ฟาอิซฟาร์มแพะ ผลิต นมแพะดำ เพื่อคนรักสุขภาพ
ในปัจจุบัน นมแพะดำ เริ่มเป็นที่นิยมในหมู่คนรักสุขภาพ เพราะนมแพะนับเป็นนมอีกชนิดที่อุดมไปด้วยคุณค่าทางสารอาหาร มีปริมาณโปรตีนสูงสุดเมื่อเทียบกับนมชนิดอื่นๆ แม้จะมีปริมาณวิตามิน และแร่ธาตุต่างๆ ไม่ต่างจากนมวัว แต่นมแพะมีโปรตีนที่ง่ายต่อการย่อย นมแพะมีไขมันที่ย่อยง่ายกว่า ทำให้ระบบย่อยอาหารดูดซึมไปใช้ได้ง่าย และมีแลกโทสน้อยกว่านมวัว
แต่นมแพะที่ทางนิตยสารสัตว์บกจะพาทุกท่านไปรู้จักไม่ใช่นมแพะธรรมดา แต่เป็นนมแพะดำจาก “ฟาอิซฟาร์มแพะ” บริหารจัดการโดย คุณอารักษ์ สันประเสริฐ จากที่ปรึกษาด้านธุรกิจที่ผันตัวเองมาเป็นเกษตรกรคนเลี้ยงแพะ จากความตั้งใจที่อยากจะให้คนในครอบครัวได้ดื่มนมแพะที่ไม่มีกลิ่น และอุดมไปด้วยประโยชน์
จุดเริ่มต้นการเลี้ยงแพะ
เดิมคุณอารักษ์ไม่ได้มีอาชีพเกษตรกรเช่นปัจจุบันนี้ คุณอารักษ์จบปริญญาโททางด้านบริหารธุรกิจ จาก สหรัฐอเมริกา เคยทำงานในตำแหน่งผู้บริหารระดับสูงของบริษัทข้ามชาติขนาดใหญ่ ที่ให้บริการด้านที่ปรึกษาธุรกิจ มีความเชี่ยวชาญทางด้านการวางระบบ บริหารงาน และระบบคอมพิวเตอร์
แต่เนื่องจากความเครียดในการทำงานตลอดระยะเวลาเกือบ 20 ปี จึงได้ขอเกษียณตัวเองก่อนกำหนด และตัดสินใจมีบุตรเพิ่มอีก 1 คน หลังจากมีบุตรมาแล้ว 3 คน ซึ่งคนโตอายุ 16 ปีแล้ว ขณะนั้น แต่เนื่องจากบุตรทุกคน โดยเฉพาะคนโตและคนรอง ประสบปัญหาเป็นโรคภูมิแพ้ และหอบหืด จึงทำให้มีความกังวลว่า บุตรคนสุดท้องที่กำลังอยู่ในครรภ์ได้ 2 เดือน จะมีปัญหาเช่นเดียวกัน
จึงได้ค้นหาวิธีป้องกัน และได้เรียนรู้จากคำบอกเล่าของญาติผู้ใหญ่ ประกอบกับการค้นหาข้อมูลเพิ่มเติม จึงทราบว่า การดื่มนมแพะเป็นประจำจะช่วยรักษาโรคภูมิแพ้ได้ คุณอารักษ์จึงได้ซื้อนมแพะจากชาวบ้านมาให้ภรรยาดื่ม แต่ดื่มไม่ได้เนื่องจากมีกลิ่นสาบ
แต่คุณอารักษ์ก็ไม่ละความพยายาม ได้สั่งซื้อแม่แพะนมมาทำการรีดนมด้วยตัวเองโดยทำความสะอาดตัวแพะ และวิธีการรีดให้ถูกต้องได้นมแพะที่มีรสชาติดี ไม่มีกลิ่น ภรรยาทานได้ และยังแบ่งให้แม่ภรรยาซึ่งกำลังป่วยได้ทานด้วย ซึ่งทำให้มีสุขภาพที่ดีขึ้น หลังจากที่ภรรยาได้คลอดบุตรคนสุดท้องปรากฏว่า เป็นเด็กชายที่มีผิวพรรณดี และสุขภาพแข็งแรง
จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่มีการแบ่งปันนมแพให้กับคนป่วย คนท้อง และผู้ที่รักสุขภาพ จากแพะ 1 ตัว ที่ผูกไว้กับเสาโรงรถ (ยังไม่ได้มีคอกใส่) ภายในระยะเวลา 1 ปี ให้หลัง คุณอารักษ์มีแพะนมจำนวนเกือบร้อยตัว และตั้งชื่อฟาร์มว่า ฟาอิซฟาร์ม ตามชื่อของลูกชายคนเล็ก ที่เป็นต้นเหตุของการเลี้ยงแพะ
การพัฒนาสายพันธุ์แพะ
คุณอารักษ์ได้ค้นคว้าและพัฒนาการเลี้ยงแพะอย่างเป็นระบบจนประสบผลสำเร็จ ตลอดจนให้ความช่วยเหลือ แนะนำกับเกษตรกร และผู้สนใจ จนได้รับการคัดเลือกให้เป็นประธานชมรมผู้เลี้ยงแพะ กรุงเทพมหานคร และในปี 2557 ได้รับการเสนอชื่อ และคัดเลือกเป็นเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ สาขาเลี้ยงสัตว์ ประจำปี 2557 ได้รับพระราชทานโล่รางวัลจากในหลวงในงานวันพืชมงคลที่ท้องสนามหลวง พร้อมกับเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ สาขาอื่นๆ
และผลงานที่สร้างชื่อเสียง ก็คือ การพัฒนาสายพันธุ์แพะนม “ซาแนนดำ” ซึ่งให้น้ำนมที่มีคุณภาพ มีความเข้มข้นของไขมันและโปรตีนสูง สอดคล้องกับความเชื่อที่เล่าลือกันมาว่า “นมแพะดำกินแล้วเป็นยา”
“ผมก็สะสมแพะมาเรื่อยๆ และพัฒนาสายพันธุ์มาตลอด โดยเริ่มต้นจากว่าแพะอะไรก็ได้ที่ให้นมเยอะ พอดีผมชอบวิทยาศาสตร์ และพอมีความรู้เรื่องการพัฒนาสายพันธุ์มาจากความรู้ด้านวิทยาศาสตร์สมัยปฐม และชีววิทยาที่เรียนมาตอนมัธยม จึงรู้เรื่องพันธุกรรมบ้าง รู้ว่าเราจะผสมพันธุ์ยังไงให้มันดีขึ้น
ลักษณะเด่น ลักษณะด้อย คือ พัฒนาอยู่นานจนเกือบ 10 ปี เอาตัวนั้นมาใส่ตัวนี้ อันไหนดีกว่ากัน จากที่แพะสีขาวก็ทำให้มันเป็นสีดำ จากนมน้อยก็ทำให้เป็นนมเยอะ” คุณอารักษ์เผยถึงที่มาของนมแพะดำ
หลังจากนั้นก็ได้นำนมแพะดำไปเข้าแลปเพื่อวิเคราะห์ ปรากฏว่าพบโปรตีน 3.4-4% ในขณะที่นมแพะทั่วไปมีโปรตีนอยู่ที่ 3.3% พิสูจน์ได้ว่านมแพะดำมีคุณค่าทางอาหารมากกว่านมแพะทั่วไป ต่อมาได้ศึกษาเพิ่มเติมและพบว่าแพะนมที่มีไขมันและโปรตีนสูงที่สุด คือ นมแพะสายพันธุ์ไนจีเรียนดะวาฟ พบว่าให้ไขมันนมกับโปรตีนสูงมากถึง 6-7% ซึ่งให้สูงมากกว่านมแพะทั่วไปถึง 2 เท่า
“ผมก็เลยนำเข้าแพะไนจีเรียนดะวาฟ จากสหรัฐอเมริกา เข้ามาที่ฟาร์มเพื่อเอามาต่อยอดแพะนมที่ฟาร์มให้มีคุณภาพดีขึ้น และเราก็พัฒนาสายพันธุ์มาเรื่อยๆ เพราะเราไม่ได้ว่ามีเป้าหมายเลี้ยงแพะนมเพื่อเอานมเฉยๆ แต่ว่าเราเลี้ยงเพื่อพัฒนาคุณภาพของแพะนมให้ออกมาต้องดีด้วย” คุณอารักษ์ยืนยัน
การแปรรูปนมแพะ
นอกจากฟาร์มแพะนมที่ได้มาตรฐานตามกรมปศุสัตว์แล้ว คุณอารักษ์ยังได้เปิดคาเฟ่เพื่อนำผลผลิตจากแพะมาต่อยอดด้วยการแปรรูปเป็นนมพาสเจอร์ไรส์ โยเกิร์ต ไอศกรีม ที่ได้การรับรองมาตรฐาน อย. และยังมีผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง เช่น อาหารเมนูแพะ (ข้าวหมกแพะ แกงเนื้อแพะต่างๆ แพะตุ๋นยาจีน) สบู่นมแพะ ครีมนมแพะ เป็นต้น
ในอนาคตมีแผนจะเปิดเป็น mini zoo เพราะลูกค้าที่มาที่คาเฟ่ส่วนใหญ่ก็จะเป็นครอบครัว มีเด็กเล็กๆ มาเล่นกัน เพราะนโยบายคือต้องการเป็นสถานที่ที่ให้ครอบครัวมาพักผ่อนชื่นชมธรรมชาติได้ ไม่ต้องไปไกลถึงต่างจังหวัด โดยจะทำเป็นโซนสวนสัตว์แต่จะเป็นสัตว์ขนาดเล็ก พวกม้าแคระ แพะแคระ เต่า หงส์ นกสวยงาม และแมวลายเสือ
การบริหารจัดการโรงเรือนแพะ
ในส่วนของการดูแลจัดการฟาร์มนั้น คุณอารักษ์มีการบริหารจัดการโดยเน้นความสะอาด และความเป็นระเบียบ มีการออกแบบโรงเรือนแบบยกสูงเป็นรูปตัวยู ทำให้สามารถระบายอากาศได้ดี และประหยัดพื้นที่ มีแผ่นมุ้งรองใต้คอกเพื่อกรองแยกมูลและน้ำเสียจากคอก ทำให้มูลแพะไม่แฉะ และมีการใช้น้ำหมักชีวภาพราดพื้นคอกเพื่อกำจัดกลิ่น เพราะการจัดการที่เน้นความสะอาดจึงช่วยให้น้ำนมแพะของฟาร์มไม่มีกลิ่นสาบ
ภายในโรงเรือนจะแบ่งบริเวณเป็นสัดส่วนแยกตามประเภทของแพะเพื่อการจัดการที่ง่าย นอกจากนี้บริเวณรอบโรงเรือนยังมีมุ้งตาข่ายล้อมรอบเพื่อป้องกันยุงและแมลง ก่อนเข้าสู่โรงเรือนจะมีบ่อน้ำยาให้จุ่มเท้า และอ่างล้างมือ ก่อนขึ้นคอก
การป้องกันและกำจัดโรคภายในโรงเรือนแพะ
เมื่อถามถึงโรคที่ควรป้องกันในช่วงหน้าฝนนี้ คุณอารักษ์กล่าวว่า “คือ โรคที่เกี่ยวกับทางเดินหายใจ โรคหวัด และโรคที่พบบ่อย คือ โรคท้องเสีย ในหน้าฝนมักจะเจอใบไม้ ใบกระถิน ที่สกปรก หรือถ้าเป็นใบกระถินจะมีสารพิษที่ไม่ถูกกับแพะ แต่ในแพะที่โตเต็มวัยไม่ค่อยมีผล ส่วนใหญ่จะมีผลกับแพะเล็กอาจจะท้องเสียได้
และอีกโรคที่สำคัญเลย คือ ปากและเท้าเปื่อย เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส จะเกิดเป็นตุ่มใสๆ ที่ปาก เหงือก และกีบ เมื่อตุ่มใสแตกเกิดแผลทำให้แพะเจ็บปาก ไม่ยอมกินอาหาร ถ้าไปเกิดกับลูกแพะก็จะกินนมไม่ได้ ลูกแพะอาจตายได้ ซึ่งปัญหาพวกนี้เจอในฟาร์มแพะหลายๆ ที่ แต่ที่ฟาร์มของผมไม่เกิดปัญหานี้แล้ว เพราะว่าเรามีการทำวัคซีนป้องกัน และมีระบบป้องกันคนข้างนอก ใครจะเข้าก็ต้องทำความสะอาดร่างกายก่อน เราระมัดระวังมากครับ”
การให้อาหารแพะ
ส่วนเรื่องอาหารนั้นคุณอารักษ์บอกว่าสัดส่วนอาหารข้นต่ออาหารหยาบที่เหมาะสม คือ 40:60 แต่แพะที่ไม่ได้ให้ผลผลิตอาจลดปริมาณอาหารข้นลงเพื่อประหยัดต้นทุน และถ้าแพะอ้วนเกินไปก็จะมีผลเสียในระยะยาว ทางฟาร์มจะให้อาหารสองเวลา คือ ช่วงเช้าและเย็น ให้เป็นอาหารสำเร็จรูปและหญ้าสด ให้แพะได้เคี้ยวเอื้อง
“แต่ก่อนผมก็เคยผสมอาหารเอง ผมใช้สูตรโบราณครับ ต้มข้าวต้มให้แพะกิน ผสมกากเต้าหู้ที่เขาใช้ต้นน้ำเต้าหู้ในตลาด แล้วก็กากน้ำตาลต้มให้เละ ปล่อยให้หายร้อน สูตรนี้แพะกินแล้วนมจะเยอะ แต่ว่าภาระงานก็เยอะตามมาด้วย ตอนนั้นเลี้ยงแค่ 5-10 ตัว ก็ทำได้ แต่ตอนนี้มีเป็นร้อยตัวมันก็ไม่ไหวก็เลยเลิก มาผสมอาหารเอง
ไปซื้อวัตถุดิบพวกถั่วเหลือง มันสำปะหลัง แต่ก็มีปัญหา คือ วัตถุดิบการเกษตรมันมีราคาผันผวน บางทีก็มีสูงจนสู้ไม่ไหว บางตัวก็หาไม่ได้ เลยได้เปลี่ยนมาใช้อาหารสำเร็จรูปแทน” คุณอารักษ์กล่าวถึงที่มาของการเลือกใช้อาหาร
ฝากถึงผู้อ่านทุกท่าน
สุดท้ายคุณอารักษ์ได้ฝากทิ้งท้ายถึงผู้อ่านทุกท่านว่า “ในการทำธุรกิจย่อมมีปัญหาและอุปสรรคเสมอ หากเราใจสู้ มีสติ และใช้สมองด้วย ในการแก้ปัญหา ไม่ใช้แรงอย่างเดียวก็จะสามารถผ่านปัญหาต่างๆ ไปได้ ผมจึงมีสโลแกนของผมว่า ปัญหามีไว้แก้ไขไม่ได้มีไว้กลุ้มใจ
เพราะว่าปัญหาเป็นสิ่งที่เมื่อเกิดแล้วเราต้องแก้ไขและก้าวข้ามมันไป คนส่วนใหญ่ที่เจอปัญหาแล้วล้มเหลวก็ยอมแพ้ แต่คนที่ประสบความสำเร็จคือคุณสามารถเอาชนะปัญหาได้และก้าวต่อไป”
ขอขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก คุณอารักษ์ สันประเสริฐ ที่อยู่ 32/2 หมู่ 2 ถ.เลียบวารี (คู้ขวา) ต.โคกแฝด (เจียระดับ) หนองจอก กรุงเทพ
อ้างอิง : นิตยสารสัตว์บก ฉบับที่ 331
