อาชีพการเลี้ยงกุ้งในปัจจุบันสามารถสร้างรายได้ให้เกษตรกรได้เป็นอย่างดี หากเกษตรกรมีวิธีการจัดการบ่อเลี้ยงให้เหมาะสม ซึ่งประเทศไทยมีการเลี้ยงกุ้งหลากหลายสายพันธุ์ เช่น กุ้งก้ามกราม กุ้งแวนนาไม กุ้งกุลาดำ เป็นต้น โดยเฉพาะกุ้งก้ามกรามที่ถูกพัฒนาสายพันธุ์จากกุ้งแม่น้ำให้สามารถนำมาเลี้ยงในบ่อ และมีระยะเวลาในการเจริญเติบโตที่สั้นลง แร่ธาตุเลี้ยงกุ้ง
แต่การเลี้ยงกุ้งก้ามกรามเพื่อมาเป็นอาชีพก็ใช่ว่าจะเลี้ยงง่าย เกษตรกรจะต้องมีองค์ความรู้ ควบคู่กับประสบการณ์ในการเลี้ยงกุ้ง เพื่อคุณภาพของผลผลิตที่ดีที่สุด ด้วยต้นทุนที่ต่ำที่สุด เพื่อผลกำไรของคนเลี้ยงนั่นเอง
จุดเริ่มต้นการจำหน่ายผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับกุ้ง
นิตยสารสัตว์น้ำ มีโอกาสพูดคุยกับ คุณวีรพร ดอนเทียนพวง (คุณบี) เกษตรกรคนเลี้ยงกุ้งก้ามกราม รายใหญ่ของ จ.นครปฐม และยังเป็นตัวแทนจำหน่ายปัจจัยการผลิตต่างๆ ของกุ้งอีกด้วย โดยเปิดร้านอยู่ที่ ต.ห้วยม่วง อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม มีชื่อร้านว่า “ช.วีรพร การเกษตร”
จุดเริ่มต้นของร้านมาจากที่ครอบครัวของตนเลี้ยงกุ้งเยอะมากร่วม 100 ไร่ ซึ่งแต่ละบ่อจะมีต้นทุนการใช้อาหาร ผลิตภัณฑ์ปัจจัยต่างๆ ค่อนข้างเยอะ ดังนั้นคุณพ่อจึงหาวิธีลดต้นทุนของเหล่านี้ จึงตัดสินใจเปิดร้านเป็นตัวแทนจำหน่ายเอง เพราะจะได้ใช้สินค้าในราคาต้นทุนที่ต่ำ ซึ่งหลังจากที่คุณพ่อเปิดร้านขายปัจจัยแล้ว จึงเรียกคุณบีกลับจากเมืองใหญ่มาสานต่อธุรกิจที่สร้างไว้
เมื่อเราทดลองใช้แล้ว มันเวิร์ค มันโอเค ผมถึงจะสั่งมาขายที่ร้าน
“จริงๆ ร้านนี้เป็นร้านที่คุณพ่อสร้างขึ้น ผมแค่มาดูแลมาสานต่อกิจการให้มั่นคงมากขึ้น เพราะเดิมทีผมเรียนจบก็ทำงานอยู่กรุงเทพ แต่เมื่อพ่อ-แม่เรามีอายุมากขึ้น เราก็อยากกลับมาดูแลท่าน อีกอย่างท่านสร้างอาชีพ สร้างรายได้ให้เราไว้แล้ว รอเพียงแค่เรามาสานต่อแค่นั้น
จากจุดเริ่มต้นที่ร้านจะขายแค่อาหารกุ้งอย่างเดียว เพราะตอนนั้นต้นทุนหลักของบ่อกุ้งผม คือ อาหาร แต่หลังจากที่ร้านเปิดไปได้สักระยะ ก็เริ่มมีเซลล์บริษัทต่างๆ มาเสนอขอวางผลิตภัณฑ์ ผมก็รับไว้ แต่ก่อนที่ผลิตภัณฑ์ทุกตัวจะวางที่ร้านผมได้นั้น ผมจะต้องได้ทดลองใช้มาก่อนว่าคุณภาพเป็นอย่างไร ใช้แล้วมันได้ผลหรือไม่
เมื่อเราทดลองใช้แล้ว มันเวิร์ค มันโอเค ผมถึงจะสั่งมาขายที่ร้าน อย่างเช่น สินค้าของ หจก.ไบโอวิชั่นอะควาคัลเจอร์ ที่จะเห็นว่าเรามีสินค้าของบริษัทนี้หลายตัวมาก ทั้งแร่ธาตุ จุลินทรีย์ ปูน อื่นๆ อีกกว่า 30 แบรนด์ ที่ร้านเราวางเยอะเพราะว่าสินค้าของเขาคุณภาพจริงๆ
โดยเฉพาะแร่ธาตุรวม “บีมิกซ์” จะบอกว่าเป็นแร่ธาตุที่ทางผม และคุณสันติ เจ้าของบริษัท ร่วมกันทำสูตรขึ้นมาโดยเฉพาะ เพื่อให้ตอบโจทย์ความต้องการของเกษตรกรในพื้นที่นี้ ดังนั้นตัวบีมิกซ์ก็จะมีขายที่ร้านเรา รวมถึงสินค้าตัวอื่นๆ ที่ลูกค้าต่างซื้อไปใช้แล้วต้องกลับมาซื้อซ้ำอีกครั้ง เพราะใช้แล้วเห็นผลจริง เห็นผลเร็ว ราคาเข้าถึงง่าย รวมถึงการดูแลของเซลล์ ถือว่าเป็นกันเองมาก มีปัญหาตรงไหนปรึกษาได้ตลอดเวลา ผมถึงประทับใจมาจนถึงทุกวันนี้” คุณบีอธิบาย
แน่นอนว่า อ.กำแพงแสน คือ แหล่งผลิตกุ้งก้ามกราม โดยเฉพาะเขตพื้นที่ร้านของคุณบีจะมีบ่อกุ้งอยู่เยอะมาก มากพอๆ กับร้านค้าปัจจัย ดังนั้นการบ้านหนักของคุณบี คือ ทำอย่างไรให้ร้านอยู่ได้ ท่ามกลางคู่แข่ง ซึ่งคุณบีได้เล่าให้ทีมงานฟังว่า นอกจากคุณภาพของผลิตภัณฑ์ที่คัดสรรคุณภาพมาวางขายแล้วนั้น งานบริการของร้านแห่งนี้ถือว่าเป็นจุดขายเลยก็ว่าได้
คุณบีย้ำว่า “ผมจะคอยบอกลูกน้องในร้านเสมอว่าให้ดูแลลูกค้าเหมือนดูแลคนในครอบครัว ทำให้ลูกค้าเหมือนทำให้บ่อของตัวเอง เพื่อให้ลูกค้าได้รับบริการที่ดีที่สุด” ซึ่งเคล็ดลับนี้ทำให้ร้านของคุณบีมีลูกค้าเข้ามาเลือกซื้อสินค้าตลอดทั้งวัน สังเกตจากที่ทีมงานนั่งสัมภาษณ์คุณบีนั่นเอง และร้าน “ช.วีรพร การเกษตร” จะจำหน่ายปัจจัยการผลิตต่างๆ แล้ว ยังมีบริการปรับบ่อ หว่านปูน ให้กับลูกค้าอีกด้วย ซึ่งบริการนี้ถือว่าเรียกลูกค้าเข้าร้านได้มากเลยทีเดียว
เทคนิคการเลี้ยงกุ้ง
นอกจากร้านค้าที่คุณบี ในปัจจุบันนั่งแท่นเป็นผู้บริหารแล้วนั้น ยังแบ่งเวลาบางส่วนมาดูแลบ่อกุ้งก้ามกรามของตนเองที่มีกว่า 20 บ่อเลี้ยง ซึ่งคุณบีจะมีเทคนิคการเลี้ยงกุ้งก้ามกรามให้ได้คุณภาพ พร้อมๆ กับหมุนรอบการเลี้ยงให้เร็วขึ้น ให้ทันท่วงทีกับความต้องการของตลาด ซึ่งเทคนิคที่ว่านั้นจะเป็นอย่างไร วันนี้เราสรุปมาให้อ่านกันค่ะ
คุณบีเล่าให้ทีมงานฟังว่า การเลี้ยงกุ้งสิ่งสำคัญที่สุดคงหนีไม่พ้น แร่ธาตุ อาหาร ปูน และเคมีภัณฑ์ต่างๆ รวมถึงคุณภาพของลูกพันธุ์กุ้ง ปัจจัยเหล่านี้คือส่วนสำคัญที่จะให้เกษตรกรได้กำไรหรือขาดทุน ซึ่งคุณบีเลือกใช้ลูกกุ้งก้ามกรามเพศผู้ 80% ของบริษัท โกรเบสฯ เพราะผลผลิตกุ้งที่ได้ 90% จะส่งเข้าร้านอาหาร และตลาดทั่วไป ซึ่งต้องการกุ้งเพศผู้มากกว่าเพศเมีย รวมถึงราคาขายที่สูงกว่ากุ้งเพศเมียอย่างเห็นได้ชัด
ซึ่งลูกกุ้งของ บ.โกรเบสฯ ก็ไม่ทำให้คุณบีผิดหวัง ผลผลิตที่ได้ออกมาตามที่ตลาดต้องการ ในส่วนของปัจจัยต่างๆ คุณบีเลือกใช้ผลิตภัณฑ์จากค่ายไบโอวิชั่น 100% เพราะใช้แล้วถูกใจ กุ้งโตดี ได้ตามต้องการ คุณภาพสินค้าเข้มข้น ใช้ในปริมาณที่น้อย และคุ้มค่า คุ้มราคา มากที่สุด
เทคนิคการเลี้ยงกุ้งของคุณบี คือ การเลี้ยง “กุ้งก้ามกรามผสมกับกุ้งขาว” และเลือกที่จะชำลูกกุ้งเองก่อนปล่อยสู่บ่อใหญ่ การเลี้ยงกุ้งชำของคุณบีเริ่มจาการเตรียมบ่อให้ดีที่สุด หากมีเลนเยอะจะดันเลนขึ้นก่อน จากนั้นหว่านปูนขาว 10 ลูก ปูนร้อน 5 ลูก และ สารปรับสภาพดิน 20 ลูก ให้ทั่วทั้งบ่อ ตากบ่อทิ้งไว้ 5 วัน แล้วจึงปล่อยน้ำเข้าจนเต็มบ่อ พร้อมๆ
เปิดเครื่องตีน้ำเพื่อกวนน้ำให้เข้ากัน เมื่อน้ำเต็มบ่อแล้ว คุณบีจะใส่จุลินทรีย์ “เอสซีบาซิลลัส” ของบริษัท ไบโอวิชั่นฯ จากนั้นตีน้ำไปอีก 1 คืน แล้วนำน้ำมาเช็คค่าต่างๆ ให้ได้ตามที่ต้องการ ในช่วงที่ปรับน้ำจะให้คนงานทำคอกไม้กั้นสำหรับลงกุ้ง
สภาพพื้นที่เลี้ยงกุ้ง
เมื่อลูกกุ้งมาถึง คนงานจะแช่ถุงลูกกุ้งไว้ในคอกก่อน นาน 30 นาที เพื่อให้กุ้งปรับอุณหภูมิให้เข้ากับน้ำในบ่อเลี้ยง บ่อชำขนาด 3 ไร่ จะลงกุ้งพี 3-5 แสนตัว/บ่อ และเริ่มให้อาหารกระจาย 3 จุด ให้ทั่วทั้งบ่อ ตั้งแต่วันแรกที่ลงกุ้งในอัตราครึ่งกิโลกรัม/กุ้ง 3 แสนตัว วันละ 1 มื้อ เมื่อผ่านไป 10 วัน จะเพิ่มอาหารเป็นวันละ 2 กิโลกรัม
จากนั้นจะเริ่มเช็คยอ และค่อยๆ ปรับลด/เพิ่มอาหาร “การชำลูกกุ้งให้ติดดีๆ เทคนิคของผม คือ จะไม่เน้นการตีน้ำ จะให้เค้าค่อยๆ ปรับตัวให้เข้ากับธรรมชาติมากที่สุด เปรียบเสมือนการเลี้ยงลูก ถ้าเราเลี้ยงให้เค้าดื้อ เค้าก็จะดื้อ ดังนั้นต้องเลี้ยงให้กุ้งปรับธรรมชาติให้ได้ ผมเลือกที่จะเริ่มตีน้ำหลังจากลงกุ้งไปแล้ว 45 วัน ชำนาน 50 วัน ก็จะเริ่มลากกุ้งย้ายลงบ่อเลี้ยง หรือจับขาย”
แร่ธาตุเลี้ยงกุ้ง ควบคู่กับลงจุลินทรีย์
นอกจากเทคนิคการปล่อยลูกกุ้งแล้ว ในระหว่างเลี้ยงคุณบีจะเน้นใส่แร่ธาตุรวมหลากหลายแบรนด์ และเน้นแร่ธาตุแมกนีเซียม แคลเซียม เป็นหลัก รวมถึงการใส่จุลินทรีย์อย่างต่อเนื่องอาทิตย์ละครั้ง
“แร่ธาตุสำคัญมาก เราต้องคอยดูน้ำ คอยเช็คทุกวัน กุ้งจะติดดีหรือไม่ดีขึ้นอยู่ที่น้ำเป็นหลักเลย รวมถึงแร่ธาตุต่างๆ ด้วย ที่บ่อเราจะเน้นดูน้ำ เน้นใส่แร่ธาตุ ทุกอาทิตย์ ควบคู่กับลงจุลินทรีย์ จะทำให้กุ้งแข็งแรง ที่บ่อเรากุ้งจะติดประมาณ 80% ขึ้น แทบทุกรอบ อย่างเช่น ลงชำไว้ 5 แสนตัว จับขึ้นมาก็ร่วม 2 ตันแล้ว 1 บ่อชำ เราลาก 2 รอบ ก็ได้ต้นทุน+กำไร เกือบล้านแล้ว กุ้งที่เราชำบางส่วนเราเก็บไว้ใช้เอง ที่เหลือเราขายหมด โดยเราจะมีทีมเซลล์วิ่งมาตีราคาที่ปากบ่อ”
การบริหารจัดการบ่อกุ้ง
เมื่อกุ้งชำใกล้ได้ขนาดที่ต้องการ คือ 100 ตัว/กก. แล้ว คุณบีจะเริ่มมาเตรียมบ่อสำหรับเลี้ยงกุ้งใหญ่ โดยบ่อเลี้ยงกุ้งเนื้อของฟาร์มจะมีหลายขนาด ตั้งแต่ 5 ไร่ ขึ้นไป/บ่อ ลึกประมาณ 2 เมตร แต่จะใส่น้ำให้สูงประมาณ 1.2-1.5 เมตร ใช้เวลาในการเตรียมบ่อประมาณ 5-7 วัน แล้วจะเริ่มลงกุ้งก้ามกรามชำ
โดยจะเน้นปล่อยกุ้งอัตราหนาแน่น 3,500-4,000 ตัว/ไร่ และจะเริ่มให้อาหารหลังจากลงกุ้งไป 2-3 วัน เนื่องจากคุณบีต้องการให้กุ้งปรับสภาพให้เข้ากับบ่อให้มากที่สุด เพื่อให้กุ้งเร่งการสร้างเปลือกให้แข็งแรง โดยช่วงแรกจะให้กุ้งหากินอาหารธรรมชาติ จำพวกลูกน้ำ ไรแดง ก่อน จากนั้นถึงเริ่มให้อาหารวันละ 1 มื้อ เนื่องจากสายพันธุ์กุ้งที่ลงจะเป็นกุ้งเพศผู้ 80% ดังนั้นกุ้งเหล่านี้จะกินอาหารน้อยในช่วงแรก
หลังจากลงกุ้งก้ามกรามชำไปได้ 20 วัน จะเริ่มปล่อยกุ้งขาวอัตรา 100,000-150,000 ตัว/บ่อ สาเหตุที่ลงกุ้งขาวร่วมเพราะต้องการให้กุ้งขาวไปกวนกุ้งก้ามกรามให้เดินบ้าง ป้องกันการเกิดแบคทีเรียเกาะตามตัวกุ้ง และ กระตุ้นให้กุ้งก้ามกรามกินอาหารมากขึ้น หลังจากที่ลงกุ้งขาวไป 70 วัน จะเริ่มตักออก และจับอีกทีเมื่อกุ้งอายุ 90 วัน จากนั้นจะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามต่อ โดยจะจับที่กุ้งก้ามกรามเมื่ออายุได้ 8-9 เดือน จะได้กุ้งไซซ์ใหญ่ 10-14 ตัว/กก. เลยทีเดียว
“การเลี้ยงกุ้งเนื้อสิ่งสำคัญที่ทิ้งไม่ได้ คือ คุณภาพน้ำจะต้องดู ต้องตรวจตลอด อาจจะไม่ได้ตรวจด้วยอุปกรณ์ก็ตรวจด้วยสายตา ฟาร์มผมจะมีผู้จัดการฟาร์มดูแลอยู่แล้ว เขาเหล่านี้คือมืออาชีพในการเลี้ยงกุ้ง เขาก็จะช่วยดูกุ้งของเรา มีปัญหาก็รีบแก้ไข ตรงนี้สำคัญมาก
อีกเรื่อง คือ ปัจจัยต่างๆ ที่ใช้ บ่อผมจะเน้นเติมแร่ธาตุทุกอาทิตย์ ร่วมกับเติมจุลินทรีย์ เพราะเราเลี้ยงกุ้งใหญ่แร่ธาตุต้องถึง จุลินทรีย์ก็จะไปช่วยควบคุมของเสียในบ่อ ส่วนตัวผมก็ใช้แร่ธาตุบีมิกซ์ และอื่นๆ ของไบโอวิชั่นฯ แทบทุกตัว เพราะเราจะใช้แค่ตัวใดตัวหนึ่งไม่ได้ อันนี้เป็นเทคนิคของผมเลย ผมจะสลับใช้แร่ธาตุไปหลายๆ ตัว เหมือนกับว่าเราทำแบบนี้แล้วกุ้งเราไม่มีปัญหา แร่ธาตุก็ไม่เคยตกเลย”
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายกุ้ง
พูดถึงเรื่องสถานการณ์ในบ้านเราตอนนี้ หรือหลายๆ ประเทศในโลก ที่ต้องต่อสู้กับสภาวะโรคโควิด-19 ไม่เว้นแม้แต่ประเทศไทย ทำเอาในหลายๆ ภาคส่วนมีปัญหาหรือผลกระทบกันอย่างมาก ไม่เว้นแม้แต่ในภาคเกษตรของเรา ทำให้เกษตรกรเดือดร้อนมาก สินค้าไม่มีคนรับซื้อ ราคาตกต่ำ
“ถ้าเป็นในสถานการณ์แบบนี้ คือ กุ้ง ณ ตอนนี้มันถูกจริง แต่ก็อยู่ที่ตัวเกษตรกรด้วยว่าจะทำต้นทุนให้ถูกหรือให้แพง จะตามกระแสว่า ณ วันนี้มันคือวิกฤติ จะตื่นตัวว่าเป็นวิกฤติตามหรือเปล่า แต่ทำไมไม่ทำวิกฤติให้มันเป็นโอกาสในตัวของเรา บางทีอย่างแม่ค้ากดราคา คุณก็ขาย 100 บาท 70 บาท แต่ทำไมคุณไม่คิดว่าต้นทุนก่อนว่าคุณลงทุนไปเท่าไหร่ แล้วจับมาจะได้กำไรหรือขาดทุน อย่างของผม ผมเริ่มจากตัวผมเอง ผมไม่เคยทำมาก่อน ก็เริ่มคิดว่าจะขายได้หรือเปล่า แล้วกุ้งเราจะโดนด่าไหมอะไรอย่างนี้ แต่คือเรามั่นใจว่าของเราเนื้อมันคุณภาพ
ณ วันนี้เกษตรกร คือ ต้องยึดมั่นการตัดสินใจด้วยตัวเอง ว่าคุณจะขายในลักษณะไหน ขายแพง ขายถูก มันอยู่ที่เขาเลย เพราะว่า ณ วันนี้บางคนเขาก็ไม่ได้เชื่อเรา เราพูดแนะนำดีก็ดีไป แต่ทำแล้วไม่ดีเขาก็ว่าเรา ผมจะช่วยลูกค้าของผม จะดันราคาให้เขา 130 บาท เป็น 140 บาท อย่างนี้ช่วยหน่อย 10 บาท หลายๆ กิโลกรัมก็เพิ่มมาเป็นปริมาณเยอะๆ ของผมไม่เคยขายแบบนี้ ผมเลี้ยงกุ้งไซซ์ใหญ่จะส่งร้านอาหาร แต่ตอนนี้ทุกอย่างปิด ผมจากที่ไม่เคยจับขายหน้าบ่อก็จับขายบ้าง และกำหนดราคาเองได้”
แนวโน้มในอนาคต
ฉะนั้นเกษตรกรต้องรู้จักการจัดการตามสถานการณ์ให้ทัน และตั้งสติให้ได้ ในสถานการณ์ที่กำลังเกิดขึ้น สถานการณ์โควิด-19 ที่กำลังเกิดกับเราตอนนี้ ทำให้เรารู้ว่าอนาคตข้างหน้าเราต้องรับมือกับมันอย่างไร เพื่อผ่านมันไปให้ได้
สนใจสั่งซื้อกุ้งก้ามกรามชำ หรือกุ้งเนื้อไซซ์ใหญ่ ติดต่อได้ที่ ร้าน ช.วีรพร การเกษตร คุณวีรพร ดอนเทียนพวง 38/2 หมู่ 3 ต.ห้วยม่วง อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม 73140 โทร : 084-449-1134
สนใจผลิตภัณฑ์ของ ไบโอวิชั่น จำกัด ติดต่อได้ที่ ห้างหุ้นส่วนจำกัด ไบโอวิชั่น อะควาคัลเจอร์ 55/9 หมู่ 2 ต.ลาดหลุมแก้ว อ.ลาดหลุมแก้ว จ.ปทุมธานี 12140 โทร : 081-652-1604 คุณสันติ, 093-325-0669 คุณณฤทัย
