ในกระบวนการผลิตปลากะพงที่ได้มาตรฐานทุกวันนี้ แน่นอนว่าจะต้องผ่านขั้นตอนสำคัญต่างๆ มากมายเพื่อให้ได้มาซึ่งผลผลิตปลากะพงที่มีคุณภาพ ปลอดภัย ตรงตามความต้องการของผู้บริโภคมากที่สุด โดยเริ่มต้นจากการมีความรู้และความเข้าใจรูปแบบการเลี้ยงก่อนลงมือ เพื่อนำมาต่อยอดระหว่างการเลี้ยงให้มีประสิทธิภาพ จึงจะสามารถผลิตปลากะพงให้มีคุณภาพ ตรงตามความต้องการของตลาดและผู้บริโภคมากได้สำเร็จ ปลากะพงยักษ์
สภาพพื้นที่เลี้ยงปลากะพง
นิตยสารสัตว์น้ำ นำท่านผู้อ่านมาติดตามแนวทางการทำฟาร์มปลากะพงที่ใส่ใจต่อผู้บริโภคเป็นอย่างมาก เพราะเป็นฟาร์มผลิตปลากะพงอินทรีย์ (Organic Farm) ที่มุ่งเน้นการลดใช้สารเคมีในวงการการผลิตสัตว์น้ำของบ้านเรา
โดยเราพามาพบกับ คุณวินัย บุญมี ผู้บริหารวินัยฟาร์ม บนพื้นที่กว่า 80 ไร่ ในอำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เต็มไปด้วยบ่อเลี้ยง และบ่อพักน้ำ หลายสิบบ่อ ที่แฝงอยู่กลางธรรมชาติ อากาศดี ล้อมรอบด้วยหุบเขา ชวนให้น่าหลงใหลเป็นอย่างมาก ซึ่งเป็นทำเลเหมาะสมกับการทำฟาร์มเป็นอย่างมาก เมื่อบุกกันมาถึงฟาร์มทั้งทีต้องมีความรู้หรือแนวทางในการประกอบอาชีพการเลี้ยงปลากะพงคุณภาพภายใต้รูปแบบออร์แกนิคฟาร์ม ที่ปลอดสารตกค้างและยา โดยผ่านมาตรฐานรับรองจากกรมประมง จนเป็นที่มั่นใจของห้องเย็นเย็น แพปลา ตลอดจนผู้บริโภคอย่างมากมาย
ปัจจุบันวินัยฟาร์ม ภายใน 1 ปี สามารถผลิตปลากะพงสู่ท้องตลาดได้มากกว่า 20 ตัน/บ่อ โดยเคยทำผลผลิตได้สูงสุดกว่า 28 ตัน/บ่อ ทางฟาร์มแบ่งพื้นที่ออกเป็น 2 โซน โดยโซน A มีบ่อเลี้ยง 8 บ่อ และโซน B มีบ่อเลี้ยงอยู่ 4 บ่อ ขนาดของแต่ละบ่อประมาณ 5-7 ไร่ พื้นที่โดยรวมกว่า 80 ไร่
การเพาะเลี้ยง ปลากะพงยักษ์ และปลาจาน
โดยคุณวินัยเล่าให้เราฟังว่า “เริ่มเลี้ยงปลากะพงมาประมาณ 4 ปี เมื่อก่อนตนเลี้ยงกุ้งขาวมาหลายปี แต่หลังๆ พบเจอกับปัญหาเรื่องโรคเยอะหนักๆ เลย จะเป็นช่วงโรค EMS ลง เกิดความเสียหายเยอะ ได้ผลผลิตน้อย หลังจากนั้นจึงค่อยๆ ปรับเปลี่ยนมาเลี้ยงปลากะพงทีละบ่อ สองบ่อ โดยใช้บ่อกุ้งเก่าในการเริ่มเลี้ยง และค่อยๆ เพิ่มกำลังการผลิตมากขึ้นเรื่อยๆ
โดยข้อดีของการเลี้ยงปลากะพงจะดีกว่าการเลี้ยงกุ้ง คือ จะไม่ค่อยพบเจอโรค ทำให้ง่ายต่อการจัดการ เพราะน้ำในการเลี้ยงปลากะพงกับน้ำเลี้ยงกุ้งขาวเป็นประเภทเดียวกัน เป็นน้ำกร่อย ความเค็มประมาณ 10 ppt.โดยเรานำน้ำมาจากเขื่อน จากนั้นจึงมาเติมน้ำเค็ม เพื่อปรับความเค็มให้ได้ประมาณ 10 ppt. จะส่งผลให้ปลาโตดี เลี้ยงง่าย ไม่เกิดโรคง่ายๆ”
ทางฟาร์มเลือกผลิตปลากะพงไซซ์ 0.7-1 กิโลกรัม หรือที่เรียกว่า “ปลาจาน” เป็นหลัก เพราะเป็นความต้องการของแพปลา แม่ค้า ที่รับซื้อปลาจากฟาร์มในปัจจุบัน จะใช้ระยะเวลาเลี้ยงประมาณ 150-180 วัน และยังทำปลาไซซ์ 2-2.5 กิโลกรัม ไว้ดึงราคาบางส่วนด้วย โดยเริ่มต้นการเลี้ยงตั้งแต่การเลือกลงลูกพันธุ์ปลาไซซ์ขนาด 3 นิ้วขึ้นไป จากแหล่งเพาะลูกพันธุ์ปลากะพงที่ได้มาตรฐาน เพื่อเพิ่มอัตราการรอดให้สูงขึ้น ลดความเสี่ยงจากการแตกไซซ์ของปลา และสามารถปรับการกินอาหารได้ตามกำหนด
จากนั้นเลือกใช้อาหารที่มีคุณภาพ ได้มาตรฐาน มีโภชนาการด้านอาหารเหมาะสมกับปลากะพง ผลิตด้วยกรรมวิธีที่ได้มาตรฐานสากล เพื่อให้ออกมาเป็นอาหารสำหรับเลี้ยงปลากะพงที่มีคุณภาพ ช่วยให้เจริญเติบโตดี แข็งแรง ลดระยะเวลาการเลี้ยง ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพ ตรงตามความต้องการของตลาดมากที่สุด
การบริหารจัดการบ่อปลากะพง
คุณวินัยยังบอกถึงเทคนิคการเตรียมบ่อเลี้ยงปลากะพงของฟาร์มไว้คร่าวๆ ว่า ต้องปรับพื้นที่ด้วยแทรกเตอร์ดันดินขึ้นให้เรียบร้อย ตากบ่อไว้ประมาณ 15 วัน ติดตั้งเครื่องใบพัดตีน้ำ เพิ่มออกซิเจนภายในบ่อให้เพียงพอ สูบน้ำเข้าประมาณ 1 เมตรกว่าๆ แล้วใส่จุลินทรีย์เพื่อเพิ่มอาหารธรรมชาติ
หลังจากจัดการทรีตน้ำพร้อมใช้แล้ว จะนำลูกปลากะพงมาลงอนุบาลในกระชังที่ล้อมไว้ เพื่อฝึกปรับการกินอาหารของลูกปลา จำนวน 30,000 ตัว/บ่อ โดยอนุบาลประมาณ 15-20 วัน พยายามดูแลเรื่องการเติมอากาศ เปิดเครื่องใบพัดตีน้ำอย่างต่อเนื่อง ในช่วงกลางวันอาจตีไม่แรงมาก แต่จะเน้นในช่วงกลางคืน จะเปิดเต็มที่ เพื่อให้มั่นใจว่าปลาไม่น็อค เพราะถ้าปลาน็อคแล้วจะเสียหายหนัก
เมื่ออนุบาลครบ 20 วัน จะปล่อยออกสู่เต็มบ่อ และเริ่มให้อาหารตามที่เรากำหนดไว้ ให้วันละ 2 มื้อ หรือถ้าราคาไม่ดีก็อาจลดเหลือ 1 มื้อ สมมุติเคยให้ 10 กระสอบ อาจจะลดเหลือ 8 กระสอบ แต่ปลาจะโตปกติ ขนาดที่ได้ก็ไม่แตกต่างกัน ต่างกันตรงระยะเวลา ช่วงแรกต้องคอยระมัดระวังพวกนก ด้วยการขึงเชือกล้อมไว้เพื่อป้องกันผลผลิตเสียหาย และพาหะการเกิดโรค
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายผลผลิตปลากะพง
เมื่อปลาอายุได้ประมาณ 5 เดือน คุณวินัยแนะนำให้เริ่มพาเชี่ยนแบ่งออกขาย เพื่อเร่งการเจริญเติบโตให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น และช่วยลดความเสี่ยงจากปลาล้นตลาดในทางหนึ่ง แถมยังสามารถกำหนดไซซ์ปลาให้มีขนาดใหญ่ตามต้องการได้ง่ายขึ้นอีกด้วย
ทางวินัยฟาร์มจะพาเชี่ยนผลผลิตต่อบ่อประมาณ 3 รอบ ในไซซ์ปลาจาน จากนั้นเลี้ยงอีกประมาณ 2-3 เดือน เพื่อทำปลาไซซ์ใหญ่ประมาณ 2-3 กิโลกรัม เพื่อให้ราคาที่สูงกว่าไซซ์ปลาจาน ซึ่งทางฟาร์มจะมีผลผลิตที่สามารถรองรับความต้องการของผู้บริโภค อีกทั้งยังมีการนำผลผลิตจากฟาร์มไปแปรรูปเป็นอาหารพร้อมทานต่างๆ อาทิ จ๊อปลา และปลากะพงแดดเดียว เป็นต้น เป็นการเพิ่มช่องทางการจำหน่ายผลผลิตปลากะพงของฟาร์มได้อย่างครบถ้วน
ฝากถึงเกษตรกรที่เลี้ยงปลากะพง
คุณวินัยฝากถึงเกษตรกรว่า “ให้มีการปรับตัวสถานการณ์ของตลาดอยู่อย่างต่อเนื่อง โดยจะพยายามควบคุมผลผลิตให้มีความยืดหยุ่น รอจังหวะราคาปลาไม่ต่ำจนเกินไป เพื่อป้องกันการกดราคาจนเกินเหตุ พยายามหาตลาดให้มากขึ้น เพื่อมารองรับผลผลิตของเราได้อย่างต่อเนื่อง แล้วเราจะไม่เหนื่อยมาก”
ท่านใดมีข้อสงสัยหรือต้องการสอบถามเพิ่มเติมสามารถโทรสอบถามได้ที่เบอร์ 081-7638050 (คุณวินัย) เพจ Facebook :วินัยฟาร์ม ปลากะพงออร์แกนิค ทางฟาร์มยินดีต้อนรับ และให้ข้อมูลการเลี้ยงสำหรับเกษตรกรที่สนใจ
ขอขอบคุณข้อมูลเกษตรกรจาก คุณวินัย บุญมี โทร.081-7638050 อำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
