การปลูกเลี้ยงสับปะรดสี
ใบมีสีสันฉูดฉาดหลายเฉดสี โดยไม่ต้องพึ่งพาดอกเลย เป็นพันธุ์ไม้ที่มีความหลากหลายกว่า 2,500 พันธุ์ เป็นไม้สะสม หายาก ราคาแพง ใช้พื้นที่ปลูกไม่มาก เหมาะสำหรับคนรักต้นไม้ที่มีพื้นที่เล็กๆ ใช้เป็นไม้จัดสวนแนวโมเดิร์น ด้วยสีสันฉูดฉาดจึงดูทันสมัย จัดได้ทั้งแนวนอน และแนวตั้ง สามารถขยายพันธุ์ได้ไม่ยากนัก เพียงแค่แยกหน่อ และเลี้ยงดูง่าย รดน้ำ 2-3 วัน/ครั้ง สามารถพัฒนาสู่อาชีพหลักและอาชีพเสริมได้
เจ้าของคุณสมบัติดังกล่าวนี้ เป็นของ “สับปะรดสี” (Bromeliad) ด้วยความพร้อมสรรพเช่นนี้ ไม้ในกลุ่มสับปะรดสีจึงได้รับความนิยมมาช้านาน จากการเป็นไม้สะสมนำเข้าราคาแพงในอดีต วันนี้ไม้ตัวนี้ได้พัฒนาความนิยมสู่การนำไปใช้งานจัดสวน ทั้งในร่ม และกลางแจ้ง
ลักษณะอันโดดเด่นชวนหลงใหลก็คือ สีสันอันจี๊ดจ๊าด จัดจ้าน เหมือนดอกไม้สด และด้วยความหลากหลายทางด้านสายพันธุ์ จึงสามารถใช้จัดสวนได้ โดยไม่จำเป็นต้องใช้ไม้พันธุ์อื่นมาเติมแต่งเลย
จุดเริ่มต้นปลูกเลี้ยงสับปะรดสี
กลุ่มคนรักสับปะรดสีจึงขยายตัวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องทั่วประเทศ
อาจารย์บัญชา ฮาดสม อดีตอาจารย์สอนภาษา และผู้บริหาร (ผู้จัดการทั่วไป) โรงแรมระยองบีช คือ หนึ่งในคนรักและหลงใหลสับปะรดสี โดยเฉพาะในกลุ่มนีโอรีเจลยา (Neoregelia) เพราะแอบชื่นชอบและหลงเสน่ห์รูปทรงใบที่แตกตัวเหมือนดอกไม้ขนาดใหญ่ สีสันก็ฉูดฉาด ที่สำคัญ คือ เลี้ยงง่าย ไม่ยุ่งยากมากมาย
อ.บัญชาบอกกับผู้เขียนว่า จริงๆ แล้วเล่นและเลี้ยงต้นไม้มาแล้วหลายชนิด ตั้งแต่ชวนชม กล้วยไม้ เฟิน และลีลาวดี เป็นต้น “ตอนนั้นชอบชวนชมมาก ดอกสวย โขดก็สวย หมดเงินซื้อไปหลายแสน แต่มันก็เน่าตายบ้าง ไม่มีเวลาเลี้ยง ปล่อยทิ้งบ้าง กล้วยไม้ก็ซื้อไปหลายแสนไปเที่ยวงานกล้วยไม้ที ว่าจะไม่ซื้อ แต่พอไปเห็นในเวทีประกวด อดซื้อไม่ได้ทุกที”
คำบอกเล่าของ อ.บัญชาเป็นภาพสะท้อนได้ค่อนข้างดีว่าเขาเป็นคนชื่นชอบต้นไม้ แต่ด้วยความที่ไม้บางตัวเลี้ยงยาก อย่าง กล้วยไม้ เป็นต้น ประกอบกับไม่มีเวลาเลี้ยงดูมากนัก เพราะเวลาส่วนใหญ่อยู่กับการบริหารโรงแรม จึงทำให้การเลี้ยงไม่ประสบความสำเร็จ
จนเมื่อได้พบรักกับสับปะรดสี ด้วยความเป็นคนรักต้นไม้ก็อดไม่ได้ที่จะซื้อมาเลี้ยง “ราคาแพงแค่ไหนก็ซื้อมาเก็บหมด มันเลี้ยงง่าย ไม่ต้องรดน้ำบ่อย เลี้ยงแล้วขยายพันธุ์แยกหน่อไปเรื่อยๆ กลับเลี้ยงได้ดี จึงเลี้ยงตัวนี้เป็นหลักเลย” สับปะรดสีจึงเหมือนเป็นดั่ง “เนื้อคู่” กับ อ.บัญชา สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ
สายพันธุ์สับปะรดสี
สายพันธุ์หลักๆ ที่ เก็บสะสม คือ กลุ่มนิโอรีเจลยา และแอคเมีย ( Aechmea) เกือบทุกสายพันธุ์ ส่วนกลุ่มอื่นๆ ก็มีบ้าง เช่น ทิลแลนด์เซีย (Tillandsia) และ บิลล์เบอร์เกีย (Billbergia) เป็นต้น นอกจากการเลี้ยงเพราะชอบแล้ว อ.บัญชายังตั้งใจจะเลี้ยงและขยายพันธุ์เพื่อใช้ในงานจัดสวนของโรงแรมระยองบีช ที่ตั้งอยู่ชายหาดแม่รำพึง อีกด้วย
เมื่อเก็บสะสมจำนวนมากขึ้น และขยายพันธุ์ได้มากขึ้น จนเต็มพื้นที่ 8 ไร่ อ.บัญชาจึงมองไปถึงการเปิดร้านจำหน่ายสับปะรดสีขึ้นริมถนนสุขุมวิท ก่อนถึงสี่แยกตะพง ทางแยกไปหาดแม่รำพึง ใช้ชื่อว่า “บัญชา บรอมีเลียด” (Buncha Bromeliad)
การบริหารจัดการสับปะรดสี
อ.บัญชาให้ข้อมูลว่าการปลูกเลี้ยงสับปะรดสีต้องมีโรงเรือนหลังคาซาแรนพรางแสง เพราะส่วนใหญ่สับปะรดสีไม่สามารถเลี้ยงกลางแจ้ง 100% ได้ ขณะเดียวกันก็ต้องการแสงเพื่อสร้างสี หากเลี้ยงจะร่ม สีจะไม่สดใส และใบอาจจะกลายเป็นสีเขียว ซาแรนที่เหมาะ คือ พรางแสง 50% สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ
การดูแลด้านอื่นๆ สำหรับสับปะรดสีถือว่าง่ายมาก เพราะสับปะรดใช้เครื่องปลูกเพียงอย่างเดียว คือ กาบมะพร้าวสับเท่านั้น ซึ่งเป็นวัสดุปลูกหาง่ายในพื้นที่ ราคาไม่แพง คุณสมบัติของมันยังระบายน้ำได้ดี แต่ความจริงแล้วสับปะรดสีไม่ได้หาอาหารทางราก แต่อย่างใด รากเป็นเพียงเครื่องยึดเกาะต้นเท่านั้น สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ
แต่จะหาอาหารบริเวณใบ สังเกตได้จากมันจะเก็บน้ำไว้ตามซอกใบ ซากพืชซากสัตว์จะสะสมอยู่ในนั้น และย่อยสลายกลายเป็นอาหารของต้น ด้วยการที่สับปะรดสีสามารถเก็บน้ำไว้ตามซอกใบนี่เอง จึงทำให้ไม่ต้องรดน้ำบ่อยนัก เพียงแค่ 2-3 วัน/ครั้ง เท่านั้น
ส่วนปุ๋ยหรืออาหารบำรุงต้นสับปะรดสีให้เจริญเติบโตนั้น อ.บัญชาบอกว่าไม่จำเป็นเลย เพราะการเลี้ยงสับปะรดสีต้องมีการควบคุมสีใบ และฟอร์มใบให้สั้นกระชับ จึงไม่ต้องใส่ปุ๋ย เพราะปุ๋ยนอกจากจะทำให้ฟอร์มใบเสีย และยังทำให้สีสันไม่สวยอีกด้วย แต่จะมีการใส่บ้างเป็นครั้งคราว คือ สูตรเร่งสี เป็นต้น
การพัฒนา สับปะรดสีพันธุ์ต่างๆ
การเลี้ยงสับปะรดสีจึงง่ายไม่ยุ่งยากเลย ตัวอย่าง สับปะรดสีกลุ่มนีโอรีเจลยา เช่น Neo. ‘Snozberry’, Neo. ‘Sharmrock’, Neo. ‘Sand flea’, Neo. Rubrovittata, Neo. ‘Rosella’, Neo. ‘Ring of Fire’, Neo. ‘Puerto Rico’, Neo. ‘Pinkie’, Neo. ‘Ninja’, Neo. ‘Midnight’ และ Neo. ‘Luna’ (variegated) เป็นต้น
หากแต่จากการเลี้ยงสับปะรดสีกลุ่มนิโอรีเจลยาหลากหลายพันธุ์ พบว่าบางพันธุ์เลี้ยงในโรงเรือนซาแรนแล้วไม่ออกสี หรือสีสันไม่สดใส ตั้งสมมุติฐานว่าอาจจะเกิดจากการได้รับแสงน้อยเกินไป จึงลองเปิดซาแรนออก แล้วอาศัยเงาจากต้นยูคาลิปตัสบดบังช่วงบ่าย ผลปรากฏว่าต้นสับปะรดมีสีสันฉูดฉาด และสดใสขึ้นอย่างเห็นได้ชัด นับจากนั้นเป็นต้นมาจึงมีการคัดพันธุ์จำนวนหนึ่งไปเลี้ยงกลางแดด เมื่อสามารถเลี้ยงกลางแจ้งได้ก็ย่อมจะใช้ในงานจัดสวนกลางแจ้งได้ ด้วยคุณสมบัติเลี้ยงง่าย สีสันสดใส และมีหลากหลายพันธุ์ จึงเริ่มมีการนำไปใช้จัดสวนหน้าร้านริมถนนสุขุมวิท สร้างความสนใจให้กับผู้ผ่านไปผ่านมาได้มากทีเดียว
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายสับปะรดสี
สีสันของสับปะรดสีจึงเป็นเหมือน “แม่เหล็ก” ดูดคนรักต้นไม้เข้าสวนได้ไม่ยาก “ลูกค้าส่วนใหญ่มาจากแขกที่มาพักในโรงแรม เขามาเห็นสับปะรดสีแล้วชอบ อยากได้ไปปลูกประดับบ้าง บางรายต้นละ 2-3 พันบาท ก็ยินดีซื้อเพราะชอบ หรือแม้กระทั่งบรรดารีสอร์ทแถวนี้เอง ก็ซื้อไปประดับสร้างสีสันแทนไม้ดอก เพราะดอกไม้จะมีอายุสั้น แต่สับปะรดอยู่ได้นาน จัดสวนได้ทั้งในร่มและกลางแจ้ง”
นอกจากนั้นยังมีแขกของโรงแรมที่เปิดร้านจำหน่ายต้นไม้ในอีสานมาซื้อไปครั้งละหลายพันต้น เพราะขายราคาไม่สูงนัก “เราขายไม่แพง ยิ่งเป็นคนชอบต้นไม้ด้วยกัน ลดแหลก แจก แถม ไม่ได้คิดทำกำไรอะไรมาก ทำเพราะชอบแค่นั้นเอง” เมื่อขายราคาไม่แพง นักจัดสวนก็สามารถนำไปใช้ในการจัดสวนได้ เพราะอดีตนักจัดสวนจะปฏิเสธสับปะรดสีเพราะมีราคาสูง และเป็นไม้ในร่ม แต่ปัจจุบันมีหลายราคา ทั้งถูก ทั้งแพง ให้เลือกใช้ ราคาเริ่มตั้งแต่ 20 บาท
คุณสมบัติของสับปะรดสี
ขณะที่ อ.บัญชา มีโครงการกำลังสร้างรีสอร์ทแห่งใหม่บริเวณเชิงเขาติดชายทะเล โดยใช้ชื่อว่า “ระยอง บรอมีเลียด รีสอร์ท” เป็นรีสอร์ทสไตล์ใหม่ ใช้สับปะรดสีจัดสวนตกแต่งสถานที่ให้นักท่องเที่ยวเข้าไปพักผ่อนชมความงามของสับปะรดสี ซึ่งน่าจะเป็นไฮไลท์เรียกนักท่องเที่ยวเข้ารีสอร์ทได้มากทีเดียว “ในสวนตอนนี้กำลังปลูกเลี้ยงสับปะรดสีกอใหญ่ๆ ไว้จำนวนมาก เพื่อใช้ตกแต่งรีสอร์ทโดยเฉพาะ”
จากการพูดคุยกับ อ.บัญชา พบว่าสับปะรดสีเป็นไม้ประดับมหัศจรรย์ มีคุณสมบัติหลากหลาย คือ มีความหลากหลายกว่า 2,500 พันธุ์ ใบมีสีสันฉูดฉาดหลายเฉดสี เป็นทั้งไม้สะสม หายาก ราคาแพง ใช้เป็นไม้จัดสวนแนวโมเดิร์น ได้ทั้งแนวนอน และแนวตั้ง อีกทั้งยังเลี้ยงง่าย สามารถพัฒนาสู่อาชีพหลักและอาชีพเสริมได้
ขอขอบคุณ
อ.บัญชา ฮาดสม
โทรศัพท์ 08-1658-5832, 08-4566-6831
