ในช่วงโควิด-19 นี้มีหลากหลายอาชีพที่ได้รับผลกระทบนี้ ไม่เว้นแต่การทำอาชีพเกษตรกร ซึ่งในแต่ละอาชีพจะมีเทคนิคในการรับมือกับผลกระทบนี้แตกต่างกันไป อย่างเช่น เกษตรกรรายนี้ คุณสมพร ทองนที หรือคุณตุ๊ก เจ้าของสวนทองนที ที่ปลูกพืชหลากหลายชนิด ทั้งกล้วยหอมทอง การเพาะพันธุ์มะพร้าว นำ้หอม มะม่วง ที่ได้รับผลกระทบจากโควิด แต่ด้วยการดูแลจัดการที่ดี และคุณภาพผลผลิตในราคาย่อมเยา ทำให้สามารถรับมือกับวิกฤตินี้ได้
การปลูกกล้วยหอมทอง และ การเพาะพันธุ์มะพร้าว น้ำหอม
นิตยสารพลังเกษตร มีโอกาสได้กลับมาเยือน “สวนทองนที” อีกครั้ง หลังจากเคยสัมภาษณ์ไปแล้วเมื่อหลายปีก่อน วันนี้ได้พูดคุยกับ คุณสมพร ทองนที และคุณสมปอง ทองนที เจ้าของสวนทองนที ถึงการปลูกกล้วยหอมทองสายพันธุ์ไต้หวัน มะพร้าวน้ำหอม และมะม่วงอีกหลายสายพันธุ์ ที่ได้พัฒนาเพิ่มเติมจากเมื่อก่อน และการรับมือกับผลกระทบโควิด-19 ในช่วงนี้
ในปัจจุบันสวนทองนทีมีขายต้นพันธุ์มะพร้าวน้ำหอม เนื่องจากแต่ก่อนมีคนเข้ามาติดต่อเป็นจำนวนมาก ทำให้ปัจจุบันที่สวนมีการเพาะพันธุ์มะพร้าวขาย ซึ่งเป็นพันธุ์ที่นำมาจาก อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร เป็นมะพร้าวน้ำหอมพันธุ์เตี้ย พันธุ์เดียวกับที่ปลูกที่สวน โดยแบ่งร่องไว้ 2 ร่อง สำหรับเพาะพันธุ์ขายโดยเฉพาะ
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายมะพร้าวน้ำหอม
ส่วนมะพร้าวอ่อนนั้นที่สวนก็ยังขายเหมือนเดิม จะส่งร้านขายน้ำปั่น ร้านไอศกรีม จะมารับซื้อที่สวน ปัจจุบันนี้ไม่ได้ส่งตลาดไทแล้ว เนื่องจากราคาที่ตลาดไทตอนนี้ออกจากสวนลูกละ 25-26 บาท แต่ถ้าที่สวนจะขายราคา 15-20 บาท ส่วนมะพร้าวฝานที่ตลาดไทจะราคา 30 กว่าบาท ที่สวนจะส่ง 25 บาท ในช่วงโควิดที่ผ่านมาก็ไม่มีการขึ้นราคา หรือลดราคา ส่วนพันธุ์มะพร้าวจะขายราคาต่ำสุด 25-50 บาท ส่วนมากที่สวนจะขายส่งให้พ่อค้าคนกลาง สามารถเพิ่มราคาแล้วไปขายเองได้
คุณสมพรได้ให้เหตุผลที่ขายราคาเท่าเดิมมาตลอดว่า“ที่สวนเราขาย 15 บาท ก็อยู่ได้แล้ว เราเลยมองว่าราคา 15 บาทนี้ เกษตรกรอยู่ได้ ผู้ซื้อก็อยู่ได้ ส่วนลูกค้าจะเอาไปขายต่อกี่บาทก็แล้วแต่ แม้ว่าบางช่วงมะพร้าวในท้องตลาดจะมีราคาสูง แต่ทางสวนของเราก็จะไม่ขึ้นราคาเด็ดขาด นี่จึงเป็นจุดเด่นของทางสวนที่ลูกค้าติดใจกลับมาซื้อมะพร้าวจากทางสวนเราอีก”
สภาพพื้นที่ปลูกกล้วยหอมทอง
แต่การที่ต้นมะพร้าวจะให้ผลผลิตได้นั้นต้องใช้เวลานานถึง 3 ปี คุณตุ๊กจึงมีปลูกพืชชนิดอื่นเพิ่มเติม ซึ่งแต่ก่อนมีการปลูกกล้วย พริก ชะอม แต่ในปัจจุบันมีการปลูกกล้วยหอมทองพันธุ์ไต้หวันเป็นหลัก ในพื้นที่ 92 ไร่ จะปลูกมะพร้าว 25 ไร่ และกำลังจะปลูกเพิ่มเป็น 30 ไร่ ที่เหลือจะเป็นกล้วยหอมทองพันธุ์ไต้หวัน จะเน้นกล้วยเป็นหลัก เนื่องจากกล้วยหอมไต้หวันให้จำนวนหวีค่อนข้างมาก ผลใหญ่ รสชาติหวาน หอม เป็นที่ต้องการของตลาดอย่างมาก อีกทั้งกล้วยสายพันธุ์นี้ดูแลค่อนข้างง่าย ปัญหาน้อย ผลผลิตที่ขายให้กำไรค่อนข้างดี
แต่เมื่อต้นกล้วยหมดอายุหรือเก็บเกี่ยวเสร็จแล้ว คุณตุ๊กจะทำการพักดินเพื่อรอให้หน่อกล้วยย่อยสลาย เพื่อป้องกันการเกิดโรคซ้ำซ้อน จึงมีการปลูกข้าวโพดหวานเสริมเข้าไประหว่างรอ เพื่อสร้างรายได้เสริมระหว่างพักดิน อีกทั้งรากของข้าวโพดจะช่วยทำให้ดินร่วนซุยมากขึ้น แต่ในปัจจุบันได้เลิกการปลูกข้าวโพดแล้ว เนื่องจากเวลาไม่เพียงพอ
กล้วยที่สวนจะขายเป็นเครือ เขาจะตีเป็นเครือๆ ละ 220 บาท 5 หวีครึ่ง ตกหวีละประมาณ 40 บาท แต่จะเป็นกล้วยคัดที่ส่งให้ กล้วยที่ตกเกรดจะเอาออกมาขายเองหน้าร้าน ขายเพื่อนบ้าน และก็มีร้านเค้กมารับซื้อ โดยปลูกครั้งหนึ่งประมาณเดือนครึ่ง ได้ 1,500 ต้น แต่จะไม่ใช่ที่สวนที่เดียว จะมีจากสวนญาติพี่น้องด้วย
“ส่วนคนที่รับซื้อกล้วยครั้งหนึ่งส่วนใหญ่ก็ประมาณ 50-70 เครือ บางทีก็แล้วแต่ออเดอร์ที่เขาจะสั่งมา ในช่วงที่เศรษฐกิจดีบางที่ก็มีสั่งถึง 90 เครือ แต่ช่วงนี้เศรษฐกิจไม่ดี ซื้อ 40 เครือ ก็มี เพราะถ้าเขารับไปเยอะเขาก็ขายไม่หมด ที่เหลือก็กระจายให้พ่อค้า แม่ค้า ตลาดนัดมารับไปขาย” คุณสมพรให้ความเห็น
นอกจากนี้ได้ปลูกมะม่วงอีกหลายสายพันธุ์ ไม่ว่าจะเป็นแขกขายตึก เขียวเสวย น้ำดอกไม้ น้ำดอกไม้สีทอง โชคอนันต์ สีสยาม มหาชนก โดยจะเน้นวางขายหน้าร้าน ปลูกมาได้ประมาณ 8 ปีแล้ว
ส่วนน้ำในร่องจะปล่อยปลาเบญจพรรณ เพราะจะให้ปลากินพวกสาหร่าย วัชพืชในน้ำ จะได้ไม่ต้องคอยสับพวกหญ้าและสาหร่ายในน้ำแล้วช้อนขึ้นมา ไม่งั้นเรือจะไปไม่ได้ การที่ปล่อยปลาเพื่อแลกกับการที่ไม่ต้องมากำจัดสาหร่ายทีหลัง เพราะสาหร่ายต้องทำเดือนละครั้ง จะต้องจ้างคนมาทำ เขาคิดเส้นละร้อย ร่องหนึ่งมีประมาณ 18 เส้น ตกร่องละ 1,800 บาท แล้วมีอีกหลายร่อง ซึ่งทำให้ไม่คุ้ม
“เราจะปล่อยปลาสวาย เพราะปลาสวายโตเร็ว ว่ายน้ำเร็ว ทำให้น้ำไม่นิ่ง สปอร์ของสาหร่ายไม่สามารถขึ้นได้ถ้าน้ำไม่นิ่ง จึงไม่สามารถเจริญเติบโตได้ แล้วจะปล่อยปลาชนิดอื่นๆ ให้ไปตามสาหร่าย กับวัชพืช เนื่องจากปลาสวายไม่ใช่ปลากินพืช จึงต้องปล่อยปลาชนิดอื่นร่วมด้วย”
การบำรุงดูแล มะพร้าวน้ำหอม และกล้วยหอมทอง
ส่วนการดูแลจัดการในสวนมะพร้าวนั้น ปีหนึ่งจะใส่ปุ๋ยสูตร 13-13-21 หนึ่งครั้ง ใส่ปุ๋ยคอกอีกหนึ่งครั้ง แล้วก็ดูดเลนหนึ่งครั้งในหน้าแล้ง จากนั้นใส่มูลสัตว์แล้วรดน้ำให้เปียก แล้วก็ดูดเลนทับ เพราะมะพร้าวรากจะลอย รากมันเยอะ จึงต้องดูดเลนทับทุกปี โชคดีที่สวนปลูกเป็นร่อง จึงมีเลนให้ดูดทุกปี บางที่ปลูกตามพื้นก็จะไม่มีเลนให้ดูด
ถ้าเป็นกล้วยต้องใส่ปุ๋ยทุกเดือน กล้วยชุดหนึ่งที่ปลูกจะใส่ปุ๋ยคอกสองครั้ง ใส่ปุ๋ยเคมีทุกเดือน ในกล้วยเล็กจะใส่สารปรับปรุงสภาพดิน กับปุ๋ยเคมีผสมกัน หลังจากนั้นก็จะใส่ทุกเดือน กล้วยที่สวน 8 เดือนครึ่ง ก็ตัดแล้ว 9-10 เดือน กำลังเยอะ 11 เดือน เริ่มน้อยลงแล้ว 12 เดือน ก็เริ่มโล๊ะแล้ว กล้วยตั้งแต่ปลูกถึงเก็บเกี่ยวเสร็จใน 1 รอบ ใช้ระยะเวลา 12 เดือน
การบริหารจัดการกล้วยหอมทอง และมะพร้าวน้ำหอม
แรงงานที่ใช้ภายในสวนจะเป็นแรงงานครอบครัวเป็นหลัก ทั้งพี่ชาย น้องชาย หลาน และพี่สาว รวมทั้งตัวคุณสมพรและสามีด้วย ส่วนลูกชายถ้าในช่วงวันหยุดก็จะพาเพื่อนๆ มาช่วยกันใส่ปุ๋ย และรดน้ำในสวน
ส่วนสภาพอากาศก็มีผลกับการปลูก ช่วงที่จะให้ผลผลิตไม่ค่อยดี ถ้าเป็นมะพร้าวจะเป็นหน้าแล้งที่ผลผลิตจะลดลงเกินครึ่ง แต่จะให้ผลผลิตเยอะในช่วงหน้าฝน หากเจอพายุเข้าลมแรงจะส่งผลต่อกล้วย เพราะต้นกล้วยค่อนข้างอ่อนแอ โดนพายุทำให้ลูกหงิก ลูกงอ ต้นหัก ถ้าไม่โดนพายุ ช่วงหน้าฝนกล้วยจะให้ผลผลิตดีมาก และหน้าหนาวก็จะมีผลกระทบต่อกล้วย คือ กล้วยจะรับสารอาหารได้ไม่ค่อยดี ทำให้ไม่ค่อยเจริญเติบโต
การแปรรูป กล้วยหอมทอง มะพร้าวน้ำหอม และมะม่วง
ช่วงโควิดที่ผ่านมาทำให้รายได้ลดลงมาครึ่งหนึ่ง เพราะลูกค้าที่ทำน้ำปั่นเขาก็ไม่ได้มารับที่ฟาร์ม เพราะไม่ได้ขายช่วงโควิด ตลาดนัดที่เคยไปขายก็ปิด แต่ก็ยังพอขายได้บ้าง ไม่ถึงกับต้องควักทุนเก่ามาใช้ โชคดีที่ทำหลายๆ อย่าง มีทั้งกล้วย มะพร้าว และมะม่วง ก็มีเอามาแปรรูปขายบ้าง เช่น มะม่วงกวน ข้าวเหนียวมะม่วง ขนมบ้าบิ่น ช่วงนี้ปิดเทอมก็จะมีลูกสาวมาช่วยทำขนมบ้าบิ่น จึงตั้งชื่อร้านว่า “ขนมบ้าบิ่นกำไลทอง” ตามชื่อของลูกสาว
และในอนาคตคิดว่าจะนำผลผลิตที่สวนมาทำเป็นสินค้าแปรรูปมากขึ้น เพราะวันข้างหน้าจะมีมะพร้าวเพิ่มขึ้นสองเท่าจากเมื่อก่อน อาจทำให้มะพร้าวล้นตลาด แต่ก็อาจจะปลูกได้เป็นบางที่ ของที่สวนถือว่าโชคดีที่ปลูกได้ ถึงน้ำอาจจะหวานสู้ของบ้านแพ้วไม่ได้ แต่ก็มีการใส่เกลือทะเลเพื่อกระตุ้นให้มะพร้าวมีกลิ่นหอม และรสชาติหวานขึ้น โดยจะหว่านในปริมาณที่ใกล้เคียงกับของบ้านแพ้ว เพราะที่บ้านแพ้วจะมีน้ำกร่อย อาจจะใส่ซักประมาณ 1-2 ขีดต่อต้น และควรทำในฤดูฝน เพราะน้ำฝนจะช่วยละลายเกลือลงสู่ผิวดินเร็วขึ้น
นอกจากจะเป็นผู้ผลิตแล้ว คุณตุ๊กยังจำหน่ายต้นพันธุ์มะพร้าวน้ำหอม และกล้วยหอมทองไต้หวัน ที่ทางสวนเพาะเอง ในราคาที่เป็นกันเอง มะพร้าวน้ำหอมราคา 25-50 บาท และกล้วยหอมทองหน่อละ 5 บาท ถือว่าเป็นสวนที่ครบวงจรเลยทีเดียว
ฝากถึงเกษตรกรที่สนใจปลูกพืชหลากหลายชนิด
สุดท้ายคุณตุ๊กได้ฝากถึงเทคนิคการบริหารจัดการสวนว่า “เราควรปลูกพืชหลายๆ ชนิดหมุนเวียนกัน เพื่อเป็นการกระจายความเสี่ยง เพราะพืชแต่ละชนิดมีความเหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศแตกต่างกันไป ถ้าเราปลูกพืชชนิดเดียว ถ้าเกิดความเสียมันจะเสียหายกันหมด ถ้าเราปลูกพืชหลากหลายก็จะมีรายได้หลายทาง และมีรายได้หมุนเวียนตลอดทั้งปี”
สนใจมะพร้าวน้ำหอม, กล้วยหอมทอง ต้นพันธุ์มะพร้าวน้ำหอม, ต้นพันธุ์กล้วยหอมทอง สามารถติดต่อได้ที่ คุณสมพร ทองนที หรือคุณตุ๊ก และคุณสมปอง ทองนที หรือคุณปอง 54 หมู่ 10 ตำบลหนองโรง อำเภอหนองแค จังหวัดสระบุรี โทร.081-529-3319
อ้างอิง : นิตยสารพลังเกษตร ฉบับที่ 14
