“เป็ด” อีกหนึ่งสัตว์เศรษฐกิจ “ตัวท๊อป” ที่สร้างรายได้แก่เกษตรกรในประเทศไทย ปัจจุบันราคาซื้อขายตลาดเป็ด (เป็ดเนื้อ) ทั้งรูปแบบขายเป็นตัว ชำแหละขายชิ้นส่วน หรือรูปแบบฟรีสแช่แข็งส่งจำหน่าย โดยภาพรวมเป็นไปในทิศทางที่ดี และโดยเฉพาะเครื่องในและชิ้นส่วนต่างๆ ของเป็ด ซึ่งนำไปทำ “เป็ดพะโล้” เป็นตลาดเฉพาะกลุ่ม โรงเชือดเป็ด
การทำโรงเชือดเป็ด
คุณพินัย ขำคง ปัจจุบันประกอบกิจการโรงเชือดเป็ดที่ได้มาตรฐาน มีใบอนุญาตประกอบการ และถือเป็นรายใหญ่ที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งในพื้นที่จันทบุรี โดยมีประสบการณ์คลุกคลีกับการอาชีพเลี้ยง/ทำฟาร์มเป็ด และทำ โรงเชือดเป็ด ส่งขายให้กับลูกค้าหลายกลุ่มมาอย่างยาวนานหลายสิบปี
คุณพินัยเปิดเผยว่า ตลาดซื้อขายเป็ด (เป็ดเนื้อ) ในเมืองไทยมีแนวโน้มที่ดี หลังจากบ้านเมืองผ่านช่วงการเลือกตั้งมาได้สักระยะหนึ่ง ทำให้ราคาซื้อขายผลผลิตเกี่ยวกับเนื้อสัตว์กลับคืนสู่สภาวะปกติ อยู่ในเกณฑ์ที่ดี และราคาคงที่ โดยพี่น้องเกษตรกรที่ปลูกโรงเรือนเลี้ยงเป็ดมีความพึงพอใจในการจับเป็ดส่งขายตลาด ได้กำไรทุกรอบการเลี้ยง
โดยเฉพาะเกษตรกรเลี้ยงเป็ดในพื้นที่ จ.จันทบุรี ซึ่งหลายรายเป็นลูกเล้าของคุณพินัย โดยเลี้ยงเป็ดแล้วจับส่งกลับเข้าโรงเชือดของคุณพินัย เพื่อนำไปชำแหละพร้อมที่จะกระจายส่งให้กับลูกค้าหลายกลุ่ม โดยกลุ่มหลักๆ คือ ตลาดรับซื้อเป็ดพะโล้
จุดเริ่มต้นการทำโรงเชือดเป็ด
สำหรับจุดเริ่มต้นการทำ โรงเชือดเป็ด ที่ได้มาตรฐาน เป็นที่รู้จักของเกษตรกรเลี้ยงเป็ดในพื้นที่จันทบุรี รวมไปถึงตราด ซึ่งเป็นลูกเล้าให้กับคุณพินัยนั้น ย้อนกลับไปเกือบ 10 ปี โดยคุณพินัยเล่าว่า สมัยก่อนตนประกอบอาชีพเป็นผู้รับเหมาต่อเติมบ้าน ส่วนภรรยาเป็นแม่ค้าขายเป็ดพะโล้ โดยประกอบอาชีพและอาศัยอยู่ใน จ.อุตรดิตถ์ ก่อนจะย้ายถิ่นฐานมาที่จันทบุรี ซึ่งช่วยภรรยาขายเป็ดพะโล้เรื่อยมา
กิจการขายเป็ดพะโล้เติบโตอย่างต่อเนื่องและเป็นไปด้วยดี มีออเดอร์ส่งขายลูกค้าและมีลูกค้าประจำมารับซื้อ จนกระทั่งเมื่อปี พ.ศ.2554 ประเทศไทยเกิดวิกฤตไข้หวัดนก อย่างที่หลายคนทราบกันดี ความรุนแรงดังกล่าวสร้างความเสียหายให้กับสัตว์ปีก ซึ่งเป็นสัตว์เศรษฐกิจเป็นวงกว้าง สำหรับแวดวงเป็ดเนื้อก็เช่นกัน กระทบต่อโรงเชือด ทั้งรายเล็ก รายใหญ่ หลายแห่งต้องล้มเลิกกิจการปิดตัวเป็นจำนวนมาก
ทว่าวิกฤตนั้นกลายเป็นการสร้างโอกาสให้กับคุณพินัยและภรรยา โดยนอกจากขายเป็ดพะโล้แล้ว คุณพินัยมีประสบการณ์การรับจ้างเชือดเป็ดให้กับลูกค้ามาเกือบ 20 ปี และด้วยความที่ตนเองและภรรยาทำอาชีพขายเป็ดและเชือดเป็ดขายมาอย่างยาวนาน จึงมีประสบการณ์และมีสายป่านที่ยาว รู้จักลูกค้าที่ทำโรงเรือนเลี้ยงเป็ด และตลาดเป็ดพะโล้ในพื้นที่อย่างกว้างขวาง จึงทำให้การเริ่มต้นกิจการ โรงเชือดเป็ด เป็นไปได้สวย
“ช่วงแรกที่ทำ โรงเชือดเป็ด ผมเช่าบ้านเป็นห้องเช่าเล็กๆ อยู่ห่างไกลชุมชน โดยช่วยภรรยารับเชือดเป็ดส่งขายลูกค้า จึงทำให้เป็นที่พูดกันปากต่อปากของคนในพื้นที่ และเริ่มมีลูกค้าหลายรายติดต่อว่าจ้างให้เชือดเป็ด จึงกลายเป็นช่องทางทำเงินสร้างรายได้หลัก ต่อจากนั้นผมกับภรรยามองเห็นโอกาส จึงมีแนวคิดสร้างโรงเชือดให้เป็นกิจจะลักษณะ และได้มาตรฐานครบวงจร” คุณพินัยเล่าย้อนอดีต
การบริหารจัดการ โรงเชือดเป็ด
ปัจจุบัน โรงเชือดเป็ด ที่คุณพินัยดูแลอยู่นั้นมีมาตรฐาน ลงเครื่องจักรที่ทันสมัย และจำเป็นต่อการใช้ในกระบวนการเชือดตามมาตรฐานสากล ทั้งนี้ยังมีฟาร์มเลี้ยงเป็ดจำนวนหนึ่ง และฟาร์มเลี้ยงปลา (ปลาดุก) แบ่งสัดส่วนดูแลอยู่ด้วย ในพื้นที่ใช้สอยรวมประมาณ 10 ไร่ ถือได้ว่าเป็นเกษตรผสมผสาน เพื่อให้ปลาได้กินมูลและไส้เป็ดที่ชำแหละขาย และนำปลาไปขายสู่ตลาดสร้างรายได้เพิ่มในครอบครัวเป็นอย่างดี
ส่วนอุปกรณ์ภายใน โรงเชือดเป็ด ที่ได้มาตรฐานแห่งนี้ ซึ่งใช้เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในฟาร์มอุตสาหกรรมสัตว์ปีก ภายใต้เทคโนโลยีที่ทันสมัยครบวงจร อาทิเช่น เครื่องถอนขนสัตว์ปีก (เป็ด) เครื่องลวกเป็ด (ระบบไฟฟ้า) เป็นต้น ก่อนเข้าสู่กระบวนการเชือดผ่าท้อง ควักไส้/เครื่องใน แยกชิ้นส่วน ส่งขายให้กับลูกค้าแต่ละกลุ่มที่ต้องการชิ้นส่วนนำไปใช้ในอุตสาหกรรมอาหารซึ่งแตกต่างกัน
ด้านฟาร์มเป็ดที่คุณพินัยเลี้ยงอยู่ในพื้นที่ส่วนหนึ่งที่กล่าวไปนั้น เลี้ยง “สายพันธุ์เชอรี่” เนื่องจากรอบการเลี้ยงสั้น แค่ 45 วัน ก็จับเชือดส่งขายลูกค้าได้แล้ว
การบริหารลูกเล้าในระบบคอนแทรค
นอกจากนี้ยังมีลูกเล้าภายใต้ระบบคอนแทรค ที่คุณพินัยสร้างระบบและสานความสัมพันธ์อันดีเอาไว้อย่างยาวนานให้ช่วยเลี้ยงเป็ดและส่งกลับคืนเมื่อถึงระยะจับ ซึ่งมีลูกเล้าในพื้นที่ จ.จันทบุรี และ จ.ตราด รวมสิบกว่าราย
“รูปแบบการทำงานระหว่างลูกเล้าของเรา คือ ลูกเล้าจะต้องคอยดูแลและเอาใจใส่เป็ดของเราเป็นอย่างดี เมื่อครบกำหนดอายุ 45 วัน ก็จะจับส่งเข้าโรงเชือด” คุณพินัยกล่าวเสริม
โดยกระบวนการบริหารจัดการลูกเล้าของคุณพินัย อธิบายคร่าวๆ คือ การว่าจ้างเลี้ยง/ดูแลเป็ดตั้งแต่เป็นลูกเป็ด ซึ่งซื้อพันธุ์ที่ได้คุณภาพมาจากบริษัทรายใหญ่ เพื่อให้ลูกเล้าที่มีศักยภาพรับไปดูแลและขุนตามระยะการเลี้ยง ตามโปรแกรมการให้อาหารและทำวัคซีน จนกระทั่งถึงระยะจับ
อย่างที่กล่าวไปแล้ว เป็ดสายพันธุ์เชอรี่จะมีรอบการเลี้ยงถึงระยะจับประมาณ 45 วัน/รอบ เพราะฉะนั้นใน 1 ปี ลูกเล้าสามารถเลี้ยงเป็ดส่งขายได้เฉลี่ย 3-4 รอบการเลี้ยง หลังจากนั้นจะให้ลูกเล้าทำการพักเล้า 1 เดือน (ตามกฎหมาย) เพื่อเข้าสู่กระบวนการฆ่าเชื้อ ทำความสะอาดโรงเรือน เพื่อเตรียมความพร้อมการเลี้ยงเป็ดรุ่นใหม่ในรอบต่อไป
การให้อาหารเป็ด ของคาร์กิลล์
ด้านอาหารเป็ด ในปัจจุบันคุณพินัยเลือกใช้ของ “คาร์กิลล์” โดยจัดสรรให้กับลูกเล้าทุกราย โดยการให้ตามโปรแกรมตามมาตรฐาน ซึ่งคุณพินัยเผยว่าแต่ก่อนใช้อาหารมาหลายยี่ห้อ แต่ย้อนไปประมาณ 5 ปีที่แล้ว ได้รู้จักกับผลิตภัณฑ์ของคาร์กิลล์ และทดลองสั่งซื้อนำมาใช้ ผลปรากฏว่าเป็ดเจริญเติบโตแข็งแรง กินเก่ง อัตราการตายน้อยไม่ถึง 3% และพบเป็ดป่วยโรคน้อยมาก จึงตัดสินใจใช้อาหารของคาร์กิลล์ และส่งให้กับลูกเล้าทุกรายนับแต่นั้นเป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน
คุณพินัยกล่าวเสริมว่าอาหารของคาร์กิลล์มีคุณภาพสูง จากประสบการณ์ส่วนตัวที่เคยใช้มาหลายยี่ห้อ โดยอาหารที่มีคุณภาพเป็นหัวใจสำคัญในการเลี้ยงเป็ด ทำให้เป็ดสมบูรณ์แข็งแรง อัตราการตายน้อย ได้น้ำหนัก จับเชือดส่งขายตลาดได้กำไรงาม
โดยน้ำหนักเป็ดเมื่อถึงระยะจับ 45 วัน น้ำหนักเฉลี่ยคละทั้งเป็ดเพศผู้และเพศเมีย 3.3-3.5 กิโลกรัม/ตัว (น้ำหนักเฉลี่ยคละเพศ) ซึ่งเป็นน้ำหนักที่เชือดส่งขายให้กับลูกค้า ส่วนเกษตรกรผู้เลี้ยงก็ได้กำไรเป็นที่น่าพอใจ
และนอกจากคุณภาพของสินค้าแล้ว ในเรื่องการบริการหลังการขาย คาร์กิลล์ โดยทีมงานการตลาดและฝ่ายขายคอยให้คำแนะนำ ให้คำปรึกษา การใช้ผลิตภัณฑ์ รวมถึงความรู้ใหม่ๆ ในเรื่องวิธีการเลี้ยงเป็ด ฯลฯ และเข้ามาแวะเยี่ยมเยียนพบปะพูดคุยถึงเรื่องปัญหา, เรื่องการบริหารจัดการในฟาร์มอยู่บ่อยครั้ง ทำให้เกิดความประทับใจ ทั้งตัวผลิตภัณฑ์ และทีมงานเจ้าหน้าที่ของคาร์กิลล์
สำหรับวิธีการให้อาหารคาร์กิลล์ สำหรับเป็ดในฟาร์ม และลูกเล้าของคุณพินัย แบ่งการให้อาหารตามระยะการเลี้ยงของเป็ด กล่าวคือ
• เป็ดเล็ก ช่วงอายุแรกเกิด 1-20 วัน ให้อาหารคาร์กิลล์ เบอร์ 697
• เป็ดรุ่น ช่วงอายุเข้าสู่วันที่ 20-35 วัน ให้อาหารคาร์กิลล์ เบอร์ 698
• เป็ดขุน ช่วงอายุเข้าสู่วันที่ 35 จนถึงวันจับ (เลี้ยงครบ 45 วัน) ให้อาหารคาร์กิลล์ เบอร์ 699
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายเป็ด
สำหรับการจัดจำหน่าย โดยคุณพินัยขายเป็ดสดที่ชำแหละแล้ว ภายใต้โรงเชือดของตนเองนั้น ราคาขายลูกค้าจะคิดน้ำหนักตามจริง โดยไม่มีราคาที่ตายตัว ขึ้นอยู่กับการตกลงและความพึงพอใจของทั้ง 2 ฝ่าย เนื่องจากกลุ่มลูกค้าแต่ละกลุ่มมีความต้องการไม่เหมือนกัน เช่น อยากได้เป็ดตัวเล็ก ตัวใหญ่ ชิ้นส่วน เครื่องใน ฯลฯ ทั้งนี้ในบางครั้งช่วงเวลาที่เป็ดขายดี เช่น ช่วงเทศกาลสำคัญ จำเป็นต้องจับเป็ดก่อน 45 วัน ทั้งนี้เพื่อให้ทันเชือดต่อออเดอร์ที่ลูกค้าสั่ง เป็นต้น
“ปัจจุบันในแต่ละรอบการเลี้ยงทำกำไรเฉลี่ย 1.5-2 หมื่นบาท/ลูกเล้า โดยการจับเป็ดแต่ละครั้ง เราทำการจับร่วมพันตัว ซึ่งโรงเรือนของลูกเล้าแต่ละรายมีทั้งรูปแบบการเลี้ยงแบบเปิด และเลี้ยงแบบปิด (อีแวป)
ทั้งนี้เทคนิคและวิธีการเลี้ยงเป็ดเชอรี่ ลักษณะคล้ายกับการเลี้ยงไก่เนื้อ ซึ่งหากลูกเล้ามีความรู้ ความเข้าใจ ในการเลี้ยง โดยพื้นฐานในการเลี้ยงตามมาตรฐาน พื้นที่ไม่ควรเกิน 4 ตัว/ตร.ม. และหมั่นคอยดูแลเอาใจใส่ให้อาหาร/วัคซีนตามโปรแกรม ดูแลทำความสะอาดโรงเรือนอยู่เสมอ เพียงเท่านี้ปัญหาการเลี้ยงก็แทบจะไม่มี และเมื่อถึงเวลาจับ เกษตรกรจะได้กำไรจากการขาย หักต้นทุนทุกอย่างแล้วเฉลี่ยอยู่ที่ 10 บาท/ตัว
ข้อดีของการเป็นลูกเล้า คือ เกษตรกรสามารถทำเสริมควบคู่ไปกับการทำสวนผลไม้ได้ โดยการเป็นลูกเล้าไม่ต้องลงทุนอะไรเลย ขอเพียงมีพื้นที่ทำโรงเรือน และมีเวลาที่จะดูแลเป็ดให้กับเราแค่นั้น เมื่อถึงเวลาจับเราจะเข้าไปจับถึงเล้า และจ่ายเงินสดในราคายุติธรรม
แต่มีข้อแม้ว่าลูกเล้าต้องซื่อสัตย์และจริงใจ ต้องเลี้ยงเป็ดด้วยความตั้งใจที่จะทำ ไม่ใช่ปล่อยปละละเลย เพราะหากผิดสังเกตเรารู้ทันที เพราะจากประสบการณ์ และวงการนี้ ใครทำอะไรที่ไม่ดี ไม่งาม รู้ถึงกันหมด ถือเป็นการตัดอนาคต ตัดรายได้ของคุณเอง ซึ่งไม่คุ้มแน่นอน”
การวางแผนในอนาคต
เมื่อถามถึงแผนการขยายกิจการทำโรงเชือดและฟาร์มเป็ดในปี 2562 และปีถัดไป คุณพินัยเผยว่าอนาคตอันใกล้ วางแผนโครงการขยายสร้างเล้าของตนเองเพิ่ม เพื่อช่วยเสริม กรณีหากลูกเล้าผลิตเป็ดให้ไม่ทันต่อออเดอร์ของลูกค้าหรือความต้องการของตลาด
นอกจากนี้ยังวางแผนขยายโรงเชือด หากมีจังหวะเวลาที่เหมาะสม ทั้งนี้ปัจจุบันมีรุ่นลูกๆ ที่เข้ามาบริหารจัดการคอยช่วยดูแลและสานต่อกิจการของคุณพินัย ทำให้ธุรกิจเติบโตไปได้อย่างราบรื่น
พร้อมกันนี้ยังได้กล่าวฝากถึงเกษตรกรที่เลี้ยงเป็ด ตลอดจนเกษตรกรที่มีความสนใจต้องการสมัครเป็นลูกเล้า ซึ่งคุณพินัยมีความยินดีเป็นอย่างยิ่ง โดยบอกว่า “สำหรับเกษตรกรท่านใดที่สนใจ ที่ประกอบอาชีพเลี้ยงเป็ดอยู่แล้ว หรือมีความสนใจและตั้งใจจริง ต้องการเป็นลูกเล้ากับเรา ซึ่งเรายินดีเป็นอย่างยิ่ง ขอเพียงคุณมีความตั้งใจที่จะเลี้ยงและดูแลเอาใจใส่เต็มร้อย มีเวลาให้ และมีความจริงใจ ซื่อสัตย์ ซึ่งถ้าเลี้ยงดี ผลลัพธ์จะเป็นเครื่องพิสูจน์เอง เราก็สามารถร่วมธุรกิจและเติบโตไปพร้อมกันอย่างยาวนาน
ยกตัวอย่าง ลูกเล้ารายเก่าที่อยู่ด้วยกันมานานหลายราย มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น เพราะเขามีความซื่อสัตย์ ดูแลเอาใจใส่โรงเรือน และรักษามาตรฐานในการเลี้ยง ซึ่งหากระบบในโรงเรือนมีคุณภาพ เลี้ยงดี ให้อาหารไม่ขาด ทำวัคซีนตามโปรแกรมอย่างสม่ำเสมอ ถึงอย่างไรก็จับขายมีกำไรแต่ละรอบ ซึ่งจะประสบความสำเร็จ และมีความสุขในอาชีพที่ทำ
สำหรับเกษตรกรท่านใดสนใจเป็นลูกเล้าจริงๆ ติดต่อสอบถามพูดคุยกับเราได้โดยตรง ขอเพียงซื่อสัตย์ จริงใจ เพราะเป็นอาชีพของคุณเอง ซึ่งถ้าทุจริตหรือหวังผลประโยชน์แอบแฝง สุดท้ายทำอะไรก็ไม่ยั่งยืน ต้องล้มหายตายจากไปเอง ซึ่งวงการนี้มันแคบ ชาวบ้านก็จะรู้เอง ว่าคุณเป็นคนอย่างไร”
อ้างอิง : นิตยสาร สัตว์บก ฉบับที่ 316/2562
