การผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้
ในอดีตจะเห็นว่าอำเภอ “บางพลี” จังหวัดสมุทรปราการนั้น เป็นแหล่งผลิต “มะม่วงน้ำดอกไม้” ที่ขึ้นชื่อของอำเภอบางพลี แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไปความเจริญของชุมชนที่กลายเป็นชุมชนเมืองมากขึ้น ส่งผลให้พื้นที่ในการปลูกมะม่วงที่อำเภอบางพลีลดน้อยลงอย่างเห็นได้ชัด และมีโรงงานในภาคอุตสาหกรรมขึ้นมาแทนที่ ดังนั้นวิถีการดำเนินชีวิตของคนในพื้นที่ก็เริ่มเปลี่ยนแปลงไป กลายเป็นแรงงานเข้าสู่อุตสาหกรรมมากขึ้น วิธีการปลูกมะม่วง
วันนี้ได้มีเกษตรกรรุ่นที่ 2 ที่เริ่มจะหันมาอนุรักษ์มะม่วงบางพลีเอาไว้ให้เป็นเอกลักษณ์ของพื้นที่ต่อไป แม้จะเป็นเพียงจุดเริ่มต้นที่เล็กๆ แต่เปี่ยมไปด้วยความมุ่งมั่นและตั้งใจอย่างแรงกล้า เพื่อให้การผลิต “มะม่วงน้ำดอกไม้” ที่ อ.บางพลี จ.สมุทรปราการ เป็นผลิตภัณฑ์คุณจากชาวสวนอย่างแท้จริง ภายใต้ “กลุ่มผู้ผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้สุวรรณภูมิ” ซึ่งเป็นกลุ่มที่ค่อนข้างเข้มแข็ง ถึงแม้ว่าจะจัดตั้งกลุ่มได้ไม่นาน แต่สมาชิกมีการช่วยเหลือและร่วมมือกันอย่างดี เพื่อจุดมุ่งหมายของกลุ่ม คือ เรียกชื่อเสียงของมะม่วงบางพลีกลับคืนมา
สอดคล้องกับ นายดนัย ปัญจพิทยากุล เกษตรจังหวัดสมุทรปราการ ที่มุ่งมั่นสานต่อนโยบายเชิงรุกของรัฐบาลเพื่อพัฒนาเกษตรกรในพื้นที่ให้มีองค์ความรู้และความเข้าใจในการทำเกษตรให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ด้วยการส่งเสริมเกษตรกรภายใต้ “โครงการเกษตรแปลงใหญ่” โดยให้ทุกตำบลในพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการรวมกลุ่มเกษตรกรเพื่อให้เกิดความเข้มแข็ง เกษตรกรสามารถรับข้อมูลและการสนับสนุนจากภาครัฐได้อย่างครบถ้วน เพื่อการผลิตที่ดี นำมาซึ่งผลผลิตที่มีคุณภาพ เกษตรกรสามารถตั้งราคาสินค้าของตนเองและมีอำนาจต่อรองด้านราคากับพ่อค้าและตลาดมากขึ้น
เช่นเดียวกับ นายจำนง เพ็ชรประยูร ในฐานะเกษตรอำเภอบางพลี ที่ขานรับนโยบายจากส่วนกลางและจังหวัดสมุทรปราการในเรื่อง “เกษตรแปลงใหญ่” จึงได้จัดทำโครงการรณรงค์ให้เกษตรกรในพื้นที่รวมตัวกันเพื่อรวบรวมผลผลิตทางการเกษตรไว้จำหน่าย โดยเฉพาะการผลิต “มะม่วงน้ำดอกไม้บางพลี” ให้มีคุณภาพอย่างต่อเนื่อง และเป็นสิ่งที่ทางเกษตรอำเภอบางพลีให้ความสำคัญที่สุด เพื่อรักษามะม่วงน้ำดอกไม้บางพลีให้กลับมาโด่งดังเช่นเดิม โดยมี นายตราพฤกษ์ ธัญญเกษตร นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ และเจ้าหน้าที่ทุกฝ่าย คอยให้คำแนะนำกับเกษตรกรตลอดเวลา
การจัดตั้งกลุ่มผู้ผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้
คุณสมชัย หมั่นมาก ประธานกลุ่ม “ผู้ผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้สุวรรณภูมิ” และแปลงเรียนรู้การผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้คุณภาพดี ที่หมู่ 5 ต.บางโฉลง อ.บางพลี จ.สมุทรปราการ ได้เปิดเผยถึงที่มาของการจัดตั้งกลุ่มขึ้นมาเป็นปีแรกที่มีแรงจูงใจมาจากความรักในอาชีพเกษตรกร ภายใต้การผลักดันให้เกิดการรวมตัวกันเพื่อยกระดับราคาของผลผลิตมะม่วงบางพลีให้สูงขึ้น
นอกจากนี้ยังได้รวมตัวกันเพื่อปรึกษาหารือด้านการตลาดด้านอื่นๆ เพื่อสร้างรายได้ที่มั่นคงและยั่งยืน ภายใต้ “โครงการส่งเสริมการผลิตและแปรรูปสินค้าเกษตรปลอดภัย (พืช ประมง ปศุสัตว์) แบบครบวงจร” โดยคุณสมชัยกล่าวว่า เดิมทียึดอาชีพเป็นพนักงานในบริษัทเอกชนในพื้นที่แห่งหนึ่ง ต่อมาภายหลังบริษัทได้ปิดตัวลง และถูกเลิกจ้างออกจากบริษัท แล้วได้มาทำงานอิสระ
ดังนั้นในแต่ละวันของคุณสมชัยจะทำงานแค่ช่วงเช้า แล้วก็กลับมาดูแลสวนมะม่วงของตนเองบนพื้นที่กว่า 10 ไร่ ซึ่งปลูกอยู่ตามคันบ่อปลาที่มีอยู่ทั้งหมด 30 ต้น ส่วนใหญ่เป็นมะม่วงสายพันธุ์น้ำดอกไม้สีทอง และน้ำดอกไม้สีทองเบอร์ 4 มีอายุต้นตั้งแต่ 2 ปี ถึง 10 กว่าปี ซึ่งเป็นดินเดิมของพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์อยู่มาก อีกทั้งการปลูกมะม่วงที่นี่จะนิยมปลูกและดูแลตามธรรมชาติ จึงทำให้มะม่วงมีรสชาติโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ตลอดมา
การบำรุงดูแลต้นมะม่วง
จนกระทั่งเกษตรอำเภอบางพลีได้เข้ามาส่งเสริมให้เกษตรกรรวมกลุ่มเพื่อพัฒนาและผลิตมะม่วงให้มีคุณภาพและปลอดภัย ทำให้จากเดิมคุณสมชัยที่ดูแลต้นมะม่วงแบบธรรมชาติแทบไม่มีการตัดแต่งกิ่ง หรือการบำรุงดูแลใส่ปุ๋ย ยา ทำให้ผลผลิตที่ออกมาค่อนข้างมีความปลอดภัยอยู่แล้ว เพียงแต่ขาดการบำรุงดูแล ทำให้ได้ปริมาณผลผลิตที่ค่อนข้างน้อย ทำให้ผลผลิตส่วนใหญ่ที่ออกมาชาวสวนที่นี่จึงนิยมขายให้กับแม่ค้าคนกลางที่มารับซื้อแบบเหมาสวนในราคาประมาณ 8,000-15,000 บาท หรือขึ้นอยู่กับจำนวนผลผลิตมะม่วง
โดยทางแม่ค้าที่มารับซื้อจะเป็นคนตั้งราคาให้กับชาวสวนเอง แต่วันนี้ทางเกษตรอำเภอได้เข้ามาให้ความรู้ในเรื่องของการรวมกลุ่ม รวมทั้งการบำรุงดูแลต้นมะม่วงและผลผลิตให้ดีขึ้น ทำให้ปัจจุบันคุณสมชัยเลิกขายมะม่วงให้กับแม่ค้าคนกลาง และหันมาขายผลผลิตส่งตรงถึงผู้บริโภคเอง เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับผลผลิตที่มีจำนวนจำกัด ด้วยการบ่มมะม่วงให้สุก ให้มีคุณภาพมากที่สุดก่อน
จากนั้นแม่บ้านของคุณสมชัยจะเป็นคนนำผลผลิตไปขายเองที่ตลาดที่มีแผงขายอยู่แล้วทุกวัน ควบคู่ไปกับการปลูกพืชผักสวนครัวเพื่อให้มีผลผลิตหลากหลายไปขายที่ตลาดได้ทุกวัน โดยราคาขายมะม่วงสุกพร้อมทานอยู่ที่กิโลกรัมละ 60 บาท ซึ่งต่างจากแต่ก่อนที่มีราคาขายมะม่วงเพียงกิโลกรัมละ 20-25 บาท เท่านั้น
การบริหารจัดการกลุ่มผู้ผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้
คุณสมชัยยืนยันว่า “กลุ่มผู้ผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้สุวรรณภูมิ” ได้จัดตั้งขึ้นเมื่อต้นเดือนมกราคม 2560 โดยมีสมาชิกแรกเริ่มกว่า 12 คน ซึ่งอยู่ในพื้นที่ ต.บางโฉลง อ.บางพลี จ.สมุทรปราการ ทั้งหมด โดยวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งกลุ่มขึ้นมาเพื่อผลักดันมะม่วงน้ำดอกไม้บางพลีให้มีราคาที่สูงมากขึ้น
เนื่องจากแต่ก่อนเกษตรกรในชุมชนมักจะทำสวนแบบตัวใครตัวมัน ไม่มีการรวมกลุ่มหรือนำผลผลิตมารวมกันเพื่อต่อรองราคากับพ่อค้า ทำให้เกษตรกรมักถูกพ่อค้ารับซื้อผลผลิตมะม่วงในราคาที่ค่อนข้างต่ำ ถูกกดราคามาตลอด อีกทั้งการรวมกลุ่มครั้งนี้จะก่อให้เกิดการพัฒนาด้านการผลผลิตมะม่วงบางพลีให้ได้คุณภาพ เป็นมะม่วงปลอดภัยตามโครงการของเกษตรอำเภอบางพลี
ส่วนในด้านการบริหารจัดการกลุ่มนั้นจะมีการขายหุ้นให้กับสมาชิกถือหุ้นได้ในราคาหุ้นละ 100 บาท หรือคนละ 5 หุ้น โดยสมาชิกกลุ่มต้องซื้อหุ้นทุกคน เพื่อนำเงินที่ได้จากการขายหุ้นมาเป็นเงินทุนต่อยอดในการบริหารจัดการกลุ่มในอนาคต โดยมีประธานกลุ่ม คณะกรรมการ และเหรัญญิก เป็นตัวหลักสำคัญในการบริการกลุ่ม อีกทั้งคุณสมชัยและเหรัญญิกมีประสบการณ์ค่อนข้างมากในการจัดการผลผลิตที่ดี สามารถเพิ่มมูลค่าผลผลิตของกลุ่มได้
การให้ความรู้ วิธีการปลูกมะม่วง
ส่วนหน่วยงานภาครัฐในพื้นที่ได้เข้ามาแนะนำวิธีการจัดการสวนมะม่วงที่ดี รวมทั้งได้เข้ามาช่วยเหลือดูแลกลุ่ม ทั้งในเรื่องของงบประมาณเงินทุน การนำดินในพื้นที่ส่งไปตรวจเพื่อวิเคราะห์หาสูตรการใส่ปุ๋ยให้เหมาะสม
“ทางเกษตรก็เข้ามาให้ความรู้ในเรื่องวิธีการดูแลต้นเพื่อเพิ่มผลผลิต อย่างเช่น ช่วงที่มะม่วงเริ่มแทงช่อดอกเราก็จะให้น้ำ แล้วทางเกษตรก็เอาเชื้อไตรโคเดอร์มามาให้ใช้เพื่อช่วยป้องกันพวกแมลงที่จะเข้าทำลายดอก พอเริ่มขึ้นลูกเท่าขวดเอ็ม 150 เราก็เริ่มห่อผลมะม่วง จากเดิมที่เราไม่เคยห่อเลยนะ เมื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตเสร็จแล้ว ช่วงเข้าหน้าฝนทางเกษตรก็จะให้ตัดแต่งกิ่งต้นมะม่วงให้โปร่งเพื่อที่มะม่วงจะสามารถแตกยอดใหม่ได้ และช่วยเพิ่มผลผลิตมะม่วงในอนาคตได้อีกด้วย เมื่อตัดแต่งกิ่งแล้วทางเกษตรจะนำดินในสวนของเราไปตรวจเพื่อวิเคราะห์หาสูตรปุ๋ย
เนื่องจากพื้นดินในชุมชนค่อนข้างเป็นดินเหนียวดำ การใส่ปุ๋ยจึงจำเป็นต้องใส่ให้ถูกต้อง ถูกวิธี เพื่อผลผลิตที่ดีในอนาคต เกษตรอำเภอจะช่วยเรื่องการให้ปุ๋ยก่อน เพราะดินที่นี่เป็นดินน้ำกร่อย แต่ก็ไม่เค็มจนเกินไป ทำให้มะม่วงของเราจะหวานแบบเย็นๆ หอม อร่อย ฉะนั้นเราจะค่อนข้างใส่ใจเรื่องของการใส่ปุ๋ยเป็นพิเศษ ในส่วนทั้งการฉีดพ่นฮอร์โมน แต่พอมะม่วงเริ่มขึ้นลูกเราจะให้เกษตรกรห่อผลเพื่อป้องกันแมลง ที่นอกจากช่วยป้องกันแมลงได้แล้วยังทำให้ผลมะม่วงมีผิวสวย สีนวลขึ้น และขนาดของลูกก็จะอ้วนใหญ่ขึ้นด้วย”คุณสมชัยให้ความเห็น
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายผลผลิตมะม่วง
คุณสมชัยยอมรับว่าเนื่องจากเป็นช่วงเริ่มต้นของโครงการดังกล่าว ทำให้การจัดการมะม่วงวันนี้อยู่ในช่วงการบำรุงรักษาตามระบบ ที่คาดว่าจะนำมาซึ่งผลผลิตที่ดีในอนาคตอันใกล้นี้ และทางกลุ่มจะมีการนำผลผลิตบางส่วนมารวมกันเพื่อนำไปจำหน่ายเพิ่มมูลค่า ทั้งการขายตรงให้กับผู้บริโภค พ่อค้า บริษัทต่างๆ ลูกค้าทั่วไปทั้งในและนอก
โดยทางกลุ่มจะซื้อผลผลิตจากสมาชิกในราคาต้นทุน จากนั้นจะนำเงินในส่วนของกำไรกลับมาเป็นทุนต่อยอดให้กับกลุ่มได้ ซึ่งในอนาคตผลผลิตของกลุ่มที่ส่งจำหน่ายทุกล็อตจะต้องมีสติ๊กเกอร์ของกลุ่มเพื่อการันตีคุณภาพ เพื่อให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าผลผลิตทุกลูกมาจากชาวสวนมะม่วงบางพลีแน่นอน นอกจากนี้กลุ่มยังมีโครงการเพิ่มมูลค่าของผลผลิตโดยการคัดผลผลิตคุณภาพเกรด A นำมาจัดกระเช้าและบรรจุกล่องจัดทำเป็นของฝากมะม่วงจากบางพลี เพื่อเพิ่มมูลค่าผลผลิตด้วย
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม แปลงเรียนรู้การผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้คุณภาพดี
โครงการส่งเสริมการผลิตและแปรรูปสินค้าเกษตรปลอดภัย (พืช ประมง ปศุสัตว์) แบบครบวงจร
หมู่ 5 ต.บางโฉลง อ.บางพลี จ.สมุทรปราการ โทร.094-281-8955
ขอขอบคุณข้อมูลอย่างสูง
เกษตรจังหวัดสมุทรปราการ โทร. 0-2389-2344 ต่อ 1
สำนักงานเกษตรอำเภอบางพลี
ตั้งอยู่เลขที่ 8 หมู่ที่ 9 ถนนบางนา-ตราด กม.18 ตำบลบางโฉลง อำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ 10540 โทรศัพท์ 02-312-6244 โทรสาร 02-312-6244
E-mail : [email protected]
