การปลูกเลี้ยง หน้าวัวใบ
หากพูดถึงแหล่งผลิตไม้ใบในไทย คงต้องนึกถึงชื่อของ สวนรุ่งณิภาการ์เด้น เจ้าพ่อไม้ใบเพื่อการส่งออก ปัจจุบันมี คุณพงษ์ศักดิ์ เขียวมีส่วน เป็นผู้ดูแลกิจการทั้งหมด ด้วยเนื้อที่การผลิตกว่า 400 ไร่ สวนแห่งนี้จึงได้รวบรวมสายพันธุ์ไม้ตัดใบไว้หลากหลายชนิด รวมไปถึง หน้าวัวใบ ที่ยังคงมีการผลิตมาอย่างต่อเนื่อง พร้อมๆ กับการพัฒนาสายพันธุ์
จากไม้ธรรมดาที่เลี้ยงไว้ตัดใบขายกลับกลายเป็นไม้ดังแห่งยุคนั้นในทันที เพียงระยะเวลาสั้นๆ เท่านั้น แม้ว่ากระแสจะไม่ดังในฐานะไม้ประดับก็ตาม แต่ยังดังในฐานะไม้ตัดใบ สร้างรายได้งามประจำสวนนี้มาตลอด อย่างไรก็ตามด้วยความเป็นเจ้าพ่อไม้ใบ การพัฒนาสายพันธุ์หน้าวัวใบจึงเกิดขึ้นอยู่ตลอด เพื่อให้ได้ลูกไม้ใหม่ๆ โดยมุ่งเน้นไปยังความงามของทรงต้นเป็นเกณฑ์
การพัฒนาสายพันธุ์หน้าวัวใบ
การคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ที่ดีนั้นเขาคิดว่าส่วนหนึ่งขึ้นอยู่กับความต้องการของผู้ผสมว่าต้องการให้ได้ออกมาเป็นแบบไหน ซึ่งมันไม่ตายตัว ส่วนใหญ่ไม้ที่พัฒนาขึ้นมานั้นเพื่อต้องการให้มีรูปทรงสวยงามมากกว่า โดยเน้นไปยังส่วนลักษณะฟอร์มต้นต้องมีทรงกระชับแบบคอมแพ็ค ใบไม่เก้งก้าง เนื่องจากมองว่าการบังคับเรื่องรูปทรงของไม้นั้นค่อนข้างง่ายกว่าพัฒนาเรื่องสี ซึ่งค่อนข้างทำได้ยาก และท้าทาย อีกทั้งต้องใช้เวลาค่อนข้างนาน
การพัฒนาสายพันธุ์ของที่สวนอันดับแรกจะมองจากเรื่องของรูปทรงเป็นหลัก เน้นทรงกระชับ ไม่เก้งก้างเกินไป เมื่อคัดเลือกทรงได้แล้วต้องมาดูในส่วนของการเลี้ยงดู เนื่องจากเมื่อลูกออกมาแล้วอาจเลี้ยงยากกว่ารุ่นพ่อแม่ อาจมีทั้งโตช้า ไม่ชอบน้ำ ไม่ชอบแห้ง แตกต่างกันไป ถึงแม้ว่าพ่อแม่พันธุ์จะดีแค่ไหนก็ตาม และตอนนี้ผมได้ทดลองเพาะเมล็ดไว้หลายต้น อาศัยการผสมแบบผสมหลากหลาย ไม่ได้เจาะจงว่าเป็นพ่อแม่สายพันธุ์ไหน รอให้โตก่อนแล้วค่อยมาคัดเลือกลูกไม้ที่มีลักษณะดี
การบำรุงดูแลหน้าวัวใบ
อย่างไรก็ตามจุดประสงค์หลักของสวนนี้ก็ยังมุ่งไปยังส่วนของการทำปริมาณเป็นหลัก โดยอาศัยการเข้าแลบเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ โดยการคัดเลือกไม้ตัวที่มีลักษณะดีเข้าไปถึงจะได้จำนวนตามที่ต้องการและตรงกับต้นแม่นั้นๆ ซึ่งต้องเห็นลักษณะฟอร์มที่แน่ชัดจริงๆ ก่อน ส่วนตัวไหนที่ออกมาแล้วมีลักษณะไม่ดีต้องทิ้งไป อีกทั้งในส่วนของเมล็ดที่ได้ในหนึ่งฝักอาจมีจำนวนเมล็ดไม่เท่ากัน เนื่องจากความแก่ ความอ่อน ไม่เท่ากัน เฉลี่ยอยู่ประมาณ 20-30 เมล็ด ในต้นที่สมบูรณ์
ขณะเดียวกันการเพาะเมล็ดเพื่อดูลักษณะฟอร์มนั้นต้องใช้ระยะเวลาค่อนข้างนานประมาณ 4-5 เดือน หรือบางตัวอาจใช้เวลาประมาณ 1-2 ปี กว่าจะเห็นลักษณะของไม้นั้นๆ การเพาะจะใช้ขุยมะพร้าวเป็นวัสดุเพาะ แล้วนำไปร่อนให้ละเอียด ซึ่งมีคุณสมบัติเหมาะแก่การเพาะเมล็ด
การเพิ่มจำนวนด้วยการตัดยอดเป็นวิธีที่ดีที่สุด เนื่องจากซึ่งจะได้สายพันธุ์ที่นิ่ง ตรงตามต้นพ่อแม่พันธุ์มากที่สุด เพราะไม้เมื่อเข้าแลบยังมีการกลายอยู่บ้าง ทั้งเรื่องของรูปทรง สีสัน จึงเน้นตัดยอดก่อน แต่ส่วนหนึ่งแบ่งทำในแลบเพื่อเป็นการทดสอบไปในตัว
ส่วนเรื่องการดูแลลูกไม้ใหม่ที่เกิดขึ้นนั้นไม่ค่อยแน่นอนเสมอไป อย่างไม้ที่เพิ่งออกจากเมล็ดมีการดูแลที่ค่อนข้างยาก ขึ้นอยู่กับความแตกต่างของสายพันธุ์ บางต้นโตเร็ว บางต้นโตช้า ไม่เท่ากัน เครื่องปลูกที่ใช้เน้นเพียงกาบมะพร้าวล้วนๆ เท่านั้น หน้าวัวใบไม่ชอบดิน ไม่ชอบแฉะ และใช้ปุ๋ยสูตร 14-14-14
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายหน้าวัวใบ
ในด้านราคาหากมีลูกไม้ตัวใหม่ๆ ออกมาได้นั้นราคาอาจจะสูงขึ้นตามความแปลก ความหายาก แต่เมื่อเปรียบเทียบกัน ระหว่างความด่าง ลักษณะฟอร์ม และสีสันนั้น เรื่องของความด่างจะค่อนข้างได้ราคาดีกว่า
แม้กระทั่งตลาดต่างประเทศยังมองว่าประเทศมีความหลากหลายมาก แต่ยังมีจุดอ่อน คือ เรื่องคุณภาพเท่านั้น จึงต้องมีการพัฒนากันต่อไป แต่เมื่อเปรียบเทียบกันต่างประเทศค่อนข้างเน้นเรื่องปริมาณและคุณภาพเป็นหลัก ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญสำหรับตลาดการส่งออก แต่การพัฒนาสายพันธุ์ของหน้าวัวใบยังสู้ประเทศไทยไม่ได้
“ขณะเดียวกันสถานการณ์หน้าวัวใบในกลุ่มตัดใบค่อนข้างไปได้ดี เพราะบางตัวมีความทนทาน สามารถอยู่ได้นานเป็นเดือน ถ้ามีการแช่น้ำไว้ ตอนนี้ก็ยังตัดขายส่งออกเป็นหลักไปยังประเทศในเขตเอเชีย ยุโรป มีทั้งพวกหูช้าง เรเนซองค์ โดยที่สวนจะมีทั้งแบ่งขายยกต้น และส่วนที่สำหรับตัดใบขาย โดยต่างประเทศนิยมนำไปเป็นช่อดอกไม้หลัก” เขาอธิบายถึงกระแสหน้าวัวใบในตลาดไม้ตัดใบที่ยังไปได้ดีในด้านการส่งออก
เนื่องจากที่สวนนี้มีการส่งออกทุกวันตามออเดอร์ที่ลูกค้าสั่ง ซึ่งเป็นออเดอร์วันต่อวัน โดยเป็นไม้ตัวเก่งๆ ส่วนลูกผสมตอนนี้มีบางตัวที่เริ่มทำตลาด อย่าง มังกรหยก กรีนดาร์กอน ซึ่งเป็นลูกของแบล็คดาร์กอน ใบมีสีเขียว ส่วนมากถ้าเป็นหน้าวัวใบส่งออกจะไม่ค่อยเน้นเรื่องสายพันธุ์มากนัก
ขอขอบคุณ คุณพงษ์ศักดิ์ เขียวมีส่วน โทร.08-1350-5771, 08-9551-4442
