว่านำไปปรับใช้แล้ว บางพื้นที่ไม่มีสายน้ำหยด เป็นการปลูกมันน้ำฝน ก็ใช้แค่น้ำขี้หมูแช่ท่อนพันธุ์ก่อนปลูก และใช้น้ำขี้หมูฉีดพ่นทางใบ จนกระทั่งเข้าไปฉีดไม่ได้ ทำให้ต้นมันเจริญเติบโตดี ใบเขียว หัวดก ผลผลิตเพิ่มขี้นอย่างเห็นได้ชัด
“ผมอยากช่วยคนที่เขาแย่จริง ให้เขาเพิ่มผลผลิต ส่วนมากผมท้าให้คนมาดูที่ไร่บางคนทำมันสำปะหลังมา 40 ปี ใส่ปุ๋ย ยา ทุกชนิด ผลผลิตได้แค่ 10 ตัน/ไร่ เต็มที่แล้ว แต่วันนี้มีคนอย่างผมมาบอกว่าปลูกมันใส่แค่น้ำขี้หมู ไม่ได้ใส่ปุ๋ย ได้ผลผลิต 20 ตัน/ไร่ ไม่มีใครเชื่อผม บางคนไม่เชื่อเขาก็มาพิสูจน์ถึงไร่
มีชาวไร่อยู่ที่กาญจนบุรี ที่ผมแนะนำไปและปลูกมันสำปะหลังอยู่กาญจนบุรี จำนวน 20 ไร่ มาเอาพันธุ์มันและน้ำขี้หมูผมไปใช้ เขาไม่ใช้ยาฆ่าหญ้า เขาใช้จอบดายหญ้ามันงามมาก ประมาณ 4 เดือน ต้นสูง 2 เมตร ทุกคนที่นำวิธีผมไปใช้ มันเจริญเติบโตดีกันหมด ดก งาม อีกเจ้ามาจากโคราช ทำมัน 30 ปี ได้ผลผลิต 2-3 ตัน/ไร่ จนจะเลิกทำ ให้คนอื่นเช่าไร่แล้ว
จนมาเจอผม เขาเหมารถ 6 ล้อ มาเอาต้นพันธุ์ไป 300 มัด น้ำขี้หมู 1,000 ลิตร ตอนนี้เขาอยากจะหาเช่าที่เพิ่ม มันเขางามมาก ข้างใกล้เคียงก็ถามว่าใช้อะไรมันถึงงาม แต่เขาไม่บอก คนที่มาหาผมที่ไร่จะแจกน้ำขี้หมูฟรีทุกคน ผมก็ใช้น้ำหยดตลอด ทุกวันนี้มันผมอายุ 7 เดือน ยังหยดน้ำขี้หมูให้อยู่ ผมมีมันหลายรุ่น7 เดือน เช็ดหัวบ้างแล้วประมาณ 15 กิโลกรัม/เหง้า” คุณธัญเกียรติ์ กล่าว
การปลูกข้าวโพด
นอกจากปลูกมันสำปะหลังระบบน้ำหยดกว่า 100 ไร่ แล้ว ยังปลูกข้าวโพดอาหารสัตว์อีก กว่า 300 ไร่ ในพื้นที่น้ำฝน ข้าวโพด ซึ่งคุณธัญเกียรติ์บอกว่าเมื่อก่อนปลูกข้าวโพด 300 ไร่ พันธุ์ เอ็นเค 6253 (NK6253) เป็นเกษตรเคมีทั้งหมด จ่ายค่าปุ๋ย ยา ไม่ต่ำกว่า 200,000 บาท/รอบ ปีนี้ทดลองไม่ใช้ปุ๋ยเคมี ใช้น้ำขี้หมูฉีดพ่นทางใบแทน ปรากฏว่าต้นข้าวโพดเขียวดี แต่มีหนอนแมลงรบกวนบ้าง ขณะนี้ข้าวโพดกำลังออกฝักอ่อน ถือว่าต้นสมบูรณ์ดี ต้องรอว่าเก็บเกี่ยวจะได้ปริมาณผลผลิตเท่าไหร่
ขณะที่บทบาทหนึ่งเป็นเกษตรกร ปลูกทั้งข้าวโพด และมันสำปะหลัง แล้ว อีกบทบาทยังทำหน้าที่เป็นสมาชิกอบต. หมู่ 2 มานานกว่า 20 ปี มีผลงานมากมาย ล่าสุดปี 64 ได้ทำ “โครงการพัฒนาน้ำบาดาลเพื่อการเกษตรแบบแปลงใหญ่” พื้นที่ 500 ไร่ สำเร็จ ทำให้เกษตรกรมีน้ำประปาเพื่อการเกษตร
ประโยชน์ของน้ำขี้หมู
การปลูกมันสำปะหลังโดยให้ปุ๋ยด้วยน้ำขี้หมู และขี้หมูตากแห้ง ไม่ใช่เพิ่งมี เพราะก่อนหน้านี้มีหน่วยงาน ได้ทำวิจัยมาแล้วว่าน้ำหมักจากขี้หมูสามารถช่วยลดต้นทุนและเพิ่มผลผลิตได้จริง รศ.อุทัย คันโธ ขณะดำรงตำแหน่ง ผอ.สถาบันวิจัยสุวรรณวาจกกสิกิจฯ ได้ทำไว้เมื่อปี 52 ใช้น้ำหมักมูลสุกรกับนาข้าว และมันสำปะหลัง เคยทดสอบการใช้ปุ๋ยมูลสุกรในแปลงปลูกมันสำปะหลัง ในพื้นที่จังหวัดนครปฐม กาญจนบุรี และราชบุรี โดยใช้น้ำมูลสุกรซึ่งมีธาตุอาหารครบ อัตรารวม 500 กิโลกรัม ต่อไร่
เริ่มจากการแช่ท่อนพันธุ์มันสำปะหลังในน้ำสกัดมูลสุกรก่อนปลูก 1 คืน เพื่อให้ท่อนพันธุ์ดูดธาตุอาหารเข้าไป เมื่อมันสำปะหลังงอกและตั้งตัวได้แล้ว ก็ใช้น้ำสกัดจากมูลสุกรหรือน้ำจากบ่อพักหรือบ่อไบโอแก๊ส รดดินหรือผสมในระบบน้ำหยด รวมทั้งฉีดพ่นน้ำสกัดมูลสุกรทางใบทุก 15 วัน ช่วยให้ต้นอ่อนมันสำปะหลังที่งอกออกมาโตเร็ว มีอัตราการรอดสูง แม้ว่าจะปลูกระยะห่าง โดยใบจะประสานกันภายใน 2-3 เดือน จึงไม่มีปัญหาเรื่องวัชพืช
การปลูกมันสำปะหลังโดยใช้ระบบน้ำหมักมูลสุกร คือ การแช่ท่อนพันธุ์ในน้ำปุ๋ยหมักร่วมกับการให้น้ำหลังปลูก จะทำให้มันสำปะหลังออกรากมากกว่า 20 ราก ซึ่งต่อมารากส่วนหนึ่งจะพัฒนาเป็นหัว ถ้ามีรากขนาดใหญ่มากๆ ก็จะมีโอกาสเพิ่มผลผลิตหัวมันได้มาก
โดยช่วงเดือนที่เกษตรกรนิยมปลูกกันมาก คือ กุมภาพันธ์-มีนาคม ซึ่งเป็นช่วงแล้ง และรากจะเริ่มสะสมอาหารในช่วงเดือนสิงหาคม-กันยายน ซึ่งเป็นช่วงที่มีน้ำสมบูรณ์ขึ้น การฉีดปุ๋ยหมักทางใบช่วยทุก 15 วัน จะทำให้มีเปอร์เซ็นต์แป้งดีมาก คาดว่าปุ๋ยหมักมูลสุกรที่มีธาตุอาหารครบถ้วน และมีฮอร์โมนพืช จะช่วยกระตุ้นการสังเคราะห์แสง และการสร้างแป้ง
ทั้งนี้ผลการศึกษาพบว่า การปลูกมันสำปะหลังในดินทรายจะได้ผลผลิตดีที่สุด และแนะนำให้เกษตรกรปลูกต้นมันสำปะหลังในระยะห่างๆ เพื่อให้หัวมันสำปะหลังเติบโตได้ดี และมีผลผลิตสูงขึ้น เฉลี่ย 16 ตัน ต่อไร่ ความสูงของต้นที่สมบูรณ์ประมาณ 4-5 เมตร ขณะเดียวกันพบว่าแปลงนาข้าวและแปลงปลูกมันสำปะหลังที่ใช้มูลสุกร จะได้ผลผลิตสม่ำเสมอ เพราะมีแพลงก์ตอน สาหร่าย และ จุลินทรีย์ เกิดขึ้น หลังการใช้มูลสุกรทำให้คุณภาพดินดีขึ้นอย่างชัดเจน
สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ คุณธัญเกียรติ์ กล่อมวงษ์ ฟาร์มพิเชษฐ์ 124 หมู่ 2 ต.ยางโทน อ.หนองม่วง จ.ลพบุรี โทร.061-698-0157
อ้างอิง : นิตยสารพลังเกษตร ฉบับที่ 27
