ไทร ต้นไม้แต่งสวนยอดฮิตอีกชนิดหนึ่ง ที่หลายๆ คนรู้จักกันดี เหมาะสำหรับปลูกตามแนวรั้วบ้านเพื่อบังสายตา และจัดสวน ตกแต่งบ้าน ไทรแต่ละสายพันธุ์มีลักษณะความโดดเด่นแตกต่างกัน และยังมีการประดิษฐ์รูปทรงที่หลากหลาย เช่น ตัดพุ่ม ทรงกลม ทรงแท่ง และทรงยกช่อ เป็นต้น ไทรประดับ
คนไทยโบราณเชื่อว่าบ้านใดปลูกต้นไทรไว้ประจำบ้านจะทำให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข นอกจากนี้ยังช่วยคุ้มครองป้องกันภัยอันตรายทั้งปวง เพราะเชื่อว่าต้นไทรเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ มีเทพารักษ์คุ้มครองให้อยู่เย็นเป็นสุข
การปลูกเลี้ยงไทร
ไทร ต้นไม้แต่งสวนยอดฮิตอีกชนิดหนึ่ง ที่หลายๆ คนรู้จักกันดี เหมาะสำหรับปลูกตามแนวรั้วบ้านเพื่อบังสายตา และจัดสวน ตกแต่งบ้าน ไทรแต่ละสายพันธุ์มีลักษณะความโดดเด่นแตกต่างกัน และยังมีการประดิษฐ์รูปทรงที่หลากหลาย เช่น ตัดพุ่ม ทรงกลม ทรงแท่ง และทรงยกช่อ เป็นต้น
คนไทยโบราณเชื่อว่าบ้านใดปลูกต้นไทรไว้ประจำบ้านจะทำให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข นอกจากนี้ยังช่วยคุ้มครองป้องกันภัยอันตรายทั้งปวง เพราะเชื่อว่าต้นไทรเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ มีเทพารักษ์คุ้มครองให้อยู่เย็นเป็นสุข
ปัจจุบันได้รับความนิยมเพิ่มมากขึ้น ด้วยคุณสมบัติของไทรจัดสวนที่ปลูกในดินได้ทุกชนิด ทุกพื้นที่ ปลูกง่าย โตเร็ว มีความแข็งแรง ทนทาน ทนต่อสภาพแวดล้อมได้ดี โรคแมลงรบกวนน้อย จึงนิยมนำมาตกแต่งสถานที่ ประดับจัดสวนบริเวณบ้าน หรือริมรั้ว
การผลิต ไทรประดับ
คุณสุรีรัตน์ อ่อนเรือง คนส่วนใหญ่รู้จักในนาม กุ๊ก สวนไทรอังกฤษ ผู้ผลิตไทรจัดสวนใน อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี ได้รับมรดกสวนไทรมาจากรุ่นพ่อ-แม่ โดยสมัยเป็นเด็กได้ทำงานในสวน ช่วยพ่อ-แม่มาตั้งแต่เล็ก จนกระทั่งตัวเองเรียนจบจึงมารับช่วงต่อ เพราะความหลงใหลชื่นชอบปลูกต้นไม้เป็นทุนเดิม และด้วยความรักในอาชีพเกษตร ปัจจุบันมีพื้นที่สวน 14 ไร่
มุมมองของหญิงแกร่ง ไทรจัดสวนมีเสน่ห์อยู่ที่ความเขียวของใบ ให้ความรู้สึกสดชื่น มีรายละเอียดของกิ่งและใบ ความแน่นของทรงพุ่ม และสามารถตกแต่งเข้ากับไม้ดอกไม้ประดับชนิดอื่นได้ง่าย
จุดเด่นของสวน
จุดเด่นของสวน คือ เน้นคุณภาพ และฟอร์มเด่น ทรงพุ่มแน่น กิ่งเล็กละเอียด เรียกได้ว่าลูกค้าซื้อไปไม่มีปัญหาเรื่องฟอร์มไม้แน่นอน ทำให้ง่ายต่อการดูแลรักษาทรงพุ่ม “ทรงสวย พุ่มแน่น เน้นคุณภาพ”
“ไม้เราเน้นคุณภาพ ฟอร์มแน่น ซึ่งอาจมีราคาแพงกว่าเจ้าอื่นเล็กน้อย แต่รับรองคุณภาพทุกต้น ลูกค้าที่ซื้อประจำจะรู้” คุณกุ๊กการันตีคุณภาพ
ลักษณะเด่นของไทร
ไทรเกาหลี จุดเด่นอยู่ที่ใบเรียว มันเงา มีสีเขียวเข้ม ลำต้นสีน้ำตาลลอมเทา ตามกิ่งจะมีรากอากาศห้อยย้อยลงมา แตกกิ่งหนาแน่น เป็นพุ่มแน่นทึบ ประกอบด้วยใบเรียงตัวซ้อนกันหลายชั้น และมีใบดกสีเขียวสดปกคลุม ทำให้แลดูชุ่มชื่นตลอดปี เป็นพันธุ์ไม้ที่มีความแข็งแรง ทนทาน ง่ายต่อการดูแลรักษา
ไทรอินโด ไม้พุ่มแน่น ใบสีเขียวเข้ม ตัวใบค่อนข้างกลม ผิวใบมัน ขอบเรียบ ใบและกิ่งก้านเรียงตัวซ้อนกันหนาแน่น นิยมนำมาตัดแต่งพุ่มให้เป็นรูปทรงต่างๆ หรือนำมาทำเป็นแนวกั้นรั้วกำแพงบ้าน ให้ความรู้สึกเหมือนเป็นกำแพง หรือรั้วธรรมชาติ
ไทรอังกฤษ ทรงพุ่มโปร่ง กิ่งก้านและข้อใบยาวย้อย ปลายใบแหลม
ไทรคอมแพค ใบสีเขียวเข้ม และหนา ใบเรียงตัวซ้อนกันหลายชั้น ตามกิ่งจะมีรากอากาศห้อยย้อยลงมาคล้ายไทรเกาหลี แต่จะมีความทนทาน ทั้งต่อสภาพอากาศ และต่อโรคแมลงได้ดีกว่า ข้อด้อย คือ การปลูกเลี้ยงจะเติบโตช้ากว่าไทรพันธุ์อื่นๆ พุ่มแน่นช้า แต่เมื่อตัดแต่งแล้วจะมีฟอร์มต้นสวยกว่าพันธุ์อื่น
ต้นทุนเริ่มต้น เจ้าของสวนให้ข้อมูลว่าลงทุน 40% ผลตอบแทน 60% โดยประมาณ สิ่งที่ลงทุน เช่น กระถางต้นไม้ ทั้งแบบพลาสติก และดินเผา วัสดุปลูก ค่าแรงงาน ไม้ด้ามกิ่ง และกิ่งพันธุ์ ช่วงเริ่มต้นเท่านั้น
การขยายพันธุ์ไทร
การขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่ง กิ่งตอนที่ดีต้องมีลักษณะกิ่งตรง ไม่คดโค้ง กิ่งใหญ่ สมบูรณ์ แข็งแรง หากต้องการทำไม้ที่มีความสูง หรือทรงสูง จะต้องตอนกิ่งให้มีขนาดกิ่งยาวกว่าปกติเล็กน้อย และหากต้องทำไม้ทรงเตี้ยก็จะตอนกิ่งสั้นลง ใช้เวลาประมาณ 2 สัปดาห์ รากจะเริ่มงอก
เจ้าของสวนกล่าวว่าเราสามารถควบคุมได้ทั้งหมดว่าต้องการรูปทรงแบบไหน ก่อนตอนกิ่งจะต้องคิดแล้วว่าต้องการให้ไม้ออกมาเป็นรูปทรงแบบใดบ้าง เพื่อจะได้เลือกกิ่งตอนที่เหมาะสมในแต่ละรูปทรงนั้นๆ
วัสดุปลูกไทร
ไทรเป็นไม้ที่ชอบน้ำมาก วัสดุปลูกจึงใช้กาบมะพร้าวสับผสมกับขุยมะพร้าว มีคุณสมบัติช่วยระบายน้ำและอากาศได้ดี อุ้มน้ำดี รากชอนไชง่าย ต้นแข็งแรง
เนื่องจากสวนแห่งนี้รับออเดอร์จากต่างประเทศด้วย จะต้องถอนต้นมาล้างรากให้สะอาด เช่น ประเทศญี่ปุ่น เป็นต้น
“จะไม่ปลูกลงดินเป็นไม้ขุดล้อม แต่จะนำกิ่งตอนแล้วลงปลูกกระถางขนาดเล็ก เพื่ออนุบาลให้ต้นออกรากก่อน เมื่อต้นเริ่มมีรากแข็งแรงจึงจะเปลี่ยนกระถางตามไซส์ต่างๆ” คุณกุ๊กบอกเคล็ดลับการปลูกของสวน
ตั้งแต่การตอนกิ่งถึงระยะโตเต็มที่พร้อมขายใช้ระยะเวลาประมาณ 8-18 เดือน ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ ขนาดทรงพุ่ม และความสูงของต้น เช่น ไซส์เล็กที่มีทรงพุ่มกว้าง 40 ซม. ใช้ระยะเวลา 7-8 เดือน และถ้าเป็นไซส์ใหญ่จะใช้เวลา 1.5-2 ปี เป็นต้น
การให้น้ำและปุ๋ยไทร
การให้น้ำเป็นหัวใจสำคัญของการเลี้ยงไทร รดน้ำวันละ 1 ครั้ง ให้ชุ่มโชกถึงราก ทางสวนจะใช้สายยางฉีดที่โคนทุกต้น เคล็ดลับของสวน คือ ต้องฉีดน้ำล้างใบด้วย เพื่อล้างคราบสกปรกบนใบ จะทำให้ใบเขียวสดสวยยิ่งขึ้น เพราะถ้าได้น้ำดี ปุ๋ยดี ไทรก็เจริญเติบโตดีเช่นกัน จึงสามารถรดน้ำเยอะได้ แต่ไม่ควรให้น้ำขัง
ไทรชอบแสงแดดมาก หากได้รับแสงแดดตลอดทั้งวันจะทำให้ต้นแข็งแรง ใบเขียวสวย มันวาว การเจริญเติบโตดี ถ้าได้รับแสงแดดไม่เต็มที่จะทำให้ต้นไทรไม่สวย ใบด้าน ต้นโตช้า นอกจากจะปลูกเลี้ยงไทรเพราะความชอบแล้ว ยังต้องมีพื้นที่โล่ง แดดส่องถึงทั้งวันด้วย ส่วนการให้ปุ๋ยหลังนำกิ่งตอนลงปลูกในกระถางแล้ว 1 สัปดาห์ ครั้งต่อไปให้เดือนละ 2 ครั้ง อาทิตย์เว้นอาทิตย์ สูตร 25-7-7 สลับกับสูตร 16-16-16
การป้องกันกำจัดศัตรูพืช
ศัตรูพืช แมลงตัวฉกาจของไทร คือ พวกเพลี้ย เช่น เพลี้ยแป้ง และเพลี้ยไฟ เป็นต้น จะระบาดช่วงฤดูฝน และฤดูหนาว การป้องกันต้องหมั่นฉีดยาฆ่าแมลงเป็นประจำทุกๆ 1 เดือน และช่วงฤดูฝนมักเกิดเชื้อราได้ง่าย ให้คอยฉีดยาป้องกันเชื้อราเป็นประจำทุกเดือนอย่างสม่ำเสมอ
การคัดเลือกกิ่งตอนทำทรงต้น
เทคนิคทำทรงพุ่มแน่นกระชับ สิ่งที่มีความสำคัญ คือ การตัดแต่งกิ่งอย่างสม่ำเสมอ ต้องหมั่นสังเกตทรงต้น หากเห็นว่ากิ่งเริ่มยาวต้องตัดแต่งทันที หากปล่อยไว้นานพุ่มจะไม่แน่น ต้นฟอร์มเสีย“การดูแลต้องคอยเอาใจใส่อยู่ตลอด เรื่องปุ๋ย ยา ต่างๆ ต้องทั่วถึง จัดเต็มจริงๆ”
รูปแบบทรงต้นที่สวนผลิต เช่น ทำช่อ จะเป็นลำต้นจริงทั้งหมด ไม่มีการเสียบยอด สวนจะเริ่มดัดไม้ตั้งแต่ต้นเล็ก ว่าต้องการทำทรงแบบใด หรืออยากได้หลายช่อ หากแต่ต้องการทำช่อ หรือพุ่มใหญ่ จะปล่อยให้ต้นเติบโตไปก่อน แล้วจึงมาตัดแต่งทีหลัง
“การทำรูปทรงต่างๆ เราต้องคัดเลือกกิ่งตั้งแต่ก่อนจะตอนแล้วว่ากิ่งลักษณะเช่นนี้พอจะดัดให้เป็นช่อได้หรือไม่ และฟอร์มกิ่งสวยไหม ถ้าสวยเราจึงตอนกิ่ง หลังจากนั้นจึงมาเลือกกิ่งที่ต้องการทำช่อว่าต้องการกี่ช่อ สมมุติต้องการ 5 ช่อ ดูกิ่งไหนสวยบ้าง จะตัดกิ่งไหนทิ้ง การเลือกขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล” คุณกุ๊กเล่าวิธีเลือกกิ่งตอนทำทรงต้น
รูปแบบทรง ไทรประดับ จัดสวน
ไทรจัดสวนรูปทรงต่างๆ เช่น ทรงดอกบัว, ทรงคุมปากกระถาง, ทรงยกพุ่ม, ทรงแท่งหัวมน, ทรงแท่งหัวตัด และทรงแท่งหัวแหลม เป็นต้น
สวนมีวิธีเพิ่มมูลค่าไทรจัดสวนให้มีราคาเพิ่มขึ้น โดยการนำมาจักสานให้มีรูปแบบสวยงาม ทำให้มีราคามากกว่าราคาปกติ ราคาขึ้นกับรูปแบบในการออกแบบผลิตและสายพันธุ์ของไทรจัดสวน
“อย่างบางสวนเขาจะปลูกเป็นลำต้นเดียว แต่สวนของเราจะใช้ 3-4 ต้นพันเกลียว มีทั้งเป็นเปีย และลายโซ่ ตั้งแต่ต้นเล็ก เมื่อโตใหญ่ขึ้นต้นจะเป็นเนื้อไม้เดียวกัน ลายเด่นชัด สวยงาม ทำให้เพิ่มราคาได้อีก” คุณกุ๊กกล่าว
ปัจจุบันที่สวนมีแรงงานทั้งหมด 6 คนรวมเจ้าของสวน
การจำหน่ายไทร
ช่องทางจำหน่ายมีหน้าร้านที่ตลาดต้นไม้สวนจตุจักร โครงการ 9 ลูกค้าส่วนใหญ่เป็นพ่อค้า แม่ค้า ที่ซื้อไปขายต่อ ทั้งในกรุงเทพฯ เช่น ตลาดต้นไม้คลอง 15 เป็นต้น และต่างจังหวัด เช่น จังหวัดสงขลา (หาดใหญ่), เชียงใหม่ และจังหวัดทางภาคอีสาน เป็นต้น
“หากไม่มีตลาดต่อเนื่องก็อยู่ลำบาก เราจะไม่แบ่งราคาว่าคนไทยเท่านี้ และส่งออกแพงกว่า เคยขายราคาไหนก็ราคานั้น”
ราคาของไทรจัดสวนขึ้นอยู่กับขนาด ทั้งความสูง และฟอร์มต้น และสายพันธุ์ เช่น ไทรอังกฤษ ไทรอินโด และไทรเกาหลี จะมีราคาไม่ต่างกันมากนัก แต่หากเป็นไทรคอมแพคราคาจะค่อนข้างแพง เนื่องจากต้นโตช้ากว่าพันธุ์อื่น การดูแลรักษายากกว่า ทำให้ผลิตไม่ทันตามความต้องการของตลาด จึงมีราคาสูง และเจ้าของสวนบอกว่า ไม้ที่มีรูปทรงเป็นช่อจะมีราคาสูงกว่ารูปทรงที่เป็นแท่ง
ด้านการตลาดไทร
ปัจจุบันตลาดมีความต้องการไทรจัดสวนมากขึ้น ผู้คนนิยมนำมาจัดสวน หรือปลูกเป็นแนวรั้ว เนื่องจากไทรมีคุณสมบัติด้านความแข็งแรง ทนทาน ดูแลรักษาง่าย ไม่ค่อยมีโรคแมลงรบกวน สามารถเติบโตได้ดีในดินทั่วไป ถือเป็นไม้แต่งสวนในบ้าน ปลูกง่าย โตเร็ว การดูแลก็ไม่ต้องพิถีพิถันอะไรมาก ชอบอยู่กลางแจ้ง และทนต่อสภาพแวดล้อมได้ดี “เวลาเขาจัดสวนจะซื้อจำนวนเยอะมาก ไม่เหมือนไม้ดอก จะเป็นอะไรที่ฉาบฉวย ตามแฟชั่นมากกว่า”
ราคาขายของสวนกุ๊กไทรจัดสวน เริ่มต้นหลักร้อยถึงหลักพันบาท ทางสวนมีหลายขนาด ตั้งแต่ 2 เมตร, 2.5 เมตร และ 3 เมตร ขนาดมาตรฐานอยู่ที่ 2-2.5 เมตร ส่วนขนาด 3 เมตร นิยมจัดสวน หรือทำรั้ว ตามบ้าน คนมีฐานะ โรงแรม และรีสอร์ต ต้นยิ่งใหญ่ ยิ่งขายได้ราคาดี
นอกจากจะมีไทรจัดสวนแล้วยังมีไม้ดอกไม้ประดับอื่นๆ อีกด้วย เช่น ต้นชาฮกเกี้ยน, เข็มเชียงใหม่, เตยด่าง, เทียนทอง และต้นคริสติน่า เป็นต้น
ผู้สนใจสามารถหาซื้อมาปลูกประดับ จัดสวน สร้างบรรยากาศบริเวณบ้านให้แลดูสดชื่น ด้วยไทรหลากหลายสายพันธุ์ให้เลือก การันตีมีคุณภาพทุกต้น ลำต้นใหญ่ แข็งแรง ใบแน่น ทรงพุ่มสวย พร้อมประดับ ได้ที่ตลาดต้นไม้สวนจตุจักร โครงการ 9 ในวันพุธ และพฤหัสบดี สนใจสามารถแวะชมกันได้
ขอขอบคุณ กุ๊ก สวนไทรอังกฤษ คุณสุรีรัตน์ อ่อนเรือง (กุ๊ก) 6/6 ม.3 ต.บางแม่นาง อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี 11140
โทรศัพท์ 08-1814-7708
