นิตยสารสัตว์น้ำ เราเดินทางมายัง จ.สมุทรสาคร เพื่อมาดูกระบวนการแปรรูปปลาสลิด ตั้งแต่ขนผลผลิตขึ้นมาจากบ่อจนถึงส่งขายให้ผู้บริโภค โดยเกษตรกรที่มาเป็นผู้ถ่ายทอดองค์ความรู้ในวันนี้ คือ “คุณเจ้ยชื่นภิรมย์” เจ้าของแบรนด์ “ผู้ใหญ่เจ้ย ปลาสลิดแดดเดียว ”
การผลิตและแปรรูปปลาสลิด
ผู้ใหญ่เจ้ยได้เล่าให้ทีมงานฟังถึงเรื่องราวที่มาของการเป็นพ่อค้าในปัจจุบันให้ฟังว่า เดิมทีตนเป็นเกษตรกรผู้เลี้ยงปลาสลิดมาก่อน โดยใช้เวลาว่างจากการดูแลลูกบ้านก็มาดูบ่อเลี้ยงปลา ที่ผ่านมาเมื่อปลาโตจับได้ก็จะมีพ่อค้ามารับซื้อปลาของตนที่ปากบ่อทุกครั้ง
โดยที่ไม่สามารถกำหนดราคาขายผลผลิตได้เลย บางครั้งได้กำไรมาก แต่บางครั้งได้กำไรน้อย ไม่คุ้มค่า เพราะปลาสลิดเลี้ยงนานร่วม 1 ปี กินอาหารนับเป็นเงินปีละล้านบาท แต่ขายแล้วได้กำไรนิดเดียว ทั้งๆ ที่มูลค่าของปลาสลิดที่ตนเลี้ยงน่าจะสูงกว่านี้
ตนจึงทดลองนำปลาจากบ่อของตนเองมาทำปลาสลิดแดดเดียวในสูตรของตนเอง เมื่อปี 2544 แล้วทดลองจำหน่ายในตลาดนัดแถวบ้าน ซึ่งตนขายครั้งแรกสามารถขายได้ถึง 10 กิโลกรัม/วันเลยทีเดียว ถือว่าประสบความสำเร็จตั้งแต่ครั้งแรก ด้วยรสชาติที่ถูกปากผู้บริโภค
การจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชน แปรรูปทำปลาสลิด
“ช่วงแรกที่เราขายปลาสลิดแดดเดียวตามตลาดนัด ก็ขายได้นะ วันละ 10 กิโลกรัมบ้าง มากกว่าบ้าง แต่บางวันก็ไม่ถึงก็มี แต่ผ่านไปสัก 1 เดือน คนรู้จักมากขึ้น ก็เริ่มมีคนสั่งล่วงหน้า เริ่มจาก 2-3 กิโลกรัม ก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ สูงเป็น 100 กิโลกรัม เลยก็มี ก็เริ่มกลับมามองว่าธุรกิจตรงนี้มันไปได้ เราก็เดินเครื่องเต็มกำลัง เรียกประชุมลูกบ้าน รวมกันตั้งกลุ่ม “วิสาหกิจชุมชน แปรรูปทำปลาสลิด” มีสมาชิกกว่า 20 ราย ออกขายปลากันเองตามงานต่างๆ เราชอบกินปลาคุณภาพแบบไหน เราทำปลาแดดเดียวแบบนั้นให้ลูกค้า”
เมื่อปริมาณการผลิตเพิ่มมากขึ้น แน่นอนว่าขั้นตอนและกระบวนการทำต้องยุ่งยากมากขึ้น รวมถึงปัญหาต่างๆ ที่ตามมา อาทิเช่น ของเสีย อย่าง ไส้ปลา หัวปลา สถานที่ในการตากแดดปลาสลิด โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝนที่แทบจะผลิตปลาไม่ได้เลย ถือว่าเป็นปัญหาใหญ่ ณ ขณะนั้น จนกระทั่งวิทยาลัยเทคนิคสมุทรสาคร และกรมประมง มาช่วยเหลือสร้างโรงอบแสงอาทิตย์ จึงทำให้กลุ่มสามารถแปรรูปปลาสลิดแดดเดียวได้ตลอดทั้งปี
ผลผลิตปลาสลิดที่ทางผู้ใหญ่เจ้ยจะนำมาแปรรูปนั้นจะต้องมีคุณภาพ ไซซ์ใหญ่ ตั้งแต่ 4-10 ตัว/กิโลกรัม จะต้องมาจากบ่อเลี้ยงคุณภาพ ใช้อาหารคุณภาพ รวมถึงมีการจัดการบ่อเลี้ยงที่ดี ป้องกันปลาติดกลิ่นโคลน ที่สำคัญทางบ่อจะต้องไม่มีการใช้ยาหรือสารเคมีในการเลี้ยง เพื่อป้องกันการตกค้างของสารเคมีเหล่านี้
ดังนั้นปลาสลิดแดดเดียวของผู้ใหญ่เจ้ยจึงเป็นสินค้าที่มีคุณภาพ มีความสด สะอาด ปลอดภัยต่อผู้บริโภค ด้วยการดูแลเอาใจใส่ของผู้บริการอย่างผู้ใหญ่ ที่คอยดูแลสอดส่องคุณภาพของผลผลิต เพื่อให้ผู้บริโภคได้กินปลาสลิดแดดเดียวที่มีคุณภาพมากที่สุด
ขั้นตอนการแปรรูปปลาสลิด
เมื่อจับปลาขึ้นบ่อแล้ว เกษตรกรจะขนปลามาส่งให้ผู้ใหญ่เจ้ยที่บ้าน ที่ปรับเปลี่ยนพื้นที่บางส่วนเป็นโรงงานแปรรูปปลา โดยมีมาตรฐานรับรอง อย่าง GAP GMP และมาตรฐานอื่นๆ จากกรมประมง เพิ่มความมั่นใจให้ลูกค้า เมื่อปลามาถึงจะทำการแช่น้ำแข็ง จากนั้นคนงานจะนำปลามาขอดเกล็ด ควักไส้ ตัดหัว ทำความสะอาด (ของเสียต่างๆ จะมีเกษตรกรนำไปเลี้ยงปลาดุกต่อ) แล้วจึงนำไปดองในน้ำเกลือซึ่งเป็นสูตรของทางกลุ่ม
เมื่อครบเวลาดองแล้วจะนำปลาที่ได้มาคัดไซซ์ และตากแดดในโดมความร้อนนาน 2-3 ชม. ในระหว่างตากแดดคนงานจะคอยพลิกปลาให้ตัวปลาแห้งทั้งตัว แล้วจึงนำมาแพ็คใส่ถุงสุญญากาศเพื่อควบคุมความสด และป้องกันเชื้อโรค แล้วจึงนำไปแช่ในตู้เย็นก่อนส่งให้ลูกค้าอีกที
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่าย ปลาสลิดแดดเดียว
ปัจจุบันปลาสลิดแดดเดียวของทางกลุ่มมีกำลังการผลิตกว่าเดือนละ 5-10 ตัน มีผลผลิตจำหน่ายหลากหลายไซซ์ ตั้งแต่ 10 ตัว/กก. ไปจนถึง 5 ตัว/กก. และราคาจำหน่ายเริ่มต้นเพียง 200 บาท/กิโลกรัม เท่านั้น ถือว่าเปิดตัวสินค้ามาในราคาที่ค่อนข้างสบายกระเป๋าเลยทีเดียว แถมยังได้อุดหนุนผลิตภัณฑ์ของชุมชนอีกด้วย
และนอกจากปลาสลิดแดดเดียวที่มีจำหน่ายแล้ว ทางกลุ่มยังมีปลาช่อนแดดเดียวขนาด 4-5 ตัว/กก. ไข่ปลาสลิด น้ำพริกปลาสลิด เป็นต้น ซึ่งช่องทางจำหน่ายสินค้าของทางกลุ่มก็มีหลากหลายช่องทาง ไม่ว่าจะเดินทางมาซื้อถึงหน้าบ้าน แล้วทางกลุ่มยังมีการออกบูธจำหน่ายสินค้าตามงานประจำจังหวัดอีกด้วย และ ยังต่อยอดขายออนไลน์ทางหน้าเพจ เฟสบุ๊ค : ปลาสลิดแดดเดียว ผู้ใหญ่เจ้ย หากใครสนใจก็สามารถเลือกซื้อหากันได้ รับรองไม่ผิดหวัง
สนใจสั่งซื้อปลาสลิดแดดเดียว ติดต่อได้ที่ คุณเจ้ย ชื่นภิรมย์ ตำบลยกกระบัตร อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร โทร : 089-690-5631, 085-147-3289, เฟสบุ๊ค : ปลาสลิดแดดเดียวผู้ใหญ่เจ้ย
