“สับปะรด” ชื่อวิทยาศาสตร์Ananascomosus (L. )เป็นผลไม้อีกชนิดที่มีการส่งออกและแปรรูปมากที่สุด เนื่องจาก “ผล” ของมันสามารถนำมาแปรรูปเป็นน้ำผลไม้ หรือเป็นผลไม้กระป๋อง “ใบ” สามารถนำมาดึงเป็นเส้นใยเพื่อทอเป็นเครื่องนุ่งห่มได้ “เปลือก” สามารถนำมาทำเป็นอาหารให้สัตว์ได้ ด้วยเหตุนี้สับปะรดจึงมีคุณประโยชน์มากมาย อีกทั้งยังอุดมไปด้วยแร่ธาตุและวิตามินต่างๆ เป็นจำนวนมาก ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต วิตามินซี วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินบี 3 วิตามินบี 5 วิตามินบี 6 กรดโฟลิก ธาตุแคลเซียม ธาตุโพแทสเซียม ธาตุแมกนีเซียม ธาตุแมงกานีส ธาตุฟอสฟอรัส ธาตุเหล็ก ธาตุสังกะสี เป็นต้น ซึ่งเหล่านี้ถือว่ามีประโยชน์ต่อร่างกายและสุขภาพเราเป็นอย่างมาก
คุณสมใจ สิทธิประเสริฐ เกษตรกรชาวไร่สับปะรด หนึ่งในสมาชิก “สหกรณ์การเกษตรนิคมฯ ระยอง จำกัด” อำเภอนิคมพัฒนา จังหวัดระยอง ทำการเกษตรเชิงเดี่ยวมานานว่า 20 ปี ปลูกสับปะรดทั้งหมด 50 ไร่ บังคับผลผลิตให้ออกตลอดทั้งปี ครอบครัวของคุณสมใจเป็นครอบครัวเกษตรกร รักในอาชีพเกษตร ประกอบอาชีพเกษตรกรรมมาตั้งแต่รุ่นพ่อ-แม่ ซึ่งก่อนที่จะปลูกสับปะรดอย่างทุกวันนี้นั้น ครอบครัวของคุณสมใจเคยปลูกพืชไร่อย่างมันสำปะหลังมาก่อน แต่ก็ต้องหยุดปลูกไป เพราะคนเริ่มหันมาปลูกกันเยอะ ส่งผลให้ตลาดรับซื้อในราคาที่ถูก
ทำให้ครอบครัวของคุณสมใจหันมาปลูกสับปะรดแทน เพราะว่าสับปะรดไม่ต้องใช้พื้นที่ปลูกมาก ดูแลง่าย รายได้ดีกว่าปลูกมันสำปะหลัง และที่สำคัญสมัย 20 ปีที่แล้ว ราคาปุ๋ยถูกมาก เพียงกระสอบละ 200-300 บาท เท่านั้น ทำให้ต้นทุนการดูแลค่อนข้างต่ำกว่าการปลูกมันสำปะหลัง ด้วยเหตุนี้คุณสมใจจึงตัดสินใจหันมาทำไร่สับปะรด ลงมือปลูก ลองผิดลองถูกมาพอสมควร จากเริ่มปลูกเพียง 10 ไร่ ก็ขยายมาถึง 50 ไร่ กว่าจะประสบความสำเร็จอย่างเช่นทุกวันนี้
สายพันธุ์สับปะรด
การเลือกพันธุ์ที่ปลูกคือสิ่งที่สำคัญที่สุด เพื่อให้ได้ผลผลิตคุณภาพตรงตามที่ตลาดต้องการ เจริญเติบโตดี อีกทั้งยังต้องเหมาะสมกับสภาพดินฟ้าอากาศในพื้นที่อีกด้วย และที่สำคัญพื้นที่ปลูกต้องเหมาะสมต่อสายพันธุ์ที่ปลูก เพื่อให้ได้คุณภาพสับปะรดที่ดี โดยคุณสมใจเลือกที่จะปลูกพันธุ์สับปะรด พันธุ์ “ปัตตาเวีย” หรือที่เรียกว่า “สับปะรดศรีราชา”
เพราะตนมองว่าสายพันธุ์นี้ผลผลิตน้ำหนักดี เมื่อสุกสีของผลมีสีเหลือง หรือมีสีเขียวคล้ำ ตาผลตื้น เนื้อสีเหลืองอ่อน รสชาติหวานฉ่ำ มีน้ำมาก ไส้กลางไม่เหนียว ด้วยคุณลักษณะเหล่านี้จึงเป็นที่ต้องการของโรงงานสับปะรดกระป๋องมากที่สุดโดยการปลูกสับปะรด 1 ไร่ จะสามารถให้หน่อได้สูงถึง 1,000 หน่อ เลยทีเดียว
สภาพพื้นที่ ปลูกสับปะรด
สับปะรดสามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี ต้องดูที่ความเหมาะสมของสภาพอากาศด้วย ไม่ควรปลูกช่วงฝนตกหนักติดต่อกันหลายวัน เพราะจะทำให้เกิดโรคเน่าขึ้นได้ ในการเริ่มต้นปลูกสับปะรดนั้น เริ่มจากการปรับระดับพื้นที่ให้เรียบ เพื่อไม่ให้มีน้ำท่วมขัง ไถดินให้ลึกเพื่อช่วยให้การระบายน้ำและอากาศในดิน (ทุกครั้งที่มีการรื้อแปลงเพื่อปลูกใหม่จะต้องทำเช่นนี้ทุกครั้ง)
จากนั้นไถพรวนอีก 2-3 ครั้ง แล้วจึงตากดินทิ้งไว้ 2-3 เดือน เพื่อให้เศษซากพืชในดินย่อยสลาย ควบคู่กับการรอหน่อสับปะรดสุกพอดี หากดินเป็นแปลงสับปะรดเก่า ให้ไถดินกลับไปกลับมาจนต้นและใบกลายเป็นชิ้นเล็ก ไถกลบเศษต้นและใบสับปะรดลงในดิน
จากนั้นแล้วปล่อยทิ้งไว้ระยะหนึ่งเพื่อให้เน่าเปื่อยกลายเป็นอินทรียวัตถุ เพื่อเป็นการปรับโครงสร้างของดินให้ดีขึ้น ต่อจากนั้นจึงไถดินให้ลึก 40-50 เซนติเมตร และไถพรวนอีกครั้งเมื่อใกล้ระยะเวลาที่จะปลูก และการปลูกส่วนใหญ่มักใช้ระยะที่แตกต่างกันไปตามเหมาะสมของพื้นที่ โดยไร่ของคุณสมใจปลูกสับปะรดในระยะ กว้างxยาว 18×18 เซนติเมตร ความลึก 3-4 นิ้ว ตามความเหมาะสมของต้น ระหว่างทางเดินห่าง 1 เมตร ตอนเริ่มปลูกให้ขึงเชือกทำแนวระยะปลูกก่อน จากนั้นให้ปลูกสับปะรดตามแนวที่วางไว้
การให้ปุ๋ยต้นสับปะรด
เมื่อเอาสับปะรดลงปลูกครบ 3 เดือนแล้ว จึงเริ่มให้ปุ๋ยสูตร 18-18-0 จากนั้นอีก 3 เดือน จึงให้ปุ๋ยอีกครั้ง เป็นสูตร 15-5-20 สองสูตรนี้ใช้สลับกันจนกว่าจะบังคับออกดอก โดยหว่านบริเวณตรงหน้าอกร่องสับปะรด 10,000 ต้น จะใช้ปุ๋ยประมาณ 5กระสอบ กระสอบละ 50 กิโลกรัม การให้ปุ๋ยในระยะนี้เพื่อบำรุงให้ต้นสับปะรดมีการเจริญเติบโตจนมีขนาดเหมาะสมที่จะบังคับผล
อีกทั้งยังทำให้สภาพต้นสมบูรณ์ ลักษณะที่ดีในช่วงนี้ คือ ใบ ควรมีสีเขียวมะกอก ถ้าต้นสับปะรดมีสภาพสมบูรณ์ดี การสร้างช่อดอกในระยะต่อไปจะได้ช่อดอกที่มีขนาดใหญ่ มีจำนวนดอกย่อยมาก ซึ่งจะทำให้ได้ผลมีขนาดใหญ่
การบริหารจัดการ สวนสับปะรด
การบังคับออกผล คุณสมใจจะใช้เทคนิคดูสภาพความสมบูรณ์ของต้นเป็นหลัก โดยต้นสับปะรดจะใช้ระยะเวลาในการสะสมอาหารประมาณ 2 เดือน จากนั้นจะเริ่มแทงช่อดอก โดยปลายช่อจะมีสีแดงให้เห็น นั่นแสดงว่าสามารถบังคับออกผลได้ ซึ่งในช่วงนี้คุณสมใจจะใส่ปุ๋ยสูตร 14-4-24 เพื่อเร่งลูกในช่วงนี้
ซึ่งจะช่วยทำให้ต้นสับปะรดให้ผลผลิตสูง เมื่อลูกสับปะรดเริ่มแก่แล้วไม่ควรให้ปุ๋ยแก่ต้นสับปะรดอีก โดยเฉพาะอย่างยิ่งปุ๋ยไนโตรเจน เพราะจะทำให้คุณภาพของผลลดลง ช่วงเดือนมกราคม และกุมภาพันธ์ ถ้าบังคับออกดอกแล้วฝนไม่ตก ต้องซื้อน้ำเที่ยวละ 500 ต่อแปลง ปริมาณ 70,000 ลิตร เที่ยวหนึ่งรดได้ 1 ไร่ ช่วงระยะช่อดอกสีแดงจะต้องให้น้ำทุกวันจนกว่าช่อดอกจะเปลี่ยนเป็นสีม่วง หลังจากนี้อีก 5 เดือน ก็จะสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตส่งขายให้โรงงานได้
คุณสมใจจะไม่บังคับออกดอกพร้อมกันทั้งหมด 50 ไร่ จะบังคับออกดอกเวลาที่แตกต่างกันออกไป โดยจะเน้นบังคับออกช่วงฤดูฝนเป็นหลัก เมื่อเฉลี่ยผลผลิตในแต่ละปี ไร่หนึ่งให้ผลผลิตได้ถึง 5-6 ตัน ซึ่งก่อนที่จะเริ่มปลูกจะต้องแจ้งทางโรงงานและสหกรณ์ที่จะรับซื้อผลผลิตก่อน เพื่อให้แน่ใจว่าผลผลิตที่เราปลูกมีตลาดรองรับแน่นอน นอกจากส่งโรงงานแล้วคุณสมใจยังตัดผลสดส่งแม่ค้าด้วย เพื่อกระจายผลผลิตให้ทั่วถึงผู้บริโภคอย่างแท้จริง
ข้อดีของการใช้ปุ๋ยจากสหกรณ์การเกษตรนิคมฯ ระยอง
คุณสมใจยอมรับว่าต้นทุนการผลิตสับปะรดโดยส่วนใหญ่จะอยู่ที่ปัจจัยการผลิต อย่างปุ๋ยซึ่งแต่ก่อนตนจะกู้เงินจากสหกรณ์การเกษตรนิคมพัฒนาฯ ระยอง มาซื้อปุ๋ยจากร้าน ซึ่งเป็นต้นทุนที่ค่อนข้างสูง แต่หลังจากที่สหกรณ์ได้ผลิตเครื่องผสมปุ๋ยเพื่อจำหน่ายเอง ทำให้คุณสมใจประหยัดต้นทุนการซื้อปุ๋ยมากขึ้น อีกทั้งปุ๋ยที่ใช้ยังได้มาตรฐาน และมีคุณภาพ ทำให้ต้นสับปะรดแข็งแรง สมบูรณ์ เป็นอย่างมาก
อีกทั้งคุณสมใจยังได้กล่าวถึงข้อดีของการเป็นสมาชิกสหกรณ์การเกษตรนิคมพัฒนาฯ จำกัด คือ ทำให้ชุมชนมีความสามัคคี สหกรณ์ส่งเสริมให้สมาชิกรู้จักการอยู่ร่วมกันอย่างมีสันติสุข อีกทั้งทำให้มีฐานะความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และทำให้มีอำนาจในการต่อรอง ทั้งในด้านการซื้อ และการขาย สินค้า ที่สำคัญสหกรณ์เป็นแหล่งจัดหาเงินให้สมาชิกกู้ยืมไปลงทุน ได้ราคาดอกเบี้ยที่ถูก เมื่อสหกรณ์มีเครื่องผสมปุ๋ยเอง ตนมองว่าเป็นสิ่งที่ดีกับสมาชิกอย่างมาก เพราะได้ปุ๋ยที่มีคุณภาพ ราคาประหยัด สามารถลดต้นทุน และเพิ่มผลผลิต ได้เป็นอย่างดี
ขอขอบคุณข้อมูล คุณสมใจ สิทธิประเสริฐ ที่อยู่ เลขที่ 562 หมู่ 7 ตำบลพนานิคม อำเภอนิคมพัฒนา จังหวัดระยอง 21180 สวนสับปะรด สวนสับปะรด สวนสับปะรด สวนสับปะรด
