การเพาะเลี้ยง ลูกปลากะพงขาว
ปลากะพงขาวเป็นปลาสองน้ำขนาดใหญ่ มีเนื้อมาก รสชาติดี เป็นที่นิยมของผู้บริโภคทุกระดับ ถือเป็นปลาระดับภัตตาคาร เห็นได้ในช่วงเทศกาล งานเลี้ยง งานมงคล ที่ความต้องการมีสูง ทุกงานต้องมีเมนูปลากะพงขึ้นเสริฟเป็นประจำ แต่ในปัจจุบันปลากะพงในธรรมชาตินั้นมีน้อย ไม่เพียงพอกับความต้องการ
จึงต้องหาทางเลือกใหม่ นั่นก็คือ การเพาะเลี้ยง ที่ตอนนี้ได้มีการปรับปรุงและพัฒนาให้สามารถเลี้ยง ทั้งน้ำจืด น้ำเค็ม เลี้ยงด้วยอาหารเม็ดได้ ไม่จำเป็นต้องใช้เหยื่อสดเหมือนก่อน ทำให้ง่ายต่อการเพาะเลี้ยง รวมถึงขายได้ราคาสูง การขยายตัวของธุรกิจปลากะพงจำเป็นต้องตอบสนองด้วยลูกพันธุ์ที่มีคุณภาพ และมีปริมาณให้เพียงพอ
ทีมงานนิตยสารสัตว์น้ำจึงต้องออกตามหาสุดยอดลูกพันธุ์ โดยได้ลงพื้นที่มายังแหล่งเพาะพันธุ์ปลากะพงที่ใหญ่ที่สุดในภาคกลาง จนได้มาพบกับเกษตรหญิงแกร่งแห่งลุ่มแม่น้ำบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา คุณกรรหา ลี่แตง ที่คนในวงการปลากะพงรู้จักกันดีในนาม เจ๊แจ๋ว เจ้าของอุทิศฟาร์ม
อุทิศฟาร์ม ของเจ๊แจ๋ว อยู่ตำบลสองคลอง อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา ถือเป็นแหล่งเพาะปลากะพงรายใหญ่ในพื้นที่ ผลิตลูกพันธุ์ป้อนสู่ตลาด ทั้งในประเทศ และต่างประเทศ เดือนละกว่า 10 ล้านตัว ส่วนใหญ่เป็นปลากินอาหารเม็ด มีจำหน่ายหลายไซส์ ตั้งแต่ลูกปลาอายุ 25 วัน จนถึงปลา 4-5 นิ้ว
ต้องกลับไปเมื่อ 20 ปีก่อน เจ๊แจ๋วเริ่มมองเห็นช่องทางที่จะทำให้ลูกปลามีเพียงพอกับความต้องการ เลยหันมาเปิดฟาร์มเพาะเป็นของตนเอง โดยอาศัยประสบการณ์ที่คลุกคลีอยู่กับปลากะพงกว่า 20 ปี และเรียนรู้เพิ่มเติมจากเพื่อนฝูงในวงการ เริ่มทำฟาร์มเพาะเมื่อปี 2551 สร้างความมั่นใจให้กับเกษตรกรทั่วภาคกลาง
การผสมพันธุ์ปลากะพง
เป็นปลากระชังขนาดใหญ่ของชาวบ้านแถวบางปะกง เจ๊แจ๋วบอกว่าต้องใช้ปลากระชัง เพราะกินเหยื่อสด และเลี้ยงในน้ำแล้ว เป็นไปตามธรรมชาติของปลาจะมีความแข็งแรง ถึงเวลาผสมจะให้ไข่ดี มีปริมาณมาก จะคัดทั้งตัวผู้ และตัวเมีย โดยดูจากลักษณะภายนอก ตัวผู้ลำตัวจะเรียวยาวกว่า ลำตัวมีส่วนลึกน้อยกว่า ตัวผู้จะตัวเล็กกว่าตัวเมีย
เจ๊แจ๋วจะเลือกเอาปลาที่อายุ 2 ปี น้ำหนัก 4 กิโลกรัมขึ้นไป มาใช้เป็นพ่อแม่พันธุ์นำมาเลี้ยงแบบแยกเพศในบ่อปูน ระดับน้ำลึก 1.5 เมตร เลี้ยงในน้ำทะเลที่เจ๊แจ๋วสั่งซื้อมา โดยนำมาตัดกับน้ำจืดจากธรรมชาติ ผ่านการฆ่าเชื้อแล้วให้ได้ความเค็ม 30 ppt. ขุนไว้ในบ่อก่อนประมาณ 7 วัน
เจ๊แจ๋วบอกว่าตอนที่ปลาใหม่ๆ 1-2 วันแรก จะไม่ค่อยกินเหยื่อ ให้เวลาปลาปรับตัวและฟื้นฟูร่างกาย ปลาจะเริ่มกินเหยื่อดี หรือผ่านไป 3 วัน เลี้ยงด้วยเหยื่อสดวันละ 2 ครั้ง เสริมด้วยวิตามินรวมเพื่อบำรุงให้พร้อมสำหรับการผสมพันธุ์
เมื่อสังเกตว่าปลากินเหยื่อดีแล้ว มีความแข็งแรง เจ๊แจ๋วก็จะฉีดฮอร์โมนเพื่อกระตุ้นให้เกิดการผสมเร็วขึ้น สามารถทำได้เกือบทั้งปี แต่ในธรรมชาติฤดูวางไข่ของปลากะพงจะอยู่ช่วงเดือนพฤษภาคมถึงกันยายน ช่วงนี้จะได้ผลดี เจ๊แจ๋วบอกว่าต้องจัดการให้ดีๆ พ่อแม่พันธุ์แต่ละชุดเจ๊แจ๋วจะใช้บริการประมาณ 2 ปี แล้วค่อยเปลี่ยน เพื่อไม่ให้ปลาโทรมเร็ว
เจ๊แจ๋วจะฉีดฮอร์โมนกระตุ้นให้ตัวเมียในช่วงเช้า ตัวผู้ไม่ต้องฉีด โดยฮอร์โมนที่ใช้ คือ ซูพรีแฟค ผสมกับน้ำกลั่น หรือกลูโคส ฉีดตรงกล้ามเนื้อโคนครีบหลัง 1 เข็ม จากนั้นย้ายปลาไปบ่อใหม่ เป็นบ่อปูนขนาด 3×4 เมตร ระดับน้ำ 1.8 เมตร ทำสีน้ำรอเพื่อไม่ให้ปลาเครียด
ปล่อยปลาทั้งตัวผู้และตัวเมียรวมกัน 50 ตัว ต่อบ่อ ใช้สัดส่วน 4:1 ตัวเมีย 40 ตัว ต่อตัวผู้ 10 ตัว ปล่อยให้ผสมกันตามธรรมชาติ ภายใน 2 วัน แม่ปลาจะวางไข่ ได้ไข่มีลักษณะเป็นเม็ดสีขาวลอยบนผิวน้ำ เจ๊แจ๋วจะทำการช้อนไข่ออก ย้ายไปฟักในถังอนุบาล
ส่วนเรื่องอาหารในช่วงก่อนจะผสม จะปรับลดการให้เป็นวันละครั้งในช่วงเย็น ให้กินเหยื่อสด พร้อมกับยาบำรุง และวิตามิน โดยเหยื่อสดที่ให้ คือ “ปลาข้างเหลือง” แต่ตอนนี้หายาก เจ๊แจ๋วเลยมาให้เป็นปลาทูแทน ให้กินปลาทู 2 ตัว ต่อปลา 1 ตัว โดย “ปลาทู” ที่ให้จะให้ทั้งตัวเลย เพราะจะทำให้น้ำเสียเร็ว
การอนุบาล ลูกปลากะพงขาว
จากการผสมจะได้ไข่ปลาจำนวนมากประมาณ 20 ล้านฟอง ต่อบ่อ ทำให้ต้องกระจายไข่ที่จะฟักไปใส่ในถังอนุบาลอยู่ที่ประมาณ 1 ล้านฟอง ต่อถัง 200 ลิตร เพื่อเพิ่มอัตราการฟัก เปิดอากาศเข้าตลอดเวลา ใช้น้ำความเค็ม 30 ppt. จากนั้นเจ๊แจ๋วจะคัดไข่ที่เสียออก ซึ่งถือเป็นเรื่องธรรมดา คือ มีลักษณะสีขาวขุ่น และจมน้ำ
โดยใช้สายยางดูดออกเพื่อไม่ให้ไข่เน่า เกิดแก๊สพิษ ไข่ที่ดีจะเริ่มมีการพัฒนา เปลี่ยนสีออกคล้ำๆ ในสภาพอากาศดีๆ จะฟักออกลูกปลาภายใน 7 ชั่วโมง พอได้ลูกปลาเจ๊แจ๋วจะทยอยช้อนลูกปลาย้ายไปอนุบาลอีกถังนึงที่ได้เตรียมไว้แล้ว
ลักษณะของโรติเฟอร์ และไรแดง
โรติเฟอร์ คือ แพลงก์ตอนสัตว์ มีขนาดเล็กมาก มีอยู่ในแหล่งธรรมชาติอยู่แล้ว สามารถเพาะขยายพันธุ์ได้ เป็นโรติเฟอร์น้ำกร่อย ลูกปลาจะช่วยกัน ทำให้แข็งแรง รอดดี และโตเร็ว จำเป็นมากต่อลูกปลาที่เพิ่งออกจากไข่ เพราะขนาดตัวยังเล็กมาก ไม่สามารถกินอะไรได้เลย นอกจากโรติเฟอร์เพียงอย่างเดียว
โดยเรื่องนี้เจ๊แจ๋วก็รู้ได้บอกว่าลูกปลาช่วงกินโรติเฟอร์นี่แหละจะมีความเสียหายสูงมากประมาณ 40% ดังนั้นต้องดูแลจัดการให้ดีๆ จะช่วยลดความเสียหายให้น้อยลง เพิ่มการรอดของลูกปลา โดยช่วงที่ขุนปลากะพงผสมพันธุ์เจ๊แจ๋วจะเพาะโรติเฟอร์รอไว้เลย
โดยหัวเชื้อไม่ต้องไปที่ไหนไกล เพราะเชื้อโรติเฟอร์มีอยู่แล้วในบ่อที่เจ๊แจ๋วเตรียมน้ำไว้ โดยสูบมาจากคลองธรรมชาติ เป็นบ่อดินขนาด 1 ไร่ ใช้กากน้ำตาล อามิ ใส่ลงในบ่อให้ทั่วจำนวน 100 ลิตร ใช้แสงแดดและตีน้ำช่วยทิ้งไว้ประมาณ 4-5 วัน จะเกิดโรติเฟอร์ขึ้นทั้งบ่อ สามารถช้อนไปให้ลูกปลาได้
เมื่อเห็นว่าโรติเฟอร์เริ่มบางลงเจ๊แจ๋วจะใช้กากน้ำตาล อามิ ใส่ในบ่ออีกประมาณ 10-20 ลิตร เพื่อเลี้ยงโรติเฟอร์อยู่ตลอด เจ๊แจ๋วบอกว่าโรติเฟอร์จะชอบของเหม็น ของเน่า เศษปลา น้ำคาวปลา ก็ใช้ได้ โรติเฟอร์ขึ้นเหมือนกัน ลูกปลาที่เพิ่งฟักจากไข่จะกินโรติเฟอร์อย่างเดียว
จนอายุได้ 8 วัน ลูกปลาในช่วงนี้ต้องดูแลอย่างใกล้ชิด เพราะตัวเล็ก บอบบาง อ่อนไหวต่อสิ่งแวดล้อม การให้โรติเฟอร์จะให้เรื่อยๆ ตลอดทั้งวัน แต่ในปริมาณน้อย ต้องคอยสังเกตการกินของลูกปลาว่าเป็นอย่างไร ต้องให้ในปริมาณที่พอดีในแต่ละครั้ง ถ้ามากเกินไป ลูกปลากินไม่หมด โรติเฟอร์จะตาย เกิดการเน่าเสียเป็นแก๊สแอมโมเนียใต้พื้นบ่อ เป็นเหตุทำให้ลูกปลาตาย
หรือถ้าให้น้อยเกินไป ลูกปลากินไม่พอ หากทิ้งช่วงนานเกินเกิดอาการที่เรียกกันว่า ไส้ขาด กลับมาให้ใหม่ลูกปลาจะไม่กินแล้ว และเริ่มทยอยตายในเวลาต่อมา ต้องรักษาความสะอาดที่พื้นบ่อ อย่าให้สกปรกมาก เพราะลูกปลาจะไม่กินอาหาร ใช้สายยางดูดของเสียออก และเปลี่ยนถ่ายน้ำตลอด
โดยดูดน้ำเก่าออก ปล่อยน้ำใหม่เข้าเรื่อยๆ ช้าๆ จนได้ระดับ 50% ของบ่อ เมื่อลูกปลากินโรติเฟอร์ดีแล้วจะทำการปรับลดความเค็มของน้ำลงเรื่อยๆ โดยใช้น้ำจืดเป็นตัวตัด ปรับทุกวันไปเรื่อยๆ ตอนเปลี่ยนถ่ายน้ำจากความเค็ม 30 ppt. ให้เหลือแค่ 10 ppt. เมื่อลูกปลาอายุได้ประมาณ 15 วัน เพื่ออิงกับธรรมชาติที่ในระยะตัวอ่อน ลูกปลาจะอาศัยอยู่ในน้ำกร่อย ตามป่าชายเลน อัตรารอดช่วงกินโรติเฟอร์อยู่ที่ 60% คือ จาก 1 ล้านตัว จะเหลือรอดประมาณ 6 แสนตัว
ไรแดงเป็นแพลงก์ตอนสัตว์ ที่นิยมนำมาใช้เลี้ยงสัตว์น้ำในช่วงอนุบาล มีลักษณะตัวกลม ขนาดเล็ก สีแดง มีอยู่ทั่วไปตามแหล่งน้ำธรรมชาติ โดยเฉพาะน้ำค่อนข้างสกปรก สามารถนำมาเพาะได้ วิธีการเพาะก็คล้ายกับโรติเฟอร์ ใช้ระยะเวลาประมาณ 2-3 วัน
เมื่อลูกปลากินโรติเฟอร์จนอายุได้ 8 วัน จะมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว จนเห็นเป็นรูปร่าง ลักษณะเป็นเส้นสีดำยาว 1 เซนติเมตร เจ๊แจ๋วบอกว่ามาถึงระยะนี้อัตรารอดจะสูง เพราะลูกปลาแข็งแรงขึ้น กินอาหารได้หลากหลาย แต่ทางเจ๊แจ๋วจะให้กินไรแดงเป็นหลัก โดยไรแดงที่ใช้เลี้ยงจะเพาะขึ้นเอง ให้ลูกปลากินไรแดง 3-4 ครั้ง ต่อวัน จนครบอายุ 15 วัน โดยการจัดการเหมือนเดิม
การชำลูกปลากะพง
เมื่อลูกปลาอายุได้ 15 วัน เจ๊แจ๋วจะแบ่งลูกปลาบางส่วนไปให้ผู้ใหญ่เชื้อ รวงผึ้ง อนุบาลต่อ เพื่อทำเป็นปลาชำอายุ 25 วัน ออกจำหน่ายภายใต้มาตรฐานเดียวกัน โดยผู้ใหญ่เป็นทีมงานคู่บารมีของเจ๊แจ๋ว ทำการค้าด้วยกันมานานตั้งแต่เมื่อเจ๊แจ๋วจับลูกปลาส่งมาเลเซีย ประสบการณ์ด้านการ เลี้ยงปลากะพง ถือเป็นระดับตำนานฝีมือไม่ธรรมดา เป็นผู้นำพ่อแม่พันธุ์ปลากะพงจากจังหวัดประจวบคีรีขันธ์เข้ามาเลี้ยงในรุ่นแรกๆ ของตำบลสองคลอง
เมื่อได้ลูกปลาอายุ 15 วัน มา ผู้ใหญ่เชื้อก็จะเตรียมบ่อเป็นบ่อปูนขนาด 2×4 เมตร ปล่อยน้ำทะเลรวมกับน้ำจืดให้ได้ความเค็ม 10 ppt. ระดับความลึก 1 เมตร ปล่อยลูกปลาบ่อละ 200,000 ตัว เปิดอากาศให้ตลอดเวลา เลี้ยงด้วยไรแดงวันละ 3-4 ครั้ง เลี้ยงต่อไปอีก 10 วัน จนครบอายุ 25 วัน จะได้ไซส์ 2 นิ้ว จำหน่ายตัวละ 2 บาท
การให้อาหาร ลูกปลากะพงขาว
ลูกปลาอายุ 25 วัน จะกินแต่อาหารสดที่มาจากธรรมชาติ สามารถเลี้ยงต่อไปโดยใช้เหยื่อสด ก็จะเป็นปลากินเหยื่อ แต่ปัจจุบันเหยื่อสดหายาก และมีราคาแพง รวมถึงทำให้น้ำเสียเร็ว เกษตรกรจึงไม่ค่อยนิยม ดังนั้นผู้ใหญ่เชื้อจึงฝึกลูกปลาอายุ 25 วัน ให้กินอาหารเม็ด สามารถขายได้แพงกว่าปลาเหยื่อ
เริ่มแรกจะใช้อาหารเม็ดแบบผงกินควบคู่ไปกับไรแดง โดยค่อยปรับลดไรแดงลงเรื่อยๆ จนเหลือแต่อาหารเม็ด ผู้ใหญ่เชื้อบอกว่าต้องอดทน และใจเย็นๆ ให้เวลาลูกปลาปรับตัวให้คุ้นเคย โดย 2 วันแรกที่ให้ ลูกปลาจะตกใจ ไม่ค่อยกินอาหาร พอเริ่มเข้าวันที่ 3 ลูกปลาถึงค่อยยอมกินเหยื่อ ฝึกไปเรื่อยๆ ประมาณ 7 วัน ลูกปลาจะกินอาหารเม็ดตามปกติ
วิธีการฝึก เลี้ยงปลากะพง ให้อาหารเม็ด
วิธีการฝึกให้อาหารเม็ดของผู้ใหญ่เชื้อในช่วงแรกใช้แบบผง ค่อยๆ โปรยทีละนิด ให้ลูกปลาในช่วงเช้า 3 ชั่วโมง ต่อด้วยช่วงบ่ายอีก 3 ชั่วโมง ทำติดต่อกันประมาณ 3 วัน ลูกปลาจะเรียนรู้ วันถัดไปลดเวลาในการฝึกลง ตอนนี้ลูกปลากินอาหารเม็ด กำลังได้รับความนิยมของเกษตรกร สะดวกในเรื่องอาหาร เลี้ยงง่ายกว่า ใช้ต้นทุนน้อยกว่า ผู้ใหญ่เชื้อจะฝึกลูกปลากินอาหารเม็ดจนได้อายุประมาณ 1 เดือน ได้ไซส์ 2.5-3 นิ้ว เตรียมย้ายลงเลี้ยงในบ่อดิน
การเลี้ยง ลูกปลากะพงขาว ในบ่อดิน
เมื่อผู้ใหญ่เชื้อชำลูกปลาและฝึกอาหารเม็ด จนได้อายุ 1 เดือน จะส่งกลับคืนมายังบ่อดินของเจ๊แจ๋ว เพื่อเลี้ยงต่อเป็นปลาใหญ่ เป็นบ่อดินขนาดเกือบ 2 ไร่ ปล่อยลูกปลา 50,000 ตัว แต่ก่อนปล่อยจะให้ลูกปลาอยู่ในคอกที่ทำไว้ ขังไว้ 10 วัน เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง
เจ๊แจ๋วอธิบายว่าเพื่อไม่ให้ลูกปลาหลงอาหาร สามารถจำบริเวณให้อาหารได้ ถ้าปล่อยให้กระจายทั่วบ่อเลยนั้น อาหารที่ให้จะไม่ทั่วถึง ลูกปลาได้กินอาหารไม่เท่ากัน เกิดการแตกไซส์ อาหารที่เหลือก็จะเน่าเสีย น้ำเสียเร็ว ปลาก็จะตาย แต่ขังไว้ก่อน ลูกปลาจะเรียนรู้ พอถึงเวลาก็จะมารอตรงบริเวณเดิม ทำให้ได้รับอาหารเท่ากัน พวกของเสียต่างๆ ที่เกิดขึ้นจะอยู่ในบริเวณเดียว เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง
อีกทั้งปรับปริมาณอาหารได้ โดยดูจากการกินอาหารของปลา ถ้าปลากินอาหารดีแล้วก็ปล่อยปลาออกไปได้ เพื่อลดความหนาแน่นในคอก พบว่าลูกปลาเจริญเติบโตดี ได้ไซส์เสมอกัน ไม่ห่างกันมาก การให้อาหารจะให้อาหารเม็ดแบบลอยวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ต้องเปลี่ยนถ่ายน้ำอยู่ตลอด เพราะน้ำเน่าเสียง่าย ทำให้ปลาไม่กินอาหาร
เจ๊เจ๋วจะเลี้ยงต่ออีกเดือนเศษจะได้เป็นปลาใหญ่ขนาด 4-5 นิ้ว จำหน่ายให้เกษตรกรนำไปเลี้ยงต่ออีก 4 เดือน เพื่อเป็นปลาเนื้อ ปลากิโล ต่อไป เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง
การจำหน่ายลูกพันธุ์ปลากะพง
อุทิศฟาร์มของเจ๊แจ๋วพร้อมแล้วที่จะตอบสนองการขยายตัวของธุรกิจปลากะพง มีศักยภาพในการผลิตลูกพันธุ์ป้อนสู่ตลาดได้ในหลักล้านต่อเดือน มีลูกพันธุ์กระจายอยู่ทั่วประเทศ เป็นสินค้าส่งออกไปไต้หวัน ด้วยลูกพันธุ์คุณภาพหลากหลายขนาดให้เลือกสรร รวมกับความตั้งใจจริงทำเพื่อเกษตรกร
ทำให้เจ๊แจ๋วสามารถยืนหยัดในวงการได้อย่างสง่างามแบบไม่ต้องอายใคร สำหรับเกษตรกรที่อยากจะสอบถามข้อมูลเกี่ยวกับปลากะพง หรือสนใจลูกพันธุ์ปลากะพง เลี้ยงง่าย โตเร็ว อาหารเม็ด 100% เชิญแวะเวียนมาทักทายกันได้ ไม่ต้องเกรงใจ เจ๊แจ๋วรอให้บริการอยู่ เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง เลี้ยงปลากะพง
ขอขอบคุณ อุทิศฟาร์ม 116/2 หมู่ 6 ตำบลสองคลอง อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา คุณกรรหา ลีแดง (เจ๊แจ๋ว) โทร.08-1829-5972 ผู้ใหญ่เชื้อ รวงผึ้ง โทร.08-7481-9065
