ทางทีมงาน นิตยสารสัตว์น้ำ ขอนำเสนอวิธีการเพาะพันธุ์โดยอาศัยวิธีการเพาะพันธุ์ตามธรรมชาติ เพาะลูกปลาที่ได้จะมีความแข็งแรง และมีการเจริญเติบโตที่ดี ฟาร์มเพาะพันธุ์ปลาแรด-ปลากราย หรือที่คนรู้จักกันในนามว่า “อั๋น พันธุ์ปลา” ตั้งอยู่ในอำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม เจ้าของคือ คุณภานุวัฒน์ ห้วยเรไร (คุณอั๋น) ได้เผยเทคนิคการเพาะพันธุ์ปลาแบบอิงธรรมชาติ
ก่อนที่จะมาเริ่มเพาะพันธุ์ปลาแรด- ปลากราย ได้ทำสวนมาก่อน และนำ ปลาแรด มาปล่อยเลี้ยงไว้ในสวน จนเจอไข่ของ ปลาแรด จึงได้ลองเอามาเพาะพันธุ์เอง ปรากฏว่าทำได้ง่าย และคิดว่าน่าจะเป็นอาชีพหลักได้ เนื่องจากลูกปลาสามารถทำเงินง่ายกว่าการทำสวน ใช้เวลาเพียง 2-3 เดือน ก็สามารถได้เงินแล้ว
ถึงแม้การเพาะ พันธุ์ปลา จะต้องใช้ความละเอียดมากกว่าการทำสวน แต่จริงๆ แล้วก็ไม่ได้ยุ่งยากมากนัก จึงได้ค่อยๆ ปรับปรุงสวนมาเป็นบ่อเพาะ พันธุ์ปลาแรด- ปลากราย ได้ 16 ปีแล้ว มีพื้นที่ทั้งหมด 18 ไร่ อีกทั้งในปัจจุบันคุณอั๋นยังได้เลี้ยงปลากะพงเพิ่มรายได้อีกด้วย
ปรึกษาฟรี! (หากบอกว่ามาจาก พลังเกษตร.com) สามารถติดต่อสอบถามได้ที่ คุณภานุวัฒน์ ห้วยเรไร (คุณอั๋น)
โทร : 092-269-6300
การเพาะพันธุ์ปลากราย แบบอิงธรรมชาติ
“ปลากราย” จะใช้ปลากรายตามแม่น้ำทั่วไปในการเพาะพันธุ์ โดยนำพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ใส่ลงในบ่อ อัตราการใส่พ่อพันธุ์ 300 ตัว/ไร่ และแม่พันธุ์ 200 ตัว/ไร่ ปลากรายจะเป็นปลาไข่ติดกระดาน โดยไข่จะมีลักษณะคล้ายกับเม็ดสาคูติดกับไม้กระดาน ถ้าไม่มีไม้กระดานสามารถใช้กระถางต้นไม้ ตอไม้ หรือขอนไม้ แทนได้
พอเวลาผ่านไปประมาณ 6 วัน จึงเก็บไม้กระดานขึ้นมา แล้วดูตัวลูกปลาจะดิ้นอยู่ภายในไข่ พอเอาขึ้นมาได้สัก 2-3 วัน ตัวลูกปลากรายก็จะฟักออกมาจากไข่ แต่โดยธรรมชาตินั้นปลากรายจะออกไข่หน้าฝน ช่วงประมาณเดือนมีนาคมจะเป็นช่วงที่เริ่มได้ไข่ และจะหมดไข่ช่วงเดือนตุลาคมของทุกปี
การเพาะพันธุ์ ปลาแรด แบบอิงธรรมชาติ
สาย พันธุ์ปลา แรดที่นำมาใช้ในการเพาะพันธุ์ คือ “พันธุ์เหลืองทอง” เนื่องจากสายพันธุ์นี้ตัวปลาจะมีสีเหลือง ขาว ลำตัวสวย และเจริญเติบโตได้ไว โดยธรรมชาติบรรยากาศในการเพาะพันธุ์จะต้องไม่ร้อนจนเกินไป และไม่ร่มจนเกินไป เพราะจะทำให้ไข่ของปลาแรดเสียได้ คุณอั๋นได้นำแม่ พันธุ์ปลา แรดไปเพาะพันธุ์ที่สวนส้มโอในละแวกใกล้เคียง
เนื่องจากบรรยากาศในสวนส้มโอเหมาะสมในการวางไข่ของแม่ปลาแรด ซึ่งการเพาะพันธุ์ของปลาแรดจะต้องมีความอุดมสมบูรณ์ของสภาพแวดล้อม เริ่มจากการที่เอาใยมะพร้าวสีน้ำตาลมาผูกไว้ด้วยกัน ให้ใยมะพร้าวจับตัวกันเป็นก้อนๆ เพื่อทำเป็นรังเอาไว้ให้ไข่ หรือปลาแรดอาจจะทำรังเองโดยคาบเศษไม้ เศษหญ้า ไปทำรังตามโพรง และชายสวน หลังจากนั้นปลาแรดก็จะปล่อยไข่ไว้ที่รัง
เมื่อไข่เสร็จแล้วจะค่อยๆ อุดรัง เพื่อป้องกันไม่ให้ปลาชนิดอื่นเข้าไปกินไข่ได้ แต่การอุดรังก็จะทำให้ลูกปลาแรดออกมาจากรังไม่ได้เหมือนกัน พอผ่านไปประมาณ 24 ชั่วโมง ต้องรีบนำขึ้นมาอนุบาลต่อเลย เพื่อป้องกันความเสี่ยงในเรื่องอัตรารอดน้อยของลูกปลา แต่ 24 ชั่วโมง คือ ปลาออกแค่ตากับหาง ยังว่ายน้ำไม่ได้ จะยังมีความเสี่ยงอยู่
จึงต้องคอยระมัดระวังด้วยปลาแรด…สายพันธุ์ปลาแรดที่นำมาใช้ในการเพาะพันธุ์ คือ “พันธุ์เหลืองทอง” เนื่องจากสายพันธุ์นี้ตัวปลาจะมีสีเหลือง ขาว ลำตัวสวย และเจริญเติบโตได้ไว โดยธรรมชาติบรรยากาศในการเพาะพันธุ์จะต้องไม่ร้อนจนเกินไป และไม่ร่มจนเกินไป เพราะจะทำให้ไข่ของปลาแรดเสียได้
คุณอั๋นได้นำแม่พันธุ์ปลาแรดไปเพาะพันธุ์ที่สวนส้มโอในละแวกใกล้เคียง เนื่องจากบรรยากาศในสวนส้มโอเหมาะสมในการวางไข่ของแม่ปลาแรด ซึ่งการเพาะพันธุ์ของปลาแรดจะต้องมีความอุดมสมบูรณ์ของสภาพแวดล้อม เริ่มจากการที่เอาใยมะพร้าวสีน้ำตาลมาผูกไว้ด้วยกัน ให้ใยมะพร้าวจับตัวกันเป็นก้อนๆ เพื่อทำเป็นรังเอาไว้ให้ไข่ หรือปลาแรดอาจจะทำรังเองโดยคาบเศษไม้ เศษหญ้า ไปทำรังตามโพรง และชายสวน
หลังจากนั้นปลาแรดก็จะปล่อยไข่ไว้ที่รัง เมื่อไข่เสร็จแล้วจะค่อยๆ อุดรัง เพื่อป้องกันไม่ให้ปลาชนิดอื่นเข้าไปกินไข่ได้ แต่การอุดรังก็จะทำให้ลูกปลาแรดออกมาจากรังไม่ได้เหมือนกัน พอผ่านไปประมาณ 24 ชั่วโมง ต้องรีบนำขึ้นมาอนุบาลต่อเลย เพื่อป้องกันความเสี่ยงในเรื่องอัตรารอดน้อยของลูกปลา แต่ 24 ชั่วโมง คือ ปลาออกแค่ตากับหาง ยังว่ายน้ำไม่ได้ จะยังมีความเสี่ยงอยู่ จึงต้องคอยระมัดระวังด้วย
การอนุบาลลูกปลา
พอลูกปลาแรด-ปลากรายฟักออกจากไข่จะทำการอนุบาลลูกปลาในบ่อปูนขนาด 5×7 เมตร ก่อนประมาณ 10 วัน จึงได้ทำการย้ายลูกปลามาอนุบาลต่อที่บ่อดินประมาณ 45 วัน โดยการเตรียมบ่อดินจะขุดบ่อ หว่านปูนปรับสภาพก่อน แล้วนำน้ำจากคลองชลประทานมาเข้าบ่อพัก
ซึ่งการไหลของน้ำจากคลองเข้าบ่อพัก คือ การกรองตะกอนไปด้วย ที่สำคัญไม่จำเป็นต้องฆ่าเชื้อเลย เพราะลูกปลามันเลี้ยงง่าย และกว่าจะย้ายลงบ่อดินตัวก็ใหญ่เท่าใบมะขามแล้ว ทำให้ลูกปลาแข็งแรง และมีอัตรารอดสูง อีกทั้งในบ่อดินมีการฝังท่อในบ่อ เพื่อป้องกันเวลาฝนตกน้ำจะไม่ล้นบ่อ ใช้มอเตอร์ดูดออกได้เลย
การให้อาหารลูกปลา จะเริ่มจากการให้ ไรแดง
การให้อาหารลูกปลาแรด-ปลากราย จะเริ่มจากการให้ ไรแดง ก่อนตั้งแต่ลูกปลาตัวเล็กๆ พอประมาณ 15-20 วัน หรือปลาตัวใหญ่ขึ้น ก็เริ่มให้อาหารเม็ดควบคู่ไปด้วย โดยช่วงเช้าจะให้ ไรแดง ควบคู่กับอาหารเม็ด พอช่วงเย็นจะให้เป็นอาหารเม็ดอย่างเดียว ไรแดง ไรแดง ไรแดง ไรแดง ไรแดง ไรแดง ไรแดง ไรแดง
ซึ่งอาหารเม็ดนั้นจะเปลี่ยนเบอร์อาหารไปตามขนาดไซส์ของลูกปลาที่โตขึ้นเรื่อยๆ พอผ่านไป 2 เดือนกว่า ก็จะได้ไซส์ลูกปลาแรด-ปลากรายตามที่ต้องการ ซึ่งคุณอั๋นจะใช้อวนลากลูกปลาขึ้นมา แล้วใช้ตะแกรงร่อน คัดไซส์ตามเบอร์ที่เกษตรกรผู้เลี้ยงปลาต้องการ โดยการจับลูกปลาขึ้นมีอัตรารอดที่ค่อนข้างสูง เนื่องจากมีการเตรียมบ่อ การเตรียมน้ำ ที่ดี
ราคาปลาแรด-ปลากราย
ทางฟาร์มจะคัดแยกไซส์ลูกปลาแรด-ปลากรายโดยใช้ตะแกรงร่อน จะมีหลายขนาด แยกเป็นเบอร์ ตามมาตรฐานเลย โดยจำหน่ายปลาแรดอยู่ที่ไซส์เหรียญ 5 กับเหรียญ 10 บาท ราคาจะอยู่ที่ 2.50 บาท/ตัว ส่วนมากจะขายไซส์นี้
เนื่องจากปลาแรดเป็นปลาวางไข่ ต้องธรรมชาติจริงๆ อาจทำให้มีค่าต้นทุนที่สูง เพราะมันมีความเสี่ยงในเรื่องการฟักไข่ ส่วนปลากรายจำหน่ายอยู่ที่ความยาว 4 นิ้ว ราคานิ้วละ 1 บาท โดยปลากรายจะเป็นปลาที่เลี้ยงง่าย ไม่ต้องมีการจัดการมาก เมื่อได้ขนาดไซส์ลูกปลาที่ได้มาตรฐาน อัตรารอดก็ค่อนข้างที่จะ 100%
ทดสอบการกินอาหารของลูกปลา หากไม่กินอาหาร ปล่อยทิ้งคลองหมด
หัวใจสำคัญ คือ ความแน่นอนของลูกปลา ในเรื่องความแข็งแรง ความพร้อมในการขนส่ง อัตรารอดสูง คุณอั๋นทดสอบการกินอาหารของลูกปลา ถ้าลูกปลาไม่กินอาหารเลย “ผมปล่อยทิ้งลงคลองหมด เปิดท่อระบายทิ้งเลย เลี้ยงไปก็ไม่คุ้มกับค่าอาหาร ยังไงก็ไม่กินอยู่ดี” คุณอั๋นกล่าวถึงข้อเสียของปลาไม่กินอาหาร
และจะนำลูกปลาชุดใหม่มาเลี้ยงเลย เพื่อให้เกษตรกรผู้เลี้ยงปลาได้มั่นใจว่าลูกปลาแรด-ปลากรายของเขาสามารถเจริญเติบโต และเหมาะแก่การเลี้ยง
การแพ็คลูก ปลาแรด – ปลากราย
การแพ็คลูกปลาแรด- ปลากราย ส่งจำหน่ายของคุณอั๋นได้แพ็คทั้งใส่ถุง และใส่ลัง ลูกปลา ลังละ 400-500 ตัว เพราะ ปลาแรด กับ ปลากราย จะไม่ค่อยใช้ออกซิเจน คือ จะหายใจทางปาก ทางเหงือก เลย ไม่เหมือนกับลูกปลาทั่วไป จึงสามารถขนส่งแบบใส่ลังได้ ส่วนใหญ่การจำหน่ายลูกปลาจะเป็นลูกค้าประจำที่ซื้อขายกันอยู่ตลอด เนื่องจากทางคุณอั๋นจะมีลูกปลาป้อนให้กับเกษตรกรผู้เลี้ยงปลาตลอดเวลา
ถึงแม้เกษตรกรผู้เลี้ยงปลาจะสั่งลูกปลาจำนวนหลักพันตัว หรือหลักหมื่นตัว คุณอั๋นก็ขาย แต่ถ้าต้องการให้จัดส่งจะต้องสั่งขั้นต่ำ 10,000 ตัวขึ้นไป โดยส่วนมากจะมีบริการจัดส่งให้ถึงบ่อเลี้ยงเลย อีกทั้งยังมีการแถมลูกปลาให้ด้วย ร้อยละ 2 ตามจำนวนที่สั่งซื้อ ซึ่งเป็นไปตามหลักมาตรฐานอยู่แล้ว ซึ่งการขนส่งคุณอั๋นจะไม่เก็บค่าน้ำมันเลย และถ้ามีปัญหาหลังจากซื้อรับประกันว่าสามารถเคลมได้ทันที พร้อมทั้งยังให้คำปรึกษาฟรีอีกด้วย
อาชีพธุรกิจการเพาะ พันธุ์ปลา
ธุรกิจการเพาะ พันธุ์ปลา ถือเป็นอีกอาชีพหนึ่งของเกษตรกรที่สำคัญในประเทศไทย โดยแต่ละฟาร์มจะมีเทคนิคที่แตกต่างกันไป ล้วนแล้วแต่มีจุดมุ่งหมายเดียวกัน คือ การผลิตลูกปลาให้ได้ปริมาณที่เพียงพอต่อความต้องการของผู้เลี้ยงปลา อีกทั้งยังต้องผลิตให้ได้ลูกพันธุ์ที่มีคุณภาพ และเป็นที่ยอมรับของเกษตรกรผู้เลี้ยงปลาอีกด้วย
แต่ด้วยวิธีการเพาะ พันธุ์ปลา ในปัจจุบันนี้เน้นการผลิตลูกปลาให้ได้ปริมาณที่มาก เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการบริโภคปลาของมนุษย์ที่เพิ่มสูงขึ้นทุกปี โดยใช้วิธีการที่ไม่เป็นไปตามธรรมชาติ จึงทำให้ปลาที่ได้ในบางรุ่นไม่ได้คุณภาพ และมีการเจริญเติบโตที่ไม่เป็นที่น่าพอใจมากนัก ผู้เพาะ พันธุ์ปลา ควรมีคุณธรรมและใส่ใจกับกำไรของลูกค้า
หากสนใจลูกพันธุ์ ปลาแรด – ปลากราย และข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดต่อได้ที่ คุณภานุวัฒน์ ห้วยเรไร (คุณอั๋น) หรือ คุณชฎาภรณ์ สุวรรณรัตน์ (คุณอั้ม) ที่อยู่ : 6 หมู่ที่ 4 ตำบลศีรษะทอง อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม เบอร์โทร : 092-269-6300
