การปลูกส้มโอ ส้มโอทับทิมสยาม 100 ไร่
“ส้มโอ” เป็นผลไม้ที่ทุกเพศ ทุกวัย ทุกเชื้อชาติ บริโภคได้ทั้งหมด เป็นส้มนานาชาติ ที่มีการปลูกเป็นพืชเศรษฐกิจหลายประเทศ และเป็นพืชที่มีโรคและแมลงรบกวน เนื่องจากเป็นพืชตระกูลส้ม ที่มีใบอ่อนเป็นจุดเรียกแมลงและศัตรูได้ดี อย่างไรก็ดีมีส้มโอบางสายพันธุ์มีระบบป้องกันโรค-แมลง เช่น พันธุ์ “ทับทิมสยาม”
“ทับทิมสยาม” เป็นส้มโอที่มีลักษณะพิเศษกว่าพันธุ์อื่นๆ ออกลูกง่าย ลูกดก ดูแลง่าย แมลงน้อย เพราะผลมีขนอ่อนๆ คล้ายกำมะหยี่ห่อหุ้มที่ผิวทั้งลูก และมีความต้องการของตลาดทั้งในและต่างประเทศ เพราะมีเนื้อสีแดงคล้ายทับทิม มีรสชาติหวาน กลิ่นหอม ถูกใจผู้บริโภคเป็นอย่างมาก
นอกจากจะปลูกที่ปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช แล้ว ทางทีมงาน นิตยสาร เมืองไม้ผล&พืชสุขภาพ เดินทางไปยังอำเภอแกลง จังหวัดระยอง แหล่งปลูก ส้มโอทับทิมสยาม หลายพันต้น ซึ่งมีกำนันประยุทธ พานทอง หรือกำนันตุ๊ก เป็นเจ้าของสวน
คุณศักดิ์ชาย ทรัพย์สะสม พื้นเพเป็นคนพื้นที่ ครอบครัวประกอบอาชีพเกษตร ตั้งแต่รุ่นพ่อ-แม่ ลงเล่นการเมืองตั้งแต่ปี 2552 และได้รับโอกาสจากพี่น้องตำบลกองดิน ทำให้ได้เข้ามารับหน้าที่เป็นสมาชิกสภาเทศบาล ตำบลกองดิน และยังเป็นผู้ดูแลสวน ส้มโอทับทิมสยาม แห่งนี้ เนื่องจากเป็นคนใกล้ชิด ผูกพันกันเหมือนพี่ชาย น้องชาย
ทำให้กำนันตุ๊กให้ความไว้วางใจเป็นคนดูแลสวนส้มโอแห่งนี้ บริเวณพื้นที่ทั้งหมดเกือบ 600 ไร่ ใช้ปลูกส้มโอ 100 ไร่ จำนวนทั้งหมด 3,039 ต้น เป็นส้มโอพันธุ์ทับทิมสยามทั้งหมด อายุต้นประมาณ 15 เดือน ซื้อต้นพันธุ์ทั้งหมดจากนครศรีธรรมราช
สภาพพื้นที่ปลูกส้มโอ
“ดิน” เป็นหัวใจของการปลูกพืช เพราะดินไม่ใช่เพียงแค่ให้รากยึดเกาะเท่านั้น แต่ดินเปรียบเสมือนโรงอาหารของพืช ถ้าดินไม่มีธาตุอาหาร พืชก็ไม่สามารถเจริญเติบโตได้ ดังนั้นก่อนปลูกพืชต้องมีการปรับปรุงดินเสียก่อน เพื่อให้เหมาะสมกับการปลูกพืชชนิดนั้นๆ
พื้นที่ปลูกส้มโอแห่งนี้ก็เหมือนกัน เดิมทีเป็นที่นาเก่า เคยปลูกข้าวเป็นเวลานาน ไม่ได้รับการปรับปรุงดิน ดังนั้นจะปลูกส้มโอจึงต้องปรับปรุงใหม่ โดยการนำดินมาถม และทำปุ๋ยหมัก ใช้ขี้ไก่ ขี้หมู กากน้ำตาล มาหมักทิ้งไว้ ขนาดแปลงปลูก 7×7 เมตร ลักษณะดินร่วนปนทราย ยกโคกสูงเพื่อป้องกันน้ำท่วมขัง ลดโรคที่จะเกิดขึ้นกับส้มโอ ขุดหลุมลึกประมาณ 50 เซนติเมตร ก่อนเอาต้นลงปลูกต้องรองก้นหลุมด้วยปูนขาว และปุ๋ยหมัก แล้วเอาต้นกล้าลงกลบดินเสมอปากหลุม
การบำรุงดูแลรักษาต้นส้มโอ
หลังจากนั้นให้น้ำแบบระบบสปริงเกลอร์ ให้น้ำวันเว้นวัน ระยะเวลาประมาณ 10 นาที เริ่มใส่ปุ๋ยหลังจากลงปลูกประมาณ 1 เดือน ปุ๋ยเสมอสูตร 18-18-18 และให้ธาตุอาหารเสริมทางใบตามความต้องการของพืช จะเริ่มเปลี่ยนสูตรปุ๋ยเมื่อส้มโอไว้ลูก
ส้มโอจะเริ่มไว้ลูกได้อายุประมาณ 3 ปี ถ้าก่อน 3 ปี ส้มโอให้ผล ต้องเด็ดผลทิ้ง เพื่อรักษาความสมบูรณ์ของต้น และเริ่มไว้ลูกเมื่อเข้าสู่ปีที่ 3 ช่วงประมาณเดือนมิถุนายน กรกฎาคม จะเริ่มติดดอก ช่วงนี้จะต้องดูแลเป็นอย่างดี ควบคุมแมลงโดยพ่นยาฆ่าแมลงทุก 7-10 วัน
การเก็บเกี่ยวผลผลิตส้มโอ
ส้มโอสามารถให้ผลผลิตได้ตลอดทั้งปี ขึ้นอยู่กับการดูแลและการจัดการ ส้มโอพันธุ์ทับทิมสยามจะมีการแตกยอดอ่อน และออกดอกหลายครั้งในรอบปี เนื่องจากการพัฒนาระยะต่างๆ ของส้มโอพันธุ์ทับทิมสยามจะเหลื่อมซ้อนกัน ทำให้เก็บเกี่ยวผลผลิตได้ตลอดปี แต่จะมีช่วงที่ออกดอกพร้อมกันจำนวนมากอยู่ 2 รุ่น
- รุ่นที่ 1 จะออกดอกในช่วงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม และจะให้ผลผลิตที่สามารถเก็บเกี่ยวได้ประมาณเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน
- รุ่นที่ 2 จะออกดอก ประมาณเดือนสิงหาคม-กันยายน จะไปเก็บเกี่ยวผลผลิตประมาณปลายเดือนมีนาคม-เมษายน ปริมาณการออกดอกแต่ละครั้งอาจจะแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับการจัดการสวน และสภาพภูมิอากาศ
ส้มโอหลังจากจากติดดอกนับไปอีกประมาณ 8 เดือน เนื้อกุ้งจะแดง ช่วงนี้ต้องให้น้ำเพิ่มเป็น 30 นาที แต่ต้องดูความเหมาะสมเรื่องดิน เรื่องความแข็งแรงของต้น ปัจจัยสภาพอากาศ ในช่วงนี้จะให้อาหารเสริมทุกๆ 15 วัน ใช้ของ “เทพวัฒนา” ที่ต้องเป็นแบรนด์นี้เพราะเคยใช้กับทุเรียนแล้วได้ผล พอใจ เลยนำมาทดลองกับส้มโอ
การป้องกันกำจัดโรคและแมลง
โรคและแมลงที่ต้องดูแลเป็นพิเศษน่าจะเป็นโรคที่มักเกิดในพืชตระกูลส้ม นั่นก็คือโรคแคงเกอร์ (Canker) ซึ่งสามารถเกิดได้ทั้งที่ใบ กิ่ง ก้าน และผล มีลักษณะอาการดังนี้ อาการบนใบ ใบอ่อนเกิดเป็นจุดกลม และฉ่ำน้ำ มีสีเหลืองซีด หรือเขียวอ่อน เมื่อขยายใหญ่ขึ้นมีลักษณะฟูคล้ายฟองน้ำ สีเหลืองอ่อน ต่อมาจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้ม แตกสะเก็ด ขรุขระ นูนและแข็ง ตรงกลางเป็นรอยบุ๋ม มีวงสีเหลืองล้อมรอบแผล
หากเกิดที่ผลจุดแผลฝังลึกลงไปในผิวผลอ่อน แผลนูนคล้ายฟองน้ำ มีสีเหลืองเข้ม ต่อมาเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล และแตกสะเก็ด มีวงแหวนสีเหลืองล้อมรอบแผล ทำให้เกิดการปริแตกตามรอยแผลของโรคแคงเกอร์ เชื้อสาเหตุสามารถเข้าทางปากช่องใบ หรือบาดแผลได้ง่าย และสามารถฟักตัวอยู่ในดินได้เป็นเวลานาน
ดังนั้นโรคนี้จะระบาดรุนแรงเมื่อสภาพแวดล้อมเหมาะสม แพร่ระบาดโดยเชื้อติดไปกับกิ่งพันธุ์ ดิน และน้ำ ดังนั้นวิธีการป้องกัน คือ ฉีดยาทุกๆ 7 วัน ที่สวนส้มโอแห่งนี้นอกจากจะมีคุณศักดิ์ชายเป็นผู้ดูแลแล้ว ที่นี่ยังมีคนงานทั้งหมด 6 คน คอยดูแล ให้ปุ๋ย ให้น้ำ เพื่อให้ได้ส้มโอที่มีคุณภาพ ระหว่างที่รอผลผลิตที่นี่ก็ปลูกแตงโม เก็บผลผลิตขายไปก่อน
ด้านตลาด ส้มโอทับทิมสยาม
เรื่องของการตลาดแน่นอนว่าปลูกส้มโอหลายพันต้นขนาดนี้ ผลผลิตออกมาต้องหลายพันตันแน่นอน ซึ่งทางกำนันตุ๊กก็ได้วางแผนเรื่องการตลาดไว้เป็นอย่างดี โดยจะเน้นส่งออกตลาดจีน เนื่องจากชาวมังกรนิยมบริโภคผลไม้ของไทยเป็นอย่างมาก และส้มโอก็เป็นอีกหนึ่งผลไม้ที่ผลผลิตยังไม่เพียงพอต่อความต้องการของผู้บริโภค
ขอขอบคุณข้อมูล คุณศักดิ์ชาย ทรัพย์สะสม 75 หมู่ 2 ต.กองดิน อ.แกลง จ.ระยอง 22160
