ผักโขม หรือผักขม ขึ้นชื่อว่าขม แต่ความจริงรสชาติผักโขม หรือไม่ได้ขมตามชื่อเลยค่ะ แถมยังให้สรรพคุณทางยา และคุณประโยชน์ต่อร่างกายอีกมากมายเลยทีเดียว บริเวณสวนผักทั่วไปมักพบการแพร่กระจายไปทั่วของต้น “ผักโขม” สรรพคุณผักโขม
สภาพพื้นที่ปลูกผักโขม
เจ้าของแปลงผักบางรายขยันหน่อยคอยถอนต้นผักโขมเล็กๆ รากออกสีม่วงอมชมพู มีใบอ่อนเล็กๆ 2-3 ใบ ล้างน้ำเอาเศษดิน เศษทราย ออก วางขายตลาดสด มีคนแห่กันซื้อไปเป็นผักทำกับข้าว บางสวนปล่อยให้โตขึ้นอีกหน่อย ถอนต้นจะทิ้งก็ยังเด็ดยอดไปทำอาหารได้
หลายแห่งเอาต้นผักโขมไปต้มเลี้ยงหมูบ้าน (หมูดำ) ผสมรำ ปลายข้าว หยวกกล้วย ทุ่นค่าอาหารหมูได้มากมาย เป็นผักที่มีวิตามินเอ, คาร์โบไฮเดรต และโปรตีนสูง บรรเทาอาการอักเสบ รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก บรรเทาอาการปวดท้องเฉียบพลัน
ลักษณะทั่วไปของผักโขม
เราลองมารู้จักผักโขมกันดีกว่าค่ะ….ผักโขม หรือผักขม หรือผักโหม เป็นพืชที่นักวิทยาศาสตร์รุ่นก่อนๆ พยายามวิจัยถึงคุณค่าทางอาหาร ในชื่อที่เรียกพืชชนิดนี้ว่า อะมารานธ์ (Amaranth) เขาว่าเป็นพืชหลักของชาวแอซเท็ก พบว่าในเมล็ดผักโขมมีปริมาณกรดอะมิโนมากกว่าธัญพืชหลักอื่นๆ ใบใช้รับประทานเป็นผักสีเขียว และยังมีอีกหลายประเทศศึกษาอยู่ ไม่ว่าจะเป็นเม็กซิโก อินเดีย สหรัฐอเมริกา
ผักโขมหรือผักขมมีต้นกำเนิดในประเทศเขตร้อน ซึ่งเหมาะกับประเทศไทย และในเมืองไทยเราถือว่าผักโขมเป็นพืชพื้นบ้านของเรามีหลายชนิด แต่จริงๆ แล้วผักโขม หรือผักขม เป็นผักสามารถขึ้นได้เองตามธรรมชาติโดยไม่ต้องปลูก แต่ด้วยความนิยมในการบริโภคผักโขมมีมาก เกษตรกรเลยปลูกผักโขมเพื่อจำหน่ายกันด้วย โดยผักโขมที่นิยมปลูกมีอยู่ด้วยกัน 4 ชนิด คือ ผักโขมจีน (ผักโขมแดงและผักโขมใบเขียว) ผักโขมบ้าน ผักโขมหนาม และผักโขมยักษ์
คุณค่าทางอาหารของผักโขม
ผักโขมเป็นพืชที่ให้สารวิตามินเอแก่ร่างกายเช่นเดียวกับฟักทอง ผักบุ้ง พริกชี้ฟ้า มีรสขมเล็กน้อย มีสรรพคุณแก้เลือดเป็นพิษ ดีพิการ เพ้อคลั่ง คุณค่าทางอาหารผักโขมหรือผักขมสด ปริมาณ 100 กรัม
- มีพลังงาน 23 กิโลแคลอรี,
- คาร์โบไฮเดรต 4.02 กรัม,
- โปรตีน 2.46 กรัม,
- ไขมันทั้งหมด 0.33 กรัม,
- ไฟเบอร์ 2.2 กรัม,
- โฟเลต 85 ug,
- ไนอะซิน 0.658 มิลลิกรัม,
- กรดแพนโทเธนิก 0.065 มิลลิกรัม,
- ไรโบฟลาวิน 0.158 มิลลิกรัม,
- ไทอะมิน 0.027 มิลลิกรัม,
- วิตามินเอ 2,917 IU,
- วิตามินซี 43.3 มิลลิกรัม,
- วิตามินเค 1,140 ug,
- โซเดียม 20 มิลลิกรัม,
- โพแทสเซียม 611 มิลลิกรัม,
- แคลเซียม 215 มิลลิกรัม,
- สังกะสี 0.90 มิลลิกรัม,
- ธาตุเหล็ก 2.32 มิลลิกรัม,
- แมกนีเซียม 55 มิลลิกรัม,
- แมงกานีส 0.885 มิลลิกรัม,
- ฟอสฟอรัส 50 มิลลิกรัม
สรรพคุณผักโขม
–ถอนพิษร้อน แก้ไข้
รากของผักโขมบ้านมีสรรพคุณถอนพิษร้อน แก้ไข้ ช่วยขับเสมหะ และขับปัสสาวะ โดยใช้น้ำเดือดจัด 1 ลิตร แช่ลงบนรากผักโขมบ้าน 20 กรัม ทิ้งไว้ 15 นาที จากนั้นกรองรากออก กลั่นเอาแต่น้ำ ต้มรากผักโขมมาดื่มวันละ 4-5 ถ้วย
–แก้คัน
นอกจากกินเพื่อบรรเทาอาการไม่สบายแล้ว เรายังสามารถนำรากผักโขมบ้านไปต้มกับน้ำแล้วอาบเพื่อบรรเทาอาการคันได้อีกด้วยนะคะ
–บรรเทาอาการปวดท้องเฉียบพลัน
น้ำต้มจากรากผักโขมบ้านสามารถนำมาดื่มเพื่อบรรเทาอาการปวดท้องเฉียบพลัน แก้ประจำเดือนหยุดกะทันหัน และบรรเทาอาการอักเสบของเนื้อเยื่อในระบบสืบพันธุ์สตรี โดยต้มรากผักโขมสูตรเดียวกับสูตรยาถอนพิษร้อนเลยค่ะ
–บรรเทาอาการอักเสบ รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก
ต้นและรากของผักโขมนำมาตำ และพอกลงบนผิวหนังเพื่อบรรเทาอาการอักเสบ หรือนำมาพอกรักษาแผลน้ำร้อนลวก ไฟไหม้ ก็ได้เช่นกัน
ประโยชน์ของผักโขม
–โปรตีนสูง
ผักโขมจัดเป็นผักโปรตีนสูงชนิดหนึ่ง ซึ่งโปรตีนเป็นกรดอะมิโนที่ร่างกายจำเป็นต้องได้รับ เพื่อช่วยในการเสริมสร้างกระดูก เนื้อเยื่อ กล้ามเนื้อ ช่วยในการเจริญเติบโตของร่างกาย ดังนั้นเด็กๆ หรือคนที่ต้องการเสริมโปรตีนให้ร่างกาย แนะนำให้กินผักโขมได้เลยค่ะ
–ช่วยต้านอาการอักเสบ
ไม่ใช่แค่โปรตีนสูงเท่านั้น แต่ผักโขมยังมีสารต้านอนุมูลอิสระสูงไม่แพ้กัน สรรพคุณนี้เลยช่วยป้องกันอาการอักเสบของร่างกาย โดยเฉพาะการอักเสบที่จะเกิดกับเนื้อเยื่อหรือเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย
–บำรุงกระดูก
แคลเซียมในผักโขมมีมากพอที่จะช่วยบำรุงกระดูกของเราได้อย่างไม่ยากเย็นนัก ใครอยากเสริมแคลเซียมให้ตัวเองก็สามารถกินผักโขมเสริมแคลเซียมได้เหมือนกัน
–กระตุ้นการย่อยอาหาร
ขึ้นชื่อว่าเป็นผักก็ย่อมมีไฟเบอร์หรือกากใยอาหารที่จะช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบย่อยอาหาร ช่วยให้กระบวนการย่อยอาหารดีขึ้น ระบบขับถ่ายก็ดีขึ้นด้วยค่ะ
–ลดระดับคอเลสเตอรอล
ใยอาหารในผักโขมมีส่วนช่วยกำจัดไขมันเลว หรือไขมัน LDL ไปกับการขับถ่าย ในขณะที่สารซาโปนิน (Saponin) ในผักโขม ก็จะช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด ผนึกกำลังกันลดโอกาสที่ไขมันเลวจะถูกดูดซึมไปในเส้นเลือด นอกจากนี้ผักโขมยังมีวิตามินและธาตุเหล็กที่ช่วยบำรุงการทำงานของหัวใจและหลอดเลือดด้วยค่ะ
–บำรุงสายตา
วิตามินเอที่มีอยู่ในผักโขมเป็นพระเอกที่ช่วยบำรุงสายตาและประสาทในการมองเห็น แถมยังมีสารต้านอนุมูลอิสระที่จะช่วยป้องกันการอักเสบของเซลล์ ลดความเสี่ยงโรคต้อกระจก ช่วยบำรุงสายตาให้ใช้งานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพไปนานๆ
–ดีต่อคุณแม่ตั้งครรภ์
ร่างกายคุณแม่ตั้งครรภ์ควรได้รับการบำรุงด้วยธาตุเหล็ก และโฟเลต ซึ่งเป็นสารอาหารสำคัญในการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ รวมไปถึงช่วยกระตุ้นพัฒนาการด้านต่างๆ ที่ทารกควรได้รับ ซึ่งในผักโขมมีธาตุเหล็ก และโฟเลต ในปริมาณที่ไม่น้อย
ข้อควรระวังการบริโภคผักโขม
ผักโขมเป็นผักที่มีปริมาณสารออกซาเลตค่อนข้างสูง ซึ่งมีฤทธิ์ยับยั้งการดูดซึมของแคลเซียมและแร่ธาตุในกระแสเลือด หากกินมากเกินไป สารออกซาเลตจะสะสมในไต ทำให้เกิดนิ่วในไต และกระเพาะปัสสาวะได้ โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคไต นิ่ว เกาต์ ข้ออักเสบ รูมาตอยด์ ควรหลีกเลี่ยงการกินผักโขมในปริมาณมาก