พันธุ์แคคตัส 4 ชนิด ปลูกแล้วมีเสน่ห์ ที่ใคร ๆ ต่างหลงรัก
Platform : ธุรกิจเรายั่งยืน เพราะคนต่อยอดเรา
เกิดเป็นวงเศรษฐกิจข้างเคียง ที่จะคอยช่วยให้คนมาทำธุรกิจแวดล้อม
ยุคนี้แนวคิด Platform กำลังเป็นที่นิยมในอุตสาหกรรม IT แต่ในธุรกิจสินค้าและบริการเองก็สามารถสร้างให้เกิดการต่อยอดหรือแตกแขนงธุรกิจในลักษณะเดียวกันได้เหมือนกัน
เมื่อมองกลับมาในโลกของธุรกิจในความเป็นจริงที่มีสินค้าเป็นชิ้นเป็นอันจับต้องได้ จริงๆ แล้วเราสามารถหาธุรกิจที่เทียบเคียงกับแนวคิดนี้ได้ไม่ยากเลย หากเราจะประยุกต์แนวทางนี้มามองดูสินค้าในตลาด
Platform คงหมายถึงการที่สินค้าตัวหนึ่งที่ขณะนี้มีคนใช้มากพอสมควรในตลาด และจะด้วยความจงใจหรือไม่ก็ตาม “ แคคตัส ” นั้นถูกค้นพบว่าสามารถต่อยอดหรือสร้างส่วนเสริมออกไปได้อีกในมุมต่างๆ เพื่อสร้างความพอใจให้กับเจ้าของที่ซื้อสินค้าหลักนั้นเพิ่มขึ้นได้ จนเกิดเป็นวงจรธุรกิจข้างเคียงขึ้นมา
เช่นเดียวกับ คุณอภิญญา จ้อยรักษา เป็นเจ้าของ สวนป้าแจ้ ผู้ผลิตไม้ใบ ไม้อวบน้ำ และ แคคตัส ใน อ.สามพราน จ.นครปฐม ให้ข้อมูลว่า สวนแห่งนี้เริ่มต้นจากคุณแม่เป็นคนบุกเบิกปลูกเลี้ยงไม้ใบมาตั้งแต่เมื่อ 10 กว่าปีที่แล้ว แต่เมื่อสืบทอดมาถึงรุ่นลูกจึงมาปลูกเลี้ยงกระบองเพชรด้วย เพราะความหลงใหลชื่นชอบมาแต่เดิมแล้ว จึงเลือกแคคตัสและไม้อวบน้ำ เพราะความสวยงามอีกทั้งยังปลูกเลี้ยงง่าย ดูแลรักษาง่าย
เธอให้ความสนใจ แคคตัส กลุ่ม แอสโตไฟตัม ยิมโนไคลิเซียม ฮาโวเทีย และกระบองเพชรกลุ่มอื่นๆ
สาเหตุที่เลือก ปลูกแคคตัส เพราะความประทับใจไม้ประดับประเภทนี้มีความแข็งแรง ปลูกเลี้ยงง่าย มีสีสัน ลวดลายสวยงาม แต่ละสกุลและชนิดมีรูปร่าง สี ลาย แตกต่างกันออกไป
“อย่างไม้ที่ผลิตจำนวนเยอะจะเป็น ยิมโน แอสโตรฯ ยิมโนด่าง จุดเด่นที่เลือกเล่นเพราะมีความหลากหลาย มีสีสัน ความแปลกของมันก็เยอะ”
นอกจากนี้ยังมีความหลากหลายทางสาย พันธุ์แคคตัส สูง แต่ละชนิดมีความแตกต่างกัน เธอมุ่งผลิตกระบองเพชรที่เป็นไม้ตลาดซักส่วนใหญ่ เน้นขายเร็ว ขายคล่อง ราคาเบาๆ เชิงปริมาณมาก
เธอมองว่า แคคตัส มีความสวยงาม ความคลาสสิคในตัวเอง คงทนสามารถอยู่ได้ทุกฤดูกาล นำมาจัดสวนจิ๋ว 7-10 วัน อยู่ได้โดยไม่ต้องรดน้ำ ปลูกเลี้ยงได้ทั้งกลางแจ้งและในร่ม
พันธุ์แคคตัส
แมมมิลลาเรีย ( Mammillaria)
พันธุ์แคคตัส โดดเด่นที่นิยมเป็น “ ของชำร่วย ” คุณอภิญญายกตัวอย่าง แมมมิลลาเรีย ( Mammillaria) หนึ่งในไม้ตลาดแนะนำที่มีชื่อเล่นน่ารักๆ อย่าง “ แมม ” แคคตัสยอดนิยมที่มีสาย พันธุ์แคคตัส มากกว่า 400 ชนิด ที่เลี้ยงง่าย โตไว ออกดอกสม่ำเสมอ แถมราคาไม่แพง ถือเป็นกระบองเพชรขวัญใจสาวๆ ด้วยลักษณะโดดเด่นของ แคคตัส สายพันธุ์นี้ คือ มีปุยขนปกคลุมรอบต้น พร้อมด้วยดอกขนาดเล็กสีสวยหวานผลิเป็นวงตรงยอดต้น พันธุ์ที่นิยมปลูกกัน ได้แก่ แมมขนนก แมมขนนกเหลือง แมมขนแกะหรือแมมขนแมว และแมมนกฮูก
ยิมโน (Gymnocalycium mihanovichii)
กระบองเพชรเจ้าเสน่ห์ ที่ใคร ๆ ต่างหลงรัก โดยเฉพาะสาวกกระบองเพชรที่กำลังมองหาสาย พันธุ์แคคตัส ที่ออกดอกง่าย ออกดอกบ่อย และมีดอกที่อวดโฉมขนาดใหญ่ และบานอยู่ทนหลายวัน ในขณะที่สีสันของต้นก็มีหลากหลายให้เลือกตามชอบใจอีกด้วย
“ยิมโนจะมีหลายสี ตัวที่นักเล่นนิยมก็จะเป็นยิมโนด่าง ไม้เมล็ด จะขายได้ราคา ถ้าไม้กราฟราคาจะไม่ค่อยดีเท่ากับไม้เมล็ด สีที่ลูกค้านิยมมาก จะเป็นพวกสีสดใสฉูดฉาด เช่น สีแดงและชมพู
“เท่าที่สังเกตพวกยิมโนหัวสีโทนดำ ลูกค้าไม่ค่อยชอบ ส่วนมากคนไทยจะชอบมีสีสันสดใส แต่จะมีไม้อีกประเภทหนึ่งเป็นที่นิยมเฉพาะกลุ่ม เช่น ยิมโนด่าง แดง เหลือง เขียว” อภิญญากล่าว
แอสโตรไฟตัม (Astrophytum)
อีกหนึ่งไม้กระบองเพชรยอดนิยมที่มีจุดขายอยู่ที่รูปร่างลำต้น ที่คล้ายกับรูปดาว และแตกต่างจากแคคตัสสกุลอื่นๆ คือ ลายปะจุดสีขาวที่กระจายอยู่ทั่วไปตามลำต้น ในปัจจุบันสามารถจัดแบ่งตามลักษณะของลำต้นและหนามที่แตกต่างกันออกไปได้เป็น 6-7 ชนิด เช่น แซนด์ หรือแซนด์ดอลลาร์ และมาริโอ้ เป็นต้น
ฮาโวเทีย (Haworthia)
ไม้อวบน้ำที่มีรูปทรงหลากหลายและแปลกตา จะสะดุดตากับลวดลายบนใบที่แตกต่าง พร้อมเสน่ห์เฉพาะตัวที่ความโปร่งใสของใบ สีสัน ลวดลาย ฟอร์มต้นหลากหลายชนิด เช่น H.cooperi, H.truncata, H.limifolia และ H.fasciata เป็นต้น
กุหลาบหิน (Echeveria)
ไม้อวบน้ำที่มีรูปทรงเหมือนกับดอกกุหลาบ โดยมีกลีบใบที่อัดเเน่นซ้อนกันเป็นชั้นๆ ดูเผินๆ รูปทรงคล้ายกับดอกกุหลาบจริง แต่เมื่อสัมผัสจะรู้สึกแข็ง ไม่อ่อนนุ่ม ซึ่งเป็นที่มาของชื่อ กุหลาบหิน
อภิญญาพูดถึงการปลูกเลี้ยงกระบองเพชร และไม้อวบน้ำให้ได้คุณภาพว่า เราต้องดูประเภทของไม้ เพราะไม้แต่ละชนิดแตกต่างกัน ดังนั้นผู้ปลูกเลี้ยงต้องฝึกเป็นคนสังเกต เช่น แสงแดด เป็นปัจจัยหนึ่งที่สำคัญ ต้องวางไม้ให้ถูกตำแหน่งในแต่ละชนิด หากเลี้ยงในที่ร่มมาก สีและฟอร์มก็จะไม่สวย โดยเริ่มตั้งแต่การสร้างโรงเรือนที่ดี
“เมื่อไม้มีปัญหาเกิดขึ้น เราก็ต้องไล่สังเกตล่ะ เช่น ถ้าต้นไหม้ อาจต้องเพิ่มความหนาของซาแรนเพิ่ม โดยเฉพาะหน้าร้อน หรืออาจจะย้ายกระถางก็ได้ เช่น ถ้ามุมนี้แดดมันแรงเราก็ต้องย้ายไปโต๊ะอื่น ซึ่งที่สวนเราเป็นโรงเรือนแบบประยุกต์ทำเองจึงไม่ได้มาตรฐาน เพราะในอดีตตรงนี้เป็นโรงไม้ใบมาก่อน ถ้ารื้อทำใหม่เลยลงทุนสูง”
ดังนั้นหากใครคิดจะลงทุนปลูกเลี้ยงกระบองเพชร และไม้อวบน้ำในเชิงพาณิชย์อย่างเต็มตัว โรงเรือนเป็นสิ่งจำเป็น เลือกพื้นที่โล่งกลางแจ้งรับแสงได้ตลอดวัน ไม่มีต้นไม้ใหญ่หรืออาคารมาบดบัง และเลือกซาแรนกรองแสง อย่างน้อย 60-70% จะได้ฟอร์มไม้สวย
คุณอภิญญากล่าวว่า ที่สวนส่วนใหญ่จะเน้นผลิตไม้ใบเป็นหลัก ส่วนกระบองเพชรจะรับซื้อมาจำหน่าย 50% ดังนั้นจะผลิตเพาะขยาย พันธุ์แคคตัส เองเพียง 50% เท่านั้น โดยเลือกวิธีขยาย พันธุ์แคคตัส ที่ง่ายและรวดเร็ว นั่นคือ “ชำหน่อ”
“การล่อรากก็เลือกตัดรากเก่าออกแล้วทิ้งไว้ประมาณ 2 อาทิตย์ เพื่อให้แผลแห้งถึงจะชำ การชำก็ชุบน้ำยาเร่งราก รอยาแห้งแล้วปักชำได้เลย ก็รดน้ำเลย”
หากเป็นพวกฮาโวเทีย ส่วนมากจะแยกหน่อกับปักชำใบมากกว่า
ขั้นตอนการปักชำ ฮาโวเทีย
วิธีชำคือ เลือกเอาใบแก่ๆ เด็ดออกมาวางไว้ 2 วันให้แผลแห้งแล้วค่อยปัก ไม่ต้องปักลึก ใช้เวลา 1-3 เดือนจะเกิดราก ทำให้สามารถผลิตได้ปริมาณมาก เพราะหากรอแยกหน่ออย่างเดียวไม่ทันขายแน่
สวนใช้ดินผสมทรายหรือหินภูเขาไฟ เป็นวัสดุเพาะชำ
พูดถึงวัสดุปลูก ก็เป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรละเลย เพราะมีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช สวนแห่งนี้มีวิธีการเลือกใช้วัสดุปลูกขึ้นอยู่กับการตั้งราคาขายของไม้แต่ละประเภท
เนื่องด้วยในภาวะเศรษฐกิจอันตรายแบบนี้ การบริหารค่าใช้จ่ายได้กลายมาเป็นความสำคัญอันดับต้นๆ ของผู้ประกอบการขนาดเล็ก ตอนนี้หลายๆ ที่เริ่มเข้ามาบริหารรายจ่ายอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อช่วยควบคุมไม่ให้ต้องเสียเงินไปกับรายจ่ายที่สามารถประหยัดได้
“ ถ้าอย่างไม้ราคาไม่แพง เราจะใช้วัสดุปลูก ดินผสมแกลบ เพื่อลดต้นทุน แต่ต้องไม่ลดคุณภาพสินค้าด้วย แต่ถ้าเป็นไม้ที่มีราคาสูง พวกไม้คอลเลคชั่น เราก็จะใช้เป็นดินญี่ปุ่นผสมหินภูเขาไฟ เลือกวัสดุปลูกที่มีคุณสมบัติโปร่ง ระบายน้ำสะดวก” อภิญญาพูดถึงการเลือกใช้วัสดุปลูกของสวนป้าแจ้
วิธีป้องกันโรคและแมลง แคคตัส
ปกติ แคคตัส ไม่ค่อยมีโรค-แมลงรบกวนเท่าไหร่ แต่ปัญหาส่วนมากมักเกิดช่วงหน้าฝน คือ โรคเชื้อรา หรือที่เรียกกันว่า โรคเน่า ซึ่งมีหลายปัจจัยที่เป็นตัวก่อโรค สาเหตุหลักๆ มาจากรดน้ำหรือได้รับน้ำฝนมาก กรณีไม่มีโรงเรือนระบบปิด, วัสดุปลูกแน่นทึบ อากาศและน้ำไม่ถ่ายเท
วิธีป้องกัน ควรยกกระถางแคคตัสเข้าในที่ร่มไม่ถูกน้ำฝน หรือทำพลาสติกกันฝน เพราะน้ำที่ตกค้างตามต้นในช่วงกลางคืน เหมาะต่อการเจริญเติบโตของเชื้อรา
หลังจากที่โรคเน่าเข้าทำลายแล้วมักมีแมลงจำพวกเพลี้ยตามมา และโรคราสนิมอีกด้วย ซึ่งโรคเหล่านี้มักรักษาไม่หายขาด ต้องหมั่นฉีดพ่นยาป้องกันเชื้อราอยู่เป็นประจำ
เธอบอกว่าต่างจากพวกไม้ใบ ที่ไม่ค่อยมีปัญหาอะไรมาก จะมีแค่ไม้บางชนิดที่ไม่ชอบน้ำแฉะมาก ถ้าแฉะเกินไปต้นจะเน่าตาย จึงมองว่าไม้ใบเลี้ยงง่ายสุด และได้เงินไวกว่า นั่นเอง
กลยุทธเอาใจใส่ลูกค้า ที่สนใจพันธุ์แคคตัส
“ลูกค้าอยากสื่อสารกับเรา และทุกคำพูดของพวกเขามีค่า” คือสิ่งสำคัญที่เราควรให้ความสำคัญ ทุกความคิดเห็นจากลูกค้าล้วนแล้วแต่ให้ผลดีต่อกิจการของเรา
กลยุทธ์ไปสู่ความสำเร็จในการแก้ปัญหาให้ลูกค้า ขั้นแรกเราต้องเข้าใจเรื่องต่างๆ ในฐานะเดียวกับลูกค้าก่อน แล้วจึงคิดหาทางแก้ปัญหาเหล่านั้นด้วยความจริงใจ
“พี่จะคอยถามลูกค้าอยู่ตลอดว่าไม้ตัวนี้ขายเป็นยังไงบ้าง หรือบางทีเราก็ต้องเดินดูตลาดว่าคนเขาชอบแบบไหน แล้วเราก็มาพัฒนาเป็นแบบของเรา” อภิญญากล่าว
คุณอภิญญาแสดงให้เห็นว่า ผู้ประกอบการที่ดีย่อมต้องเห็นความต้องการของลูกค้าเป็นเรื่องสำคัญ และเฝ้าติดตามว่าลูกค้าพูดถึงผลิตภัณฑ์หรือการบริการของเราอย่างไร นำสิ่งเหล่านั้นมาประมวลผล คิดให้รอบคอบก่อนที่จะพยายามเข้าถึงลูกค้าและให้คำแนะนำที่มีประโยชน์อย่างเป็นมิตร
ทางตรงกันข้าม หากเราไม่เอาใจใส่และเทคแคร์ความรู้สึกของลูกค้าแน่นอนว่าจะต้องเสียพวกเขาไปในที่สุด จึงไม่ใช่เรื่องที่เล่นๆ เลยเพราะการเสียลูกค้าไปเป็นสิ่งยากที่จะสามารถเรียกกลับคืนมาได้ จึงควรเอาใจใส่ในความต้องการและการบริการของลูกค้าให้จงมาก เพราะการสร้างลูกค้าใหม่จะยากและสิ้นเปลืองกว่าการรักษาฐานลูกค้าเดิมหลายเท่าตัวนั่นเอง
เจ้าของสวนที่ เลี้ยงแคคตัส เข้าปีที่ 6 ให้ข้อมูลว่า “ลูกค้าส่วนมากเป็นตลาดในประเทศ มีคนซื้อไปขายส่งอีกทีหนึ่งและลูกค้าที่ทำของชำร่วย ส่วนกลุ่มนักเล่น นักสะสมก็มีบ้าง และอาจมีเปิดจำหน่ายในอินเตอร์เน็ตเล็กน้อย”
เสน่ห์ของแคคตัส มีความได้เปรียบในเชิงเศรษฐกิจ คือ สวยทั้งปี ขายได้ทั้งปี
เพียงแต่ผู้ปลูกเลี้ยงต้องเสาะหา พันธุ์แคคตัส ที่เหมาะกับการปลูกเลี้ยงเชิงเศรษฐกิจ เลี้ยงง่าย และเลี้ยงอย่างไรให้สวยงาม เรื่องเหล่านี้จำเป็นต้องศึกษาและเรียนรู้
โดยจุดแข็งของสวน คือ มีกำลังการผลิตไม้เชิงปริมาณเป็นหลัก เพื่อป้อนตลาดกลุ่มค้าส่ง ทำให้สวนมีลูกค้าอย่างต่อเนื่อง ลูกค้าในกลุ่มค้าส่ง เช่น พ่อค้าแม่ค้า และลูกค้ากลุ่มของชำร่วย อาจมีบ้างที่เป็นสาวกนักสะสมกระบองเพชร ไม้อวบน้ำต่างๆ
“ลูกค้าจัดสวนถาด จะเป็นช่วงเทศกาลนักเรียนมีการประกวด แบบไม้แห้ง และไม้ชื้น
“เราเป็นสวนขนาดเล็กที่เน้นผลิตให้หลากหลาย หากไม้ไม่พอ ก็จะรับออเดอร์ลูกค้ามาสั่งซื้อกับผู้ผลิตรายใหญ่ต่อไป ซึ่งแม่ค้าบางคนจะขายให้กับคนบางกลุ่ม ทำให้ขายง่าย ขายคล่อง ในราคาไม่สูงมาก”
เจ้าของสวนเล่าว่า ธุรกิจของชำร่วยต้นไม้ คือสิ่งที่กำลังเฟื่องฟู ทำให้ตลาดมีความต้องการแคคตัสและไม้อวบน้ำ นำไปใช้เป็นของชำร่วย ของที่ระลึกจำนวนมาก ส่วนใหญ่เป็นไม้ตลาดราคาย่อมเยา เพราะขนาดกระถางเล็กจิ๋ว คิขุน่ารัก และมีราคาถูก เป็นอีกหนึ่งไอเดียแสนเก๋ ในงานพิธีต่างๆ สำหรับใช้แทนคำขอบคุณแขกที่มาร่วมงาน
เมื่อเรารู้แล้วว่าผู้คนมีความสนใจอะไรเป็นพิเศษ และอะไรคือสินค้าและบริการประเภทไหนที่อยู่ในเทรนด์ความสนใจของลูกค้าเป็นพิเศษ แล้วเหตุใดเราถึงไม่ใช้ประโยชน์จากข้อมูลเหล่านี้ล่ะ ซึ่งเราสามารถใช้ข้อมูลเหล่านี้เพื่อเป็นการเพิ่มช่องทางการตลาดให้เรามีโอกาสที่จะแทรกตัวเข้าไปในตลาดได้ง่ายขึ้น
วิธีนี้เป็นการ “นำความต้องการของตลาดมาต่อยอด” ถ้าผู้ประกอบการทำธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการค้าขายสินค้าเป็นหลัก แต่แนวทางการต่อยอดวิธีนี้จะประสบความสำเร็จและให้ผลลัพธ์ที่แน่นอนได้ต้องอาศัยการวิเคราะห์ข้อมูลและการวางแผนเชิงธุรกิจที่มีประสิทธิภาพมากบวกกับการตลาดที่เยี่ยมยอดด้วยจึงจะให้ผลลัพธ์ได้ตามที่ต้องการ เพราะมันเปรียบเสมือนการสร้างธุรกิจขึ้นใหม่ประเภทหนึ่งเลยทีเดียวโดยอาศัยความต้องการของตลาดเป็นตัวตั้ง
แต่ก่อนที่จะพิจารณาต่อยอดธุรกิจใหม่ๆ ให้กับกิจการของตนเอง ขอแนะนำให้ผู้ประกอบการทุกคนเริ่มพิจารณาบูรณาการความคิดของตนเองก่อนเป็นอันดับแรก เพราะบ่อยครั้งที่ผู้ประกอบการมักจะมองไม่เห็นประโยชน์และไม่สามารถจับจุดความสำคัญในสิ่งใกล้ตัวของตนเองได้
กลับเลือกที่จะไปลงมือสร้างในสิ่งที่ไกลตัวและไม่มีความถนัดเป็นการเฉพาะแทน เพราะถือว่าเป็นสิ่งที่ใหม่กว่า ซึ่งแนวทางการต่อยอดธุรกิจมันไม่ได้เป็นเช่นนั้นเสมอไป มันอยู่ที่การตีโจทย์ให้แตกว่าธุรกิจต้องการอะไรในอนาคตต่างหาก จากนั้นจึงพลิกผันบางจุดในการทำธุรกิจให้เกิดความเหมาะสมกับการทำธุรกิจแขนงใหม่
“ตลาดต้นไม้ในปัจจุบันที่น่าจะมีโอกาสไปได้อีกไกล จะเป็นตระกูลไม้ใบ มีการเลี้ยงดูง่าย เราต้องมองตลาดว่าตัวไหนที่นิยมกัน เราก็พยายามทำตัวนั้นมากกว่า พร้อมกับเราคอยแนะนำ พันธุ์แคคตัส ใหม่ๆ
“อย่างไม้ใบ ที่เราทำอยู่มีประมาณ 30 กว่าชนิด ถามว่าตัวไหนขายดีสุดมันอยู่ที่ว่าลูกค้าเขาชอบตัวไหนมากกว่า แต่ไม้ที่เป็นชื่อมงคลจะมีคนนิยมมาก” คุณอภิญญาแสดงทรรศนะเรื่องแนวโน้มตลาดไม้ประดับไทย
สำหรับผู้สนใจแคคตัส ไม้อวบน้ำ หรือไม้ใบชนิดต่างๆ จัดสวน ประดับตกแต่งงานพิธีโอกาสต่างๆ สวนมีหน้าร้านที่จัตุจักร โครงการ 17 ในวันอังคารช่วงเย็น และวันพุธ-พฤหัสฯ ทั้งวัน แวะชมกันได้
ขอขอบคุณ
คุณ อภิญญา จ้อยรักษา
47 ม.4 ต.สามพราน อ.สามพราน จ.นครปฐม
โทรศัพท์ 087-986-6898
