กุหลาบมอญ สามพรานริเวอร์ไซด์ โมเดล นวัตกรรมปลูกกุหลาบมอญอินทรีย์ สู่ผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ
สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สนช. ดำเนินงานภายใต้การกำกับดูแลของ “คณะกรรมการนวัตกรรมแห่งชาติ” มีพันธกิจในการดำเนินการและสนับสนุนการพัฒนานวัตกรรมของประเทศในเชิงระบบ ทั้งในด้านการปรับปรุงและบุกเบิก เพื่อส่งเสริมการปรับโครงสร้างเศรษฐกิจและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน
ในปี 2558 สนช. สนับสนุนโครงการด้านนวัตกรรมผ่านโครงการ แปลงเทคโนโลยีเป็นทุน นวัตกรรมดี…ไม่มีดอกเบี้ย และทุนเครือข่ายวิสาหกิจนวัตกรรม จำนวนทั้งสิ้น 75 โครงการ ให้กับผู้ที่มีศักยภาพในการคิดค้น “นวัตกรรม (Innovation)” หรือ สิ่งใหม่ที่เกิดจากการใช้ความรู้และความคิดสร้างสรรค์ ที่มีประโยชน์ต่อเศรษฐกิจและสังคม
ในส่วนของวงการไม้ดอกไม้ประดับมีเกษตรกรหัวก้าวหน้าหลายรายที่สามารถคิดค้นและต่อยอดนวัตกรรมและได้รับทุนสนับสนุนจาก สนช. เพื่อนำนวัตกรรมนั้นๆ ไปต่อยอดทางธุรกิจ และนำไปสู่การผลิตเชิงอุตสาหกรรมเพื่อให้เกิดประโยชน์ในวงกว้างต่อไป
เช่นเดียวกับ บริษัท สวนสามพราน จำกัด ปลูกกุหลาบมอญด้วยระบบอินทรีย์เพื่อสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย และพัฒนารูปแบบการแปรรูปอย่างก้าวกระโดดด้วยการผลิตน้ำกลั่นจากดอกกุหลาบมอญ เพื่อแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์บำรุงผิว และเส้นผม
ได้รับทุนสนับสนุนจาก สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (สนช.) ประเภท แปลงเทคโนโลยีเป็นทุน ในชื่อโครงการ สามพราน ริเวอร์ ไซด์ โมเดล : ระบบการปลูกกุหลาบอินทรีย์แบบบูรณาการ
กุหลาบ ราชินีดอกไม้ที่ผู้คนทั่วโลกต่างขนานนามให้เป็นสัญลักษณ์ของความรัก สีสันสดใส กลีบดอกอ่อนช้อย หรือแม้กระทั่งกลิ่นหอมละมุนละไม ล้วนเป็นเสน่ห์ทำให้ผู้คนจำนวนไม่น้อยหลงใหลในพันธุ์ไม้ชนิดนี้
ด้วยภาพลักษณ์ของกุหลาบเป็นดอกไม้ที่ทรงคุณค่าทางความรู้สึก ทำให้หลายคนพยายามพัฒนาด้านเทคโนโลยีอุตสาหกรรมเพื่อนำดอกกุหลาบมาใช้ประโยชน์อย่างสุด เช่น การผลิตน้ำมันหอมระเหยของกุหลาบที่มีราคาสูงถึง 300,000 บาท/กก. เพื่อนำไปใช้ในสำอาง เครื่องประทินผิวต่างๆ
ในอุตสาหกรรมอาหารได้นำกุหลาบ (Rose) และ ผลกุหลาบ (Rose Hip) มาใช้ประกอบอาหารทั้งคาว หวาน และเครื่องดื่ม เพื่อให้เกิดกลิ่นและรสสัมผัสหอมละมุนช่วยให้เกิดความรู้สึกผ่อนคลาย และได้ประโยชน์จากคุณค่าทางสมุนไพรของกุหลาบ
คนรักกุหลาบต่างทราบดีว่าทั่วโลกมีกุหลาบสายพันธุ์แท้และลูกผสม (Hybrid) มากมาย มีรูปร่างหน้าตา สีสัน กลิ่นแตกต่างกันออกไป แต่ “พระเอก” ของเราวันนี้เป็นชนิดที่คนไทยรู้จักคุ้นเคยเป็นอย่างดี ปลูกได้ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ มีการนำมาใช้งานหลากหลาย ที่สำคัญมีกลิ่นหอมตรึงใจจนเป็นที่ยอมรับของคนทั่วโลก
ใช่แล้วครับผู้เขียนกำลังพูดถึง “กุหลาบมอญ” หรือ ยี่สุ่น มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Rosa damascena Mill. อยู่ในวงศ์ ROSACEAE เป็นกุหลาบที่ถูกนำมาใช้งานในชีวิตประจำวันมากที่สุด เช่น ใช้ร้อยมาลัย ตกแต่งอาหาร ปรุงเป็นอาหาร ชากุหลาบ หรือแม้แต่นำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหยก็กลิ่นหอมยั่วยวนไม่น้อยหน้ากุหลาบยุโรป
เมื่อพูดถึงกุหลาบมอญและสรรพคุณแล้วทีมงานจึงถือโอกาสพาผู้อ่านทุกท่านเที่ยวชมอาณาจักรกุหลาบที่มีชื่อเสียงมากที่สุดแห่งหนึ่งของไทย คือ สามพราน ริเวอร์ไซด์ หรือที่มีชื่อเดิมว่า โรส การ์เด้น เนื่องจากมีการปลูกกุหลาบมอญไว้จำนวนมากเพื่อจำหน่ายและใช้ประดับตกแต่งโรงแรม
แม้ว่าวันนี้ สามพราน ริเวอร์ไซด์ จะบริหารงานโดยทายาทรุ่นที่ 3 คุณอรุษ นวราช หรือ คุณโอ กรรมการผู้จัดการหัวสมัยใหม่ท่านนี้ก็ยังคงเอกลักษณ์ของ โรส การ์เด้น ไว้อย่างสมบูรณ์แบบ และได้ต่อยอดทางธุรกิจโดยการ ปลูกกุหลาบมอญด้วยระบบอินทรีย์เพื่อนำไปสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย โดยได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (สนช.)
นอกจากนั้นยังพัฒนารูปแบบการแปรรูปอย่างก้าวกระโดดด้วยการผลิตน้ำกลั่นจากดอกกุหลาบมอญ เพื่อนำไปใช้ในการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์บำรุงผิว และเส้นผม เช่น สบู่ เจลอาบน้ำ โลชั่น แชมพู ครีมนวดผม และผลิตภัณฑ์บำรุงริมฝีปาก
“เดิมทีเรามีความคิดว่าต้องการปลูกกุหลาบมอญอินทรีย์ แล้วน้ำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหยเพื่อเพิ่มมูลค่าและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อื่นๆ ด้วย ในส่วนนี้เราได้รับ ทุนสนับสนุนจากสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (สนช.) ประเภทแปลงเทคโนโลยีเป็นทุน ในชื่อโครงการ สามพราน ริเวอร์ไซด์ โมเดล : ระบบการปลูกกุหลาบอินทรีย์แบบบูรณาการ
“แต่ต้องยอมรับว่าการจะผลิตน้ำมันหอมระเหยให้ได้แต่ละลิตรนั้นต้องใช้ดอกกุหลาบมอญมหาศาล และเกษตรกรในพื้นที่ส่วนใหญ่ไม่ได้ผลิตกุหลาบอินทรีย์ เราประสบปัญหาเรื่องการหากุหลาบมอญปลอดสารพิษมาป้อนกระบวนการผลิต จึงคิดว่าเราต้องส่งเสริมให้เกษตรกรหันมาผลิตกุหลาบมอญอินทรีย์และส่งจำหน่ายที่นี่
“ระหว่างนั้นเราได้ศึกษาเรียนรู้เรื่องการแปรรูปอื่นๆ ด้วย ในที่สุดก็พบว่านอกจากการสกัดน้ำมันหอมระเหยแล้วเราสามารถนำดอกกุหลาบมอญมากลั่น ซึ่งให้ความหอมได้เหมือนกัน แม้จะมูลค่าไม่สูงเท่ากับน้ำมันหอมระเหยแต่ก็สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายอย่างไม่แพ้กัน ที่สำคัญเหมาะกับปริมาณกุหลาบที่เราผลิตได้ขณะนี้ด้วย” อรุษ กรรมการผู้จัดการสามพราน ริเวอร์ไซด์
ปัจจุบันสามพราน ริเวอร์ไซด์ มีแปลงกุหลาบหลายแห่ง รวมพื้นที่ประมาณ 4 ไร่ ให้ผลผลิตสูงสุดมากกกว่า 40,000 ดอก/เดือน หรือ 200 กก. ขายแบบดอกสดราคาประมาณ 270 บาท/กก. คิดเป็นเงินประมาณ 50,000 บาท/เดือน
แต่เนื่องจากในส่วนของสามพรานฯ ยังผลิตเองไม่เพียงพอจึงต้องการสนับสนุนให้เกษตรกรในพื้นที่หันมาปลูกกุหลาบมอญอินทรีย์ส่งให้กับทางโรงแรมด้วย
ใครจะรู้ว่าทายาทเจนเนอเรชั่น 3 ของสามพราน ริเวอร์ไซด์ พิถีพิถันตั้งแต่การใช้ต้นพันธุ์กุหลาบมอญ ต้นพันธุ์ที่ส่งให้เกษตรกรทุกต้นตอนมาจากต้นแม่ในสวนสามพรานฯ ทั้งหมด เพื่อให้เป็นต้นพันธุ์ที่ไม่ผ่านการใช้สารเคมีเลย เมื่อนำไปปลูกจริงทั้งเกษตรกรและต้นไม้จะปรับตัวเข้าหากันได้ง่าย
กิ่งกุหลาบมอญที่จะตอนเป็นต้นพันธุ์ต้องเป็นกิ่งที่สมบูรณ์ ไม่แก่ ไม่อ่อนเกินไป กิ่งจะเป็นสีเขียวเข้ม ลำกิ่งอวบใหญ่ จากนั้นตอนใช้เวลา 45 วัน หรือสังเกตว่ารากเดินจนเต็มถุง จึงตัดมาชำในกระถางให้รากเดินดี ลำต้นมั่นคง (ใช้เวลาประมาณ 2 เดือน)
จากนั้นนำไปปลูกในแปลงที่เตรียมไว้ ขุดหลุมให้มีระยะห่าง 30 -40 เซนติเมตร/ต้น เพื่อให้มีพื้นที่ในการแตกรากแตกพุ่มต่อไป แล้วคลุมด้วยฟาง หรือกาบมะพร้าว ช่วยรักษาความชุ่มชื่นในดิน และลดปัญหาวัชพืชได้ด้วย
ปกติแล้วกุหลาบมอญเป็นไม้เลี้ยงง่าย ทนต่อสภาพแวดล้อมทุกประเภท เพียงแต่ไม่ชอบดินเหนียว พยายามให้ดินร่วนโปร่งระบายน้ำดีจะช่วยลดอาการรากเน่าได้
ศัตรูตัวฉกาจของกุหลาบมอญมีหลายชนิด เช่น ด้วงกุหลาบ หรือ เพลี้ย จัดการได้โดยใช้บิวเวอร์เรีย ( BT ) เป็นสารชีวภัณฑ์ที่นิยมใช้ในวงการเกษตร นอกจากนั้นยังมีตัวอ่อนของแมลงจำพวกหนอน ไรแดงรบกวนบ้าง แต่สามารถกำจัดได้ด้วยวิธีการทางชีวภาพจึงไม่เป็นอันตรายกับต้นกุหลาบมอญ เช่น ใช้ ตัวห้ำ-ตัวเบียน แมลงกำจัดศัตรูพืชตามธรรมชาติ ที่มีข้อมูลน่าสนใจดังต่อไปนี้
ตัวห้ำ เป็นสิ่งมีชีวิตที่กินศัตรูพืชเป็นอาหาร ตลอดช่วงชีวิตสามารถกินศัตรูพืชได้เป็นจำนวนมากจึงมีบทบาทสำคัญในการควบคุมปริมาณศัตรูพืช แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ดังนี้
- กลุ่มที่เป็นแมลง เช่น แมลงปอ ด้วงเต่า มวน แมลงช้าง แมลงหนีบ เป็นต้น
- กลุ่มที่ไม่ใช่แมลง เช่น แมงมุม ไร นก งู มด เป็นต้น
ยกตัวอย่างห้ำชนิดต่างๆ
มวนเพชฌฆาต มวนพิฆาต กินหนอนทุกชนิดและแมลงที่มีลำตัวนุ่ม
แมลงช้างปีกใส ด้วงเต่าตัวห้ำ กินเพลี้ยชนิดต่างๆ ไข่และหนอนศัตรูพืช
ไรตัวห้ำ กิน ไรศัตรูพืช และเพลี้ยไฟ
แมลงหางหนีบ กินเพลี้ยชนิดต่างๆ ไข่และหนอนศัตรูพืช รวมทั้งแมลงที่มีลำตัวอ่อนนุ่ม
ตัวเบียน เป็นสัตว์ที่เบียดเบียนอยู่บนหรืออยู่ในศัตรูพืชเพื่อการขยายพันธุ์และเจริญเติบโต หรืออยู่ด้วยจนครบวงจรชีวิต ทำให้เหยื่ออ่อนแอและตายในที่สุด มีทั้งที่เป็นแมลงและสัตว์อื่นๆ เช่น แตนเบียน และไส้เดือนฝอย เป็นต้น
ตัวเบียนแตกต่างจากตัวห้ำตรงที่สามารถเข้าทำลายศัตรูพืชได้ทุกระยะ เช่น ตัวเบียนไข่ ตัวเบียนหนอน ตัวเบียนดักแด้ ตัวเบียนตัวเต็มวัย แม้ตัวเบียนมีความจำเพาะเจาะจงต่อศัตรูพืช แต่ก็เป็นแมลงที่มีจำนวนมากทั้งชนิดและปริมาณ จึงมีบทบาทในการลดปริมาณศัตรูพืชลงอย่างมาก
ตัวอย่างตัวเบียนชนิดต่างๆ และชนิดแมลงเป้าหมาย
แตนเบียนไข่ทริคโคแกมม่า ตัวเมียวางไข่ในไข่แมลง
แตนเบียน หนอนชอนใบส้ม ตัวเมียวางไข่ในหนอน
แตนเบียนมวนลำไย ตัวเมียวางไข่ในมวนลำไย
แตนเบียนหนอนโคทีเชีย ตัวเมียวางไข่ในตัวหนอน
ไส้เดือนฝอยตัวเบียน เข้าไปอาศัยกินและขยายพันธุ์ ปล่อยสารพิษในเหยื่อที่เป็นหนอนชนิดต่างๆ
สวนสามพรานฯ แห่งนี้เลี้ยงกุหลาบมอญแบบชีวภาพ ไม่ใช้สารเคมี อรุษเล่าว่าไม่ยากอย่างที่คิด เพียงแต่ผู้ปลูกต้องดูแลค่อนข้างใกล้ชิด โดยเฉพาะเรื่องความสมบูรณ์ของดินต้องมาเป็นอันดับหนึ่ง เพราะจะทำให้ต้นแข็งแรง มีภูมิคุ้มกันตัวเองจากโรค – แมลงต่างๆ ถ้าได้รับการดูแลอย่างดีกุหลาบต้นหนึ่งๆ อาจมีอายุถึง 10 ปี หรือมากกว่านั้น
หากเปรียบกุหลาบมอญเป็นพระเอก ไส้เดือน ก็ต้องเป็น “ผู้ช่วยพระเอก” ทีมงานบุกไปจนถึงคลังเสบียงของสวนกุหลาบโรงแรม ได้เห็นวิธีการเลี้ยงไส้เดือนดิน หรือ น้องเดือน เพื่อนำมูลมาใช้งาน มีรายละเอียดดังต่อไปนี้
ใช้ไส้เดือนสายพันธุ์แอฟริกา แม้จะมีขนาดเล็กกว่าไส้เดือนไทยทั่วไป แต่ทนทานต่อสภาพแวดล้อม เลี้ยงง่าย ให้ผลผลิตมูลจำนวนมาก และขยายพันธุ์รวดเร็ว
วิธีการ คือ ใช้ดิน ขุยมะพร้าว และใบไม้หมัก อัตราส่วน 1 : 1 : 1 ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน แล้วใส่ลงในกะละมัง ½ ของความสูงกะละมัง รดน้ำให้ชุ่ม ทิ้งไว้ประมาณ 3 วัน ให้ดินมีความชื้นและจุลินทรีย์ต่างๆ จะเริ่มทำงาน
หลังครบ 3 วัน ปล่อยไส้เดือนดินลงไปประมาณ 50 ตัว/กะละมัง ให้กล้วย มะละกอสุก หรือผัก ที่เก็บได้ในสวนหรือเหลือจากบุฟเฟ่ในโรงแรม ปกติแล้วไส้เดือนกินผัก-ผลไม้แทบทุกชนิดเป็นอาหาร ยกเว้นสับปะรดเพราะเป็นผลไม้ที่มีกรดสูง ไส้เดือนอาจตายได้
เมื่อครบ 1 สัปดาห์ จะสังเกตเห็นมูลไส้เดือนเป็นเม็ดๆ สีดำ อยู่บริเวณหน้าดินจำนวนมาก หากเขาถ่ายมากจะได้มูล 1.5 – 2.0 กก./กะละมัง แต่ถ้าถ่ายได้น้อยจะได้ประมาณ 1 กก./กะละมัง จึงเก็บมูลนั้นมาร่อนเอาดินออกแล้วนำไปใช้งานในแปลงกุหลาบต่อไป
โรงงานไส้เดือนดินขนาดย่อมนี้สามารถผลิตมูลได้เดือนได้ประมาณ 150 กก./เดือน อาจจะไม่พอใช้กับพืชพรรณไม้ในพื้นที่ 170 ไร่ ของสามพราน ริเวอร์ไซด์ แต่พนักงานฝ่ายสวนจะนำมูลไส้เดือนมาผลิตเป็นน้ำหมักก่อนนำไปใช้ต่อ เพราะน้ำหมักนี้มีคุณสมบัติเดียวกับมูลไส้เดือนดิน กระบวนการผลิตน้ำหมักมีดังนี้
มูลไส้เดือน 5 กก. + กากน้ำตาล 5 ลิตร + น้ำ 200 ลิตร จากนั้นนำส่วนผสมทั้งหมดหมักทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง จะได้น้ำหมักมูลไส้เดือนสูตรเข้มข้น ก่อนใช้ต้องนำไปเจือจาง 40 cc./น้ำ 20 ลิตร
นอกจากเทคนิคการปลูกเลี้ยงดูแลกุหลาบมอญอินทรีย์ให้ได้คุณภาพแล้ว เคล็ด (ไม่) ลับ การเก็บกุหลาบมอญให้มีกลิ่นหอมยาวนานอยู่ที่กระบวนการเก็บดอก ต้องเลือกเก็บก่อนที่ดอกจะกระทบแสงแดด หรือตั้งแต่ 05.00-8.00 น.
จากนั้นนำมาเข้ากระบวนการแปรรูป เช่น สกัดน้ำมันหอมระเหย, น้ำกลั่นดอกกุหลาบ, น้ำกุหลาบพร้อมดื่ม และชากุหลาบที่ผลิตโดยกระบวนการดีไฮเดรตใช้เวลา 8 ชั่วโมง เพื่อคงสีและกลิ่นกุหลาบไว้ให้มากที่สุด
สำหรับผู้ที่หลงใหลในกลิ่นหอมของกุหลาบสามารถเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ถนอมผิวและเส้นผม มีส่วนผสมของกุหลาบมอญปลอดสารพิษได้ความหอมแบบธรรมชาติ และมีส่วนผสมของน้ำมันมะพร้าวออร์แกนิคช่วยให้ความชุ่มชื่น เป็นผลิตภัณฑ์ธรรมชาติภายใต้แบรนด์ Patom (ปฐม) มีสัญลักษณ์เป็นพระปฐมเจดีย์ รูปแบบผลิตภัณฑ์ถูกออกแบบให้ดูเรียบง่าย เน้นโลโก้ให้จดจำง่าย
“ด้วยความมุ่งมั่นที่จะพัฒนาพื้นที่กว่า 170 ไร่ ให้เป็นเกษตรอินทรีย์แบบ Certified Organic มาตรฐาน IFOAM และ EU ทุกอย่างในโรงแรมเน้นอินทรีย์ทั้งหมด แม้กระทั่งการปลูกกุหลาบที่ทุกคนติดภาพว่าต้องมีการใช้สารเคมีจึงจะได้ผลผลิตสมบูรณ์ สวยงาม
“แต่หากเราเรียนรู้เรื่องเกษตรอินทรีย์อย่างจริงจัง และศึกษาลักษณะตามธรรมชาติของพืชพรรณนั้นๆ ให้ลึกซึ้ง เราจะมองเห็นช่องทางที่นำไปสู่ความสำเร็จ
“การทำเกษตรอินทรีย์ที่แท้จริงไม่ใช่การใช้สารสกัดธรรมชาติมากำจัดแมลง เพราะแมลงที่กำจัดไปนั้นมีทั้งชนิดที่เป็นประโยชน์และไม่เป็นประโยชน์ต่อระบบนิเวศน์ หลักการอินทรีย์ คือ การรักษาสมดุลธรรมชาติ
“ในสวนของเราเองก็มีทั้งแมลงที่ดีและไม่ดี แต่เมื่ออยู่รวมกันแล้วเขาจะกินแมลงด้วยกันเป็นอาหาร จึงช่วยควบคุมปริมาณแมลงศัตรูพืชได้โดยปริยาย นี่คือรูปแบบการทำอินทรีย์ที่เราเน้นมาตลอด
“สังเกตง่ายๆ หากช่วงไหนแมลงศัตรูพืชระบาด แสดงว่ามีตัวกำจัดแมลงศัตรูพืชลดลง หรือไม่เพียงพอในการกำจัด แต่เมื่อผ่านไปสักระยะตัวกำจัดแมลงศัตรูพืชจะเพิ่มขึ้น เพราะมีอาหารสมบูรณ์ บ้างก็มาจากต่างถิ่นมาหากินที่นี่ พอแมลงหมดเขาก็จะไปหากินที่อื่น แต่ถ้าไปฆ่าไปทำลายสัตว์ชนิดหนึ่งชนิดใดในธรรมชาติความสมดุลก็จะเสียไป นั่นเป็นธรรมชาติของระบบนิเวศน์” อรุษพูดถึงระบบการปลูกกุหลาบอินทรีย์แบบบูรณาการของสามพราน ริเวอร์ไซด์ โมเดล
ในตอนท้ายอรุษพูดถึง เกษตรอินทรีย์ และการรับผิดชอบต่อสังคม (CSR) ไว้อย่างน่าสนใจว่า ทุกสิ่งต้องเกิดจากความต้องการ ความศรัทธาก่อน เช่น สามพราน ริเวอร์ไซด์ ต้องการสินค้าเกษตรอินทรีย์มาป้อนให้กับโรงแรม แต่ในความเป็นจริงเราไม่สามารถทำทุกอย่างได้พร้อมกันทั้งหมด แต่ถ้าเราได้รับความร่วมมือจากคนพื้นที่ส่วนใหญ่ในสังคม แล้วช่วยกันทำงานเป็นเครือข่ายจะทำให้ทำงานได้ง่ายขึ้น การที่ชาวบ้านผลิตสินค้าอินทรีย์มาป้อนให้โรงแรม เขาได้ทั้งรายได้ และสุขภาพที่ดี โรงแรมได้สินค้าคุณภาพตรงกับความต้องการ เมื่อสังคมเกิดการเอื้อเฟื้อก็จะมีความเข้มแข็ง เกิดความสามัคคีในชุมชน
อรุษมีความเชื่อว่าสังคมเกษตรอินทรีย์สามารถเกิดขึ้นได้จริงหากได้รับขอมูลที่ถูกต้อง เหมือนกับเขาในวันแรกที่ก้าวเข้าสู่วงการนี้
“เดิมทีผมไม่มีความรู้เรื่องเกษตรอินทรีย์เลย แต่เมื่อมีใจรักและสนใจจึงมุ่งมั่นให้ถึงที่สุด เมื่อประสบความสำเร็จในโครงการ สามพราน ริเวอร์ไซด์ โมเดล : ระบบการปลูกกุหลาบอินทรีย์แบบบูรณาการ และได้รับรางวัลทุนสนับสนุนจากสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (สนช.) ประเภทแปลงเทคโนโลยีเป็นทุน ทำให้สามารถต่อยอดความคิดในขั้นต่อไป จากที่ปลูกประดับสวนอย่างเดียวก็กลายเป็นว่าสร้างมูลค่าเพิ่มได้ ทุนสนับสนุนนี้ให้โอกาสกับเกษตรกรทุกคน ไม่ว่าจะมีเงินทุนมากหรือน้อย แต่ที่สำคัญต้องเป็นโครงการที่สร้างประโยชน์ให้กับสังคมอย่างแท้จริง”
ขอขอบคุณ
คุณอรุษ นวราช กรรมการผู้จัดการ
บริษัท สวนสามพราน จำกัด
กม. 32 ถนนเพชรเกษม, สามพราน, นครปฐม, 73110 ประเทศไทย
โทรศัพท์ : 0-3432-2588 – 93
สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (สนช. : NIA)
73/2 ถนน พระรามที่ 6 แขวง ทุ่งพญาไท เขต ราชเทวี กรุงเทพมหานคร 10400
โทรศัพท์ : 0-2017-5555
[wpdevart_like_box profile_id=”328462947197738″ connections=”show” width=”300″ height=”155″ header=”small” cover_photo=”show” locale=”th_TH”]