การปลูก ต้นตะลิงปลิง
ถ้าพูดถึงการแปรรูปผลไม้ ไม่ว่าจะเป็นการอบแห้ง การดอง แช่อิ่ม ถือเป็นการสร้างมูลค่าให้กับผลไม้มากขึ้น โดย คุณสมหมาย พรมนุชาธิป ชาวสวนจาก อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ ที่ใช้เวลาว่างในการทำตะลิงปลิงแช่อิ่มเป็นงานอดิเรกหลังเกษียณอายุ โดยมีหน้าร้านอยู่ที่ตลาดน้ำบางน้ำผึ้ง และวันนี้จะมาเปิดสูตรในการทำตะลิงปลิงแช่อิ่มให้ทุกท่านได้รับทราบอีกด้วย
“ตะลิงปลิง” เป็นพืชเขตร้อน สามารถปลูกได้ทุกพื้นที่ของประเทศ เนื่องจากเป็นพืชที่ดูแลง่าย เป็นไม้ยืนต้น สูงได้ถึง 15 เมตร ผลออกมาเป็นพวงแน่น ตามกิ่งก้าน และลำต้น ดูสวยงาม ออกผลผลิตได้ทั้งปี ด้วยความที่เป็นผลไม้พื้นบ้านของไทยที่มีเอกลักษณ์ คือ “ความเปรี้ยว” ผลฉ่ำน้ำ คนไทยจึงนิยมนำมารับประทานเล่นคู่กับเกลือ น้ำปลาหวาน หรือกะปิ
และนอกจากทานสดแล้วก็สามารถนำมาแปรรูป หรือนำมาประกอบอาหารได้อีกหลายอย่าง โดยเฉพาะอาหารที่ต้องการความเปรี้ยว เช่น แกงส้ม หรือต้มยำ ที่สามารถนำเอามาทดแทนมะนาวได้เป็นอย่างดี โดยตะลิงปลิงเป็นพืชร่วมวงศ์กับมะเฟือง ที่จะมีส่วนแตกต่างกันอย่างชัดเจน คือ ผลมะเฟืองจะมีผลขนาดใหญ่กว่าผลตะลิงปลิง
การแปรรูปตะลิงปลิง
คุณสมหมายเล่าให้ทีมงานฟังว่า เริ่มแรกได้ทำงานเป็นเจ้าหน้าที่ธนาคารแห่งหนึ่ง ดำรงตำแหน่งผู้ช่วยผู้จัดการ และได้มีโอกาสช่วยงานของโครงการหลวง ทำให้ได้เรียนรู้งานเกษตรเยอะ ประกอบกับคุณสมหมายชอบอ่านหนังสือของ ดร.มาซาโนบุ ฟูกูโอกะ ซึ่งเป็นบุคคลที่เกษตรกรชาวไทยรู้จักกันดีกับเจ้าของแนวคิดเกษตรธรรมชาติ และได้ไปซื้อที่อยู่ในจังหวัดราชบุรี และปลูกต้นไม้ไว้หลายชนิด เช่น ลิ้นจี่ มะม่วง ลำไย เงาะ ทุเรียน ตะลิงปลิง เป็นต้น
โดยจะเน้นปลูกพืชที่สามารถรับประทานได้ และไม่ใช้สารเคมี ประกอบกับมีเพื่อนในโครงการหลวงไปเที่ยวชมสวนประมาณ 20 ปีที่แล้ว และเห็น ต้นตะลิงปลิง ออกลูก จึงแนะนำการทำ ตะลิงปลิงแช่อิ่ม ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา และเมื่อคุณสมหมายทำงานได้อายุครบ 55 ปี ก็เออรี่ออกมาทำสวน และเที่ยวดูงานเกษตรต่างๆ เพราะพื้นเพแต่เดิมก็เป็นชาวสวนอยู่แล้ว และทำ ตะลิงปลิงแช่อิ่ม เป็นงานอดิเรก ทำกิน ทำแจก และขายในเวลาต่อมา
เทคนิคการทำ ตะลิงปลิงแช่อิ่ม
ส่วนผสม
- ตะลิงปลิง 4 กิโลกรัม
- น้ำตาลทราย 2 กิโลกรัม
- เกลือ และน้ำปูนใส
วิธีทำ
- เริ่มจากการนำผลตะลิงปลิงมาล้างให้สะอาด แล้วนำมาคลึงกับกระต่ายจีนเพื่อให้ผลเป็นรู และน้ำยางออกมาแล้วนำไปแช่ในน้ำเกลือ
- เมื่อแช่น้ำเกลือได้ซักพักหนึ่งก็นำมาแช่ในน้ำปูนใสประมาณครึ่งชั่วโมง และนำขึ้นล้างน้ำออก
- เมื่อล้างเสร็จแล้วก็นำตะลิงปลิงมาหมักกับน้ำตาลทรายขาวทิ้งไว้ 1 คืน น้ำตาลก็จะละลายเป็นน้ำเชื่อม เทน้ำตะลิงปลิงออกแล้วนำไปอุ่นให้ร้อนจัด และนำตะลิงปลิงลงใส่ แล้วรีบตักขึ้นเพื่อกันตะลิงปลิงเสีย และ
- ทิ้งให้น้ำเชื่อมเย็น จึงนำตะลิงปลิงลงแช่จนอิ่มตัว
- ถ้าตะลิงปลิงยังมีรสเปรี้ยวก็สามารถเติมน้ำตาลเพิ่มได้
ซึ่งกระบวนการนี้บางทีจะต้องทำซ้ำ 2-3 วัน เพราะขึ้นอยู่กับผลไม้ เนื่องจากตะลิงปลิงมีรสเปรี้ยว โดยจะใช้ตัวเองเป็นผู้วัดความพอใจ พอเสร็จจากการแช่จนอิ่มตัวแล้วก็สามารถนำไปตากแดดจัดได้ โดยจะต้องหมั่นกลับผลตะลิงปลิงเพื่อให้สีเสมอกัน ตากประมาณ 2 วัน ก็จะสามารถนำมารับประทานได้ ตะลิงปลิงสด 5 กิโลกรัม เมื่อทำการแช่อิ่มเรียบร้อยแล้วจะเหลือตะลิงปลิง 1 กิโลกรัม
การขยายพันธุ์ตะลิงปลิง
ตะลิงปลิงเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มีกิ่งก้านสาขามาก เนื้อไม้เปราะและหักง่าย เป็นพืชที่ปลูกง่าย ดูแลไม่ยุ่งยาก ชอบดินร่วนปนทราย และระบายน้ำได้ดี การขยายพันธุ์จะมีอยู่ 2 ลักษณะ คือ การเซาะด้วยเมล็ด และการตอนกิ่ง โดยต้นที่มาจากการเพาะเมล็ดจะแข็งแรง มีทรงพุ่มที่ใหญ่กว่าดินที่มาจากการตอนกิ่ง และจะใช้วิธีการเพาะจากเมล็ด
โดยจะโยนเมล็ดไว้ตามพื้นดินก็จะขึ้นแล้ว เพราะตะลิงปลิงเป็นพืชที่แพร่พันธุ์ได้ง่าย เมื่อต้นพันธุ์ตะลิงปลิงงอกแล้วก็นำมาแยกใส่กระถางจนโตขึ้นพอประมาณก็สามารถนำปลูกลงดินได้แล้ว โดยการงอกของเมล็ดพันธุ์จะอยู่ที่ประมาณ 3 อาทิตย์ ขึ้นอยู่กับความชื้นและอากาศที่เหมาะสม ถ้านำไปเพาะในที่ร่ม ความชื้นก็จะช่วยให้เมล็ดพันธุ์งอกเร็วขึ้น จะปลูกห่างกัน 3×3 เมตร
การเก็บผลผลิตตะลิงปลิง
ตะลิงปลิงพออายุครบประมาณ 1 ปี ก็จะสูงประมาณ 1 เมตร และสามารถให้ผลผลิตได้แล้ว และเมื่อต้นมีอายุมากขึ้นก็จะสามารถให้ผลผลิตมากขึ้นตามไปด้วย โดยที่สวนของคุณสมหมาย ต้นตะลิงปลิง อายุถึง 20 ปี ก็ยังให้ผลผลิตที่ดีอยู่ สามารถเก็บผลได้ทั้งปี และช่วงที่มีผลผลิตเยอะที่สุด คือ ในช่วงเดือนมีนาคม
โดยจะเก็บผลที่เขียวอมเหลืองเล็กน้อย เพราะเนื้อจะกรอบ และมีรสชาติดี ลักษณะของผลจะออกเป็นพวง และจะสุกไม่เสมอกัน จึงจะต้องเลือกเก็บผลที่ใหญ่และสุกก่อน และตะลิงปลิงสามารถเก็บรักษาโดยการล้างน้ำให้สะอาด และผึ่งให้แห้ง ใส่กล่องนำเข้าตู้เย็นจะสามารถอยู่ได้ 1-2 อาทิตย์
การให้น้ำและการบำรุงดูแลรักษา
การให้น้ำจะให้น้ำผ่านระบบสปริงเกลอร์วันละ 1 ครั้ง ประมาณให้ชุ่มโคนต้นก็พอแล้ว ส่วนการให้ปุ๋ยจะให้เป็นมูลไก่ รำ หรือปุ๋ยหมักชีวภาพ ไม่มีการให้ปุ๋ยเคมีแต่อย่างใด การแต่งกิ่งก็ทำให้เป็นทรงพุ่ม เด็ดกิ่งที่แห้งออกเพื่อให้ ต้นตะลิงปลิง เจริญเติบโตได้ดี เป็นพืชที่ดูแลง่าย การจัดการไม่ยุ่งยาก
โรคและแมลง
เรื่องโรคและแมลงที่สวนของคุณสมหมายไม่เคยพบ แต่จะเคยได้ยินแค่ว่ามีแมลงมากัดกินผลผลิตของสวนคนอื่นบ้าง จะมีแค่ปลวกที่ชอบมาสร้างรังอยู่ใต้โคน ต้นตะลิงปลิง ซึ่งอาจจะเป็นสาเหตุให้ต้นตายได้ จึงจำเป็นจะต้องหมั่นดูแลและกำจัดออกให้หมด ส่วนเรื่องวัชพืชก็แค่ดายออกก็เพียงพอแล้ว
การจำหน่าย ตะลิงปลิงแช่อิ่ม และต้นพันธุ์ตะลิงปลิง
การจำหน่าย ตะลิงปลิงแช่อิ่ม จะขายอยู่ที่ตลาดบางน้ำผึ้ง โดยเมื่อก่อนจะมีขายส่งอยู่ที่ตลาด อตก. และบองมาเช่ด้วย และยังมีคนสั่งจองเพื่อนำไปจำหน่ายต่ออีกทอดหนึ่ง โดยที่ส่วนมากจะขายอยู่ที่ตลาดน้ำบางน้ำผึ้งทุกอาทิตย์ นอกจากผลผลิตจะขาดแคลนจริงๆ ตะลิงปลิงแช่อิ่ม จะขายอยู่ในราคาถุงละ 100 บาท หรือกิโลกรัมละ 300 บาท และมีต้นพันธุ์ตะลิงปลิงขายในราคาต้นละ 30-40 บาท ซึ่งต้นพันธุ์ที่จำหน่ายได้รับการตอบรับจากลูกค้าดีมาก
คุณสมหมายทิ้งท้ายว่าอยากจะให้คนไทยหันมาแปรรูปผลผลิตกันเยอะๆ เพื่อไม่ให้ผลผลิตเหล่านั้นเสียโดยเปล่าประโยชน์ และยังสามารถเป็นช่องทางการเพิ่มรายได้อีกทางหนึ่งด้วย อยากจะให้มีการรวมกลุ่มกันในการทำแปรรูปให้เป็นมาตรฐาน เป็นสหกรณ์ และยินดีสอนการแปรรูปต่างๆ นอกเหนือจาก ตะลิงปลิงแช่อิ่ม ให้กับผู้ที่สนใจอีกด้วย
สรรพคุณและคุณค่าทางโภชนาการของตะลิงปลิง
ตะลิงปลิงเป็นพืชที่มีสรรพคุณทางยา ตั้งแต่ราก ใบ ดอก และผล เลยทีเดียว ที่จะมีสรรพคุณแตกต่างกันออกไป ดังต่อไปนี้
- ราก มีสรรพคุณในการแก้พิษ แก้ร้อนใน ดับกระหาย บำรุงกระเพาะอาหาร แก้อาการเลือดออกตามกระเพาะอาหารและลำไส้ แก้ริดสีดวงทวาร บรรเทาโรคเก๊าท์ ดับพิษร้อนของไข้ แก้อาการคัน คางทูม ไขข้ออักเสบ รักษาโรคซิฟิลิส รักษาสิว และบรรเทาอาการอักเสบของลำไส้
- ใบ ใช้พอกแก้คันได้ เมื่อนำมาต้มดื่มจะรักษาอาการอักเสบของลำไส้ใหญ่ รักษาซิฟิลัส ไขข้ออักเสบ คางทูม และสิว
- ดอก จะมีรสเปรี้ยวฝาด สามารถนำมาชงเป็นชา มีสรรพคุณในการแก้ไข้
- ผล นำมาต้ม หรือรับประทานสดก็ได้ ช่วยในการเจริญอาหารได้ดี บำรุงกระเพาะอาหาร ลดไข้ แก้เสมหะเหนียวข้น ฟอกโลหิต แก้ไอ บรรเทาริดสีดวงทวาร แก้ลักปิดลักเปิด และเป็นยาบำรุงแก้อาการปวดมดลูกได้ดี และมีงานวิจัยในสิงคโปร์พบว่าสารสกัดเอทานอลจากในตะลิงปลิงมีคุณสมบัติช่วยในการลดไขมันในเลือดและน้ำตาลในเลือดได้ดี ดังนั้นผู้ที่เป็นโรคเบาหวานและมีไตรกลีเซอไรด์สูง เหมาะกับการดื่มน้ำต้มในตะลิงปลิง โดยงานวิจัยในฟิลิปปินส์นำสารสกัดจากใบตะลิงปลิงที่มีเอทานอล 10% มาทาผื่นคัน ปรากฏว่าได้ผลดี ผื่นคันหายเร็วขึ้นเป็นเท่าตัว
คุณค่าทางโภชนาการของตะลิงปลิง
- โปรตีน 0.61 กรัม
- แคโรทีน 0.035 มิลลิกรัม
- วิตามิน 1 0.010 มิลลิกรัม
- วิตามิน 2 0.026 มิลลิกรัม
- วิตามิน 3 0.306 มิลลิกรัม
- วิตามินซี 15.5 มิลลิกรัม
- แคลเซียม 3.4 มิลลิกรัม
- เหล็ก 1.01 มิลลิกรัม
- ฟอสฟอรัส 11.1 มิลลิกรัม
ขอขอบคุณ คุณสมหมาย พรมนุชาธิป
ที่อยู่ 44 ม.8 ซ.เพชรหึงษ์ 52 ต.บางกอบัว อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ 10130 โทร.08-7098-8675