กล้วยไม้ดิน เป็นสกุลหนึ่งในวงศ์กล้วยไม้ที่มีความหลากหลายทางด้านสายพันธุ์ ไม่แพ้กล้วยไม้ทั่วไป ทั้งลักษณะดอกหลากหลาย สีสันสดใส และการใช้งานทนทาน
เพียงแต่การปลูกเลี้ยง กล้วยไม้ดิน ค่อนข้างยุ่งยาก เพราะใช้เงินทุนค่อนข้างสูง ทั้งโรงเรือน ต้นพันธุ์ และการดูแลรักษา เมื่อเทียบกับกล้วยไม้หวาย
แต่หากด้วย มูลค่าสูง จึงมีเกษตรกรรายหนึ่งอาศัยใจรัก ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ตระกูลนี้อย่างจริงจัง
การปลูกเลี้ยง กล้วยไม้ดิน
สวนพรเกษม เป็นหนึ่งสวนที่ผลิตกล้วยไม้ดินที่มีความโดดเด่นสวยงาม คุณภาพดี โดยพัฒนาสายพันธุ์ และการคัดเลือกพันธุ์ เพื่อให้ได้ลูกไม้ใหม่ ออกดอกเก่ง ให้ดอกต่อเนื่องตลอดทั้งปี เช่น ม่วงชยาพา และม่วงพรเกษม เป็นต้น เป็นผลงานแห่งความภาคภูมิใจของสวนแห่งนี้
พงศ์ปรีชา-วรัญญาภรณ์ มาลัยเปียเกษมกุล ให้ข้อมูลว่า เริ่มต้นปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ดินจำหน่ายต้นติดดอกมานานกว่า 10 ปี ปัจจุบันขยายพื้นที่ปลูกรวมเป็น 20 ไร่ โดยทางสวนมีห้องแลบเป็นของตัวเอง บนเนื้อที่กว่า 3 ไร่ รวมเรือนเพาะกล้า และไม้ขวด
เริ่มต้นจากการรวบรวมสายพันธุ์ ทั้งซื้อต้น และไม้ขวด มาเพาะเพื่อการพัฒนาพันธุ์เอง จากนั้นก็คัดพันธุ์โดยเลือกต้นที่มีฟอร์มต้น ฟอร์มใบ และฟอร์มดอกดี โดยเน้นต้นก้านดอกใหญ่ ดอกทนทาน บานเยอะ สีสวย แล้วนำมาเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ทำให้ได้ต้นพันธุ์คุณสมบัติดี
ลักษณะโดดเด่นของกล้วยไม้ดิน
เนื่องจาก “พันธุ์” เป็นหัวใจสำคัญของกล้วยไม้สกุลนี้จะมีความหลากหลาย ต้องผ่านการคัดสรรแล้วว่า เป็นพันธุ์เลี้ยงง่าย ให้ดอกเก่ง และสีสวย เป็นต้น
ลูกไม้ที่พัฒนาสำเร็จ ลักษณะโดดเด่น คือ ความทนทาน ได้รับการทดสอบแล้วว่าดอกสามารถอยู่คงทนได้นานถึง 3 เดือน สีดอกสด ใบตั้ง ดอกบานเยอะ ให้ดอกตลอดทั้งปี เช่น ม่วงพรเกษม และม่วงชยาพา เป็นต้น มีความแตกต่างจากกล้วยไม้ดินรุ่นเดิมมาก
กล้วยไม้ดินขึ้นชื่อเรื่อง “เลี้ยงยาก” จริงหรือไม่..??
พงศ์ปรีชาให้ข้อมูลว่า ถ้าปลูกเลี้ยงน้อย ต้นจะไม่มีปัญหา แต่หากปลูกในปริมาณมากจะมีการดูแลค่อนข้างยาก เนื่องจากกล้วยไม้ดินแต่ละพันธุ์ มีการใส่ปุ๋ย การให้น้ำ และการรับแสงแตกต่างกัน ทั้งๆ ที่เป็นกล้วยไม้ดินเหมือนกัน เช่น กล้วยไม้ดินพันธุ์เดิม กับพันธุ์ลูกผสมใหม่ ไม่สามารถเลี้ยงอยู่ด้วยกันได้ เพราะปัจจัยแวดล้อม ไม่ว่าจะเป็น พันธุ์ อากาศ และน้ำ เป็นต้น
ปัจจุบันสวนพรเกษมมีกล้วยไม้ดินลูกผสมหลากหลายสายพันธุ์ มีทั้งหมด 20 เฉกสี เช่น สีส้ม ชมพู เหลือง และม่วง เป็นต้น เป็นลูกไม้ใหม่ที่ทางสวนพัฒนาสายพันธุ์เองแทบทั้งสิ้น
วัสดุปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ดิน
การปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ดิน จะใช้กาบมะพร้าวเป็นวัสดุปลูก เลี้ยงภายใต้ซาแรนกรองแสง 50% ใส่ปุ๋ยเม็ดละลายช้าสูตร 14-14-14 สวนพรเกษมจะไม่ใส่ปุ๋ยเร่งดอก เพื่อให้ต้นมีความแข็งแรง สมบูรณ์ และหากใส่ปุ๋ยเร่งมากเกินไป สีดอกจะไม่สดใส
“เราจึงต้องการเลี้ยงเป็นไปตามธรรมชาติจะดีกว่า เช่น แปลงนี้ปลูกพร้อมกัน ก็จะออกดอกพร้อมกันด้วย นี่ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เราผลิตไม้ขายไม่ทันด้วย” พงศ์ปรีชากล่าว
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายกล้วยไม้ดิน
การตลาด ขายส่งในประเทศ และต่างประเทศ ราคาขายขึ้นกับขนาดกระถาง เช่น ขนาดกระถาง 6 นิ้ว ราคา 40 บาท เป็นต้น ตลาดต่างประเทศ เช่น ญี่ปุ่น และฝรั่งเศส เป็นต้น
ตลาดในประเทศ กลุ่มลูกค้าส่วนใหญ่เป็นพ่อค้า แม่ค้า ซื้อไปขายต่อ และลูกค้าที่ติดตามมาจากทางเว็บไซต์ เฟซบุ๊ก หรือจากคนที่แวะเวียนมาเยี่ยมที่สวน
“ในอนาคตทางสวนมีโปรเจ็กต์ทำไม้ขวดกล้วยไม้ดินจำหน่ายด้วย”
การปลูกเลี้ยงสับปะรดสี
ปัจจุบันสวนพรเกษมยังผลิตไม้ดอกไม้ประดับชนิดอื่นๆ ด้วย อย่าง สับปะรดสี เป็นหนึ่งในนั้นด้วย
วรัญญาภรณ์เล่าจุดเริ่มต้นปลูกลี้ยงสับปะรดสีว่า “สับปะรดสีเป็นไม้ที่อยากทำมานานแล้ว แต่ในอดีตมีราคาแพงมาก ต้นละ 500-1,000 บาท ต้องใช้เงินลงทุนสูง เราสู้ไม่ไหว
“จนวันหนึ่งเมื่อ 5 ปีที่แล้ว ถ่ายรูปสับปะรดสีที่เลี้ยงสะสมไว้ข้างสวนลงเฟซบุ๊ก มีคนเข้ามาทักสเตตัสว่า หน่อเต็มเลย ทำไมไม่เอามาเพาะขาย ปัจจุบันทำมา 2 เดือนแล้ว แต่ยังไม่เต็มพื้นที่ ถ้าเต็มเมื่อไหร่จะเปิดสวนให้คนเข้ามาเที่ยวชม”
อีกเหตุผลหนึ่งการผลิตสับปะรดสีสามารถลดต้นทุนแรงงาน อีกทั้งปัจจุบันการซื้อขายผ่านสื่อออนไลน์ทำได้ง่าย สะดวก รวดเร็ว การขนส่งก็ง่าย เพียงใช้บริการทางไปรษณีย์เท่านั้น
เธอให้ความสนใจเรื่องสายพันธุ์ โดยเลือกผลิตพันธุ์ที่ตลาดต้องการ มีความหลากหลายทางสายพันธุ์สูง ไม่ว่าจะเป็นสี รูปทรงใบ ทำให้เกิดการจัดสวนได้หลายรูปแบบ สายพันธุ์ที่ผ่านการคัดสรรแล้วมีมากกว่า 50 สายพันธุ์ แต่ยังไม่มีปริมาณมากพอเพื่อจำหน่าย
โดยเน้นสายพันธุ์ที่มีชื่อเสียง และเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป เป็นอันดับแรก เช่น สกุลนีโอนีเรจีเลีย (Neoregelia) และสกุลกุซมาเซีย (Guzmania) เป็นต้น เพื่อขายง่าย ขายคล่อง
นอกจากนี้สวนยังให้ความสนใจสับปะรดสีลูกผสมใหม่ๆ สายพันธุ์ที่มีความหลากหลาย ทั้งฟอร์มต้น ใบมีลวดลาย สีสัน มีทั้งรูปแบบไม้กระถางจัดสวน และไม้สะสม
“ส่วนใหญ่เน้นสับปะรดสีที่ใช้งานจัดสวน เพราะเรามีการทดสอบไม้ก่อนว่าพันธุ์ใดบ้างนำมาจัดสวนกลางแจ้งได้บ้าง เช่น ทดลองว่าถ้าไม้อยู่กลางแจ้งสีใบจะเป็นอย่างไร เป็นต้น เพื่อให้สับปะรดสีถูกนำไปใช้ในงานจัดสวนให้มากขึ้น” พงศ์ปรีชาพูดการใช้งานสับปะรดสีจัดสวน
ปัจจุบันทางสวนมีทีมงานคือ “มือผสม” เป็นผู้ผลิตสับปะรดสี โดยมีการซื้อขายกันในราคามิตรภาพ
“เหมือนเราเป็นฝ่ายขาย และให้น้องเป็นฝ่ายผลิตส่งไม้มา เนื่องจากเขาทำสับปะรดสีมานานกว่า และถ้าเรามีแหล่งผลิตที่ดี จะทำให้เรามีฐานลูกค้ากว้างขึ้น สามารถจัดจำหน่ายได้หลายขนาด ตั้งแต่ไซส์เล็ก ราคาขายจะถูกลง
“ราคาเริ่มต้นที่ 15 บาท เมื่อเราเสนอราคาให้ลูกค้า มีการตอบรับดีมาก เพราะมีราคาไม่แพงจนเกินไป เช่น ไฟร์บอล โซเอ้ ดองเกอร์ และยังมีพันธุ์ใหม่ๆ อีกมากมายที่เรากำลังผลิต” วรัญญาภรณ์พูดถึงมือผสมสับปะรดสี
การบริหารจัดการสับปะรดสี
วัสดุปลูกที่ดีควรมีคุณสมบัติระบายน้ำและอากาศได้ดี การปลูกใช้กาบมะพร้าวสับเพียงอย่างเดียว โดยทางสวนจะมีตะแกรงรองก้นกระถางด้วย เพื่อให้น้ำไหลสะดวกมากยิ่งขึ้น
การให้น้ำ ปกติจะรดน้ำ 3-5 วันต่อครั้ง แต่ในช่วงฤดูฝน อาจเว้นช่วงตามความเหมาะสม
ความชื้น ถ้าถามว่า..เราจะเลี้ยงสู้ภาคเหนือ และภาคตะวันออก ได้ไหม…ตอบเลยว่าไม่ได้ เพราะอุณหภูมิที่ต่างกัน เนื่องจากสับปะรดสีต้องการความชื้นในอากาศสูง ในสภาพอากาศแห้งและเย็นจะช่วยให้สับปะรดสีเกิดสีใบเพิ่มขึ้น
“แต่ว่าที่สวนเป็นเกาะดงเกตุ มีความชื้นค่อนข้างสูง อย่างสวนที่ภูเรือเอาไม้สีซีดมา แล้วพี่สามารถเลี้ยงให้สีเข้มขึ้นได้ ถือว่าที่นี่อากาศดี และเราจะเลือกไม้เฉพาะตัวที่เราเลี้ยงได้เท่านั้น
“โดยเลือกเฉพาะต้นที่สีเข้ม สามารถรับสภาพอากาศภาคกลางได้ ถ้าคนภาคกลางต้องการเลี้ยงสับปะรดสีก็สามารถมาขอชมสวนได้ ถ้าเราเลี้ยงได้ ที่อื่นก็ต้องเลี้ยงได้เช่นกัน” วรัญญาภรณ์บอกเทคนิคการคัดเลือกพันธุ์
การให้ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยละลายช้าสูตรเสมอ สวนพรเกษมจะใส่เฉพาะเมื่อต้องการบำรุงต้นให้สมบูรณ์ เร่งการแตกหน่อ ช่วงปกติจะไม่ใส่ปุ๋ยเลย เพราะไม้ที่เติบโตโดยธรรมชาติจะมีความแข็งแรง และมีภูมิต้านทาน ฟอร์มต้นสวย
“ถ้าต้องการทำแม่พันธุ์สับปะรดสีต้นสีแดง เมื่อนำมาใส่ปุ๋ย ใบจะขึ้นสีเขียว และต้นจะมีหน่อเร็ว มีหน่อให้เรื่อยๆ และถามว่าหน่อลูกจะเป็นอะไรไหม..ไม่เป็นไร เมื่อฤทธิ์ปุ๋ยหมด ต้นจะกลับมาเป็นสีแดงเหมือนเดิม หรือสีของพันธุ์นั้นๆ ”
แล้วหน่อขนาดไหน..ถึงตัดแยกได้??
เจ้าของสวนให้ข้อมูลว่า สวนอื่นหน่อเล็กก็ตัดแยกแล้ว แต่สวนพรเกษมจะรอให้หน่อใหญ่พอสมควรก่อนแล้วจึงตัด เพราะเมื่อหน่อใหญ่แล้ว ต้นจะโตเร็ว ไม่ต้องเสียเวลาเลี้ยงนานๆ เนื่องจากหน่อที่เติบโตมาพร้อมกับต้นแม่จะเจริญเติบโตเร็วกว่า
“คุณภาพ”เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ลูกค้าคาดหวังจากสินค้าหรือบริการ ยิ่งสินค้ามีคุณภาพมากเท่าไหร่ ลูกค้าก็จะยิ่งเกิดความพึงพอใจ และมีแนวโน้มจะกลับมาเลือกซื้อสินค้าของเราอย่างต่อเนื่องในอนาคต
ปัญหาเรื่องโรคและแมลง ที่สวนจะพบเพียงโรคใบจุดเหลือง และเพลี้ยหอย แต่พบน้อยมาก สาเหตุเกิดจากวัสดุปลูกมีความชื้นมากเกินไป
สวนพรเกษมมีการปลูกไม้ดอกไม้ประดับหลายชนิด การบริหารจัดการสวนมีความยาก/ง่าย อย่างไร..??
วรัญญาภรณ์ให้ข้อมูลว่าการที่เราปลูกเลี้ยงอะไรก็ตามภายในสวนเดียว ทำให้การดูแลรักษาง่าย การให้ปุ๋ยและยาก็ง่าย การบริหารคนดูแลจะง่ายกว่า โดยการดูแลจะมอบหมายหน้าที่ตามความถนัดของแต่ละคน ของแต่ละโซน ทำให้เราสามารถลดต้นทุนแรงงานลงได้มาก อย่าง สับปะรดสี จะแบ่งเป็น 2 โซน คือโซนไม้ประดับ และดอกประดับ จะใช้คนดูแลอยู่ 2 คน เป็นต้น
การจำหน่ายสับปะรดสี
ช่องทางจำหน่าย ปัจจุบันสามารถติดต่อทางสวนได้ง่ายขึ้น ด้วย Fan Page ทาง Facebook เป็นช่องทางหนึ่งที่มีความรวดเร็ว หรือต้องการมาเยี่ยมชมเลือกซื้อด้วยตนเอง สวนพรเกษมมีหน้าร้านอยู่ที่ริม ถ.ตลิ่งชัน-บางบัวทอง, ในซอยวัดพระเงิน และตลาดโคกกรวด จ.นครราชสีมา
“สับปะรดสีที่ร้านมีราคาหลายระดับ ขึ้นอยู่กับลักษณะสายพันธุ์ และขนาดต้น กระถางเล็กขนาด 4 นิ้ว เริ่มต้น 15 บาทขึ้นไป และกระถางขนาด 8 นิ้ว ราคาเริ่มต้น 80 บาทขึ้นไป มีจำหน่ายทั้งปลีกและส่ง”
กลุ่มลูกค้า มีทั้งผู้ปกครอง นักเรียน หรือคุณครู นักท่องเที่ยว พ่อค้า แม่ค้า เพราะสวนอยู่ใกล้แหล่งชุมชน โรงเรียน สถานที่ท่องเที่ยว จัดว่าทำเลดี
สถานการณ์ตลาดไม้ดอกไม้ประดับ
พงศ์ปรีชาให้ข้อมูลว่าตลาดเงียบมาก ตรงกันข้ามกับตลาดออนไลน์กลับดี เพราะเมื่อก่อนไม่คิดจะส่งของทางไปรษณีย์ เพราะคิดว่าไม่มีความพร้อม และมีแม่ค้ามาซื้อถึงสวนด้วย ขายดี รายละ 3-4 หมื่นบาท แต่ปัจจุบันเศรษฐกิจแย่ จำนวนจึงลดน้อยลง
ลูกค้าติดต่อเข้ามาทางออนไลน์กันมาก เพราะเขาไม่จำเป็นต้องขับรถมาซื้อถึงสวนก็ได้ หน้าสวนจะขายได้เฉพาะเหล่าบรรดาแม่ค้าที่ซื้อไปขายต่อเท่านั้น
เพราะพิษเศรษฐกิจครั้งนี้ ผู้ประกอบการต่างยอมรับว่าปีนี้ตลาดเงียบ ยากเกินกว่าจะคาดการณ์
พฤติกรรมคนที่เปลี่ยนแปลงไป เป็นสัญญาณที่ทำให้ธุรกิจของเราต้องปรับตัวตาม หากผู้ผลิต หรือผู้จำหน่าย ไม่สามารถตอบสนองความต้องการของลูกค้าได้ จะเป็นการเสียโอกาสทางการค้า
ดังนั้นหมั่นติดตามพฤติกรรมของลูกค้าอยู่เสมอ เพื่อสร้างสินค้ามาตอบโจทย์ลูกค้า พร้อมทั้งหาช่องทางสื่อสารใหม่กับลูกค้าอยู่เสมอ “ขายของให้ดี ต้องตามความคิดลูกค้าให้ทัน”
ขอขอบคุณ
พงศ์ปรีชา-วรัญญาภรณ์ มาลัยเปียเกษมกุล
สวนพรเกษม 43 ม.4 ต.สามพราน อ.สามพราน จ.นครปฐม
โทรศัพท์ 08-7795-0447Fb: โอ๋ สวนพรเกษม สับปะรดสี กล้วยไม้ดินใบหมาก กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดิน
