มีดกรีดยาง นกเงือก จากสิ่งประดิษฐ์สู่ นวัตกรรม เพิ่มผลผลิต ยืดอายุต้นยาง
แม้ว่า มีดกรีดยาง “ เจ๊ะบง ” ที่คิดค้นโดยประเทศอังกฤษจะได้รับความนิยมมากที่สุดจนถึงปัจจุบันแต่ไม่ได้หมายความว่าจะดีที่สุด
แต่ในทางตรงกันข้าม กลับมีปัญหาซุกซ่อนอยู่มากมาย ได้แก่
ต้องฝึกไม่น้อยกว่า 10 วัน จึงจะกรีดเป็น และใช้เวลามากกว่านั้นจนกว่าจะชำนาญ
ต้นยางเสียหายจากการกรีดง่าย หากไม่ชำนาญจริง และจะทำให้อายุการให้ผลผลิตลดลง
ต้องลับมีดให้คมทุกวัน
เวลาหน้ากรีดของต้นยางต่ำจำเป็นต้องก้มกรีด บางคนกรีดไม่ได้ เป็นต้น
เพียงแต่ที่ผ่านมายังไม่มีใครที่จะสามารถคิดค้นนวัตกรรมเพื่อ “ทำลายกำแพงปัญหา” เหล่านี้ และยังคงจมอยู่กับปัญหาของ มีดกรีดยาง เสมอมา
แต่สำหรับ นายมะนายิ ราหู ชาวสวนยางแห่ง อ.แว้ง จ.นราธิวาสเขาไม่ยอมทนกับปัญหาของมีดเจ๊ะบงพร้อมตั้งคำถามว่าจะแก้ปัญหา มีดกรีดยางอย่างไรให้กรีดง่ายใครก็ทำได้กรีดบางน้ำยางเยอะและยืดอายุต้นยาง
เขาใช้เวลาคิดค้นลองผิดลองถูกถึง 7 ปีเต็ม จนได้ มีดกรีดยางแฮนด์เมด ที่สามารถแก้ปัญหามีดเจ๊ะบงได้อย่างราบคาบ โดยสามารถถอดเปลี่ยนใบมีดได้ กรีดได้บาง และได้น้ำยางเยอะกว่ามีดเจ๊ะบง
“ผมได้ไอเดียจากมีดโกนหนวด มันคม โดยไม่ต้องลับ และกบไสไม้โบราณ สามารถตั้งความหนาบางของการไสได้”
แต่ปัญหาของเขาก็คือ จะพัฒนา “สิ่งประดิษฐ์” นี้ ให้เป็นมีดกรีดยาในเชิงการค้าอย่างไร เพราะต้นทุนค่อนข้างสูง และเขาเองก็เป็นเกษตรกรไม่มีความรู้เรื่องนี้เลย
ก่อนที่นายมะนายิจะทำเรื่องสู่ โครงการแปลงนวัตกรรมเป็นทุน รูปแบบการสนับสนุนด้านวิชาการ ของ สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (สนช.) หรือ NIA โดยได้รับเงินสนับสนุนส่วนหนึ่งเพื่อ แปลง “สิ่งประดิษฐ์” ให้เป็น “นวัตกรรม” และพัฒนาสู่เชิงพาณิชย์เพื่อให้ผลิตมีดได้ปริมาณมากใช้งานง่ายถนัดมือและราคาไม่สูงเกินไป
“NIA สนับสนุนเงินลงทุนเริ่มต้น เพราะผมไม่พร้อม ความรู้เรื่องการผลิตทำอย่างไรให้ได้จำนวนมากๆ เพราะต้องทำแบบอุตสาหกรรม ทางเจ้าหน้าที่แนะนำว่าเราต้องไปหาโรงงาน ทำโมลด์ ผลิตครั้งละเยอะๆ ซึ่งเป็นแนวให้ผมทำ มีดกรีดยางนกเงือก ในเชิงการค้าได้”
ภายหลัง นายมะนายิ จับมือกับ นายประยุทธ์ พุทธาโกฐิรัตน์ ซึ่งมีความเชี่ยวชาญด้านงานกลึงและปั้มโลหะ เพื่อพัฒนามีดนกเงือกสู่การผลิตระดับอุตสาหกรรม และตั้ง บริษัท แอดวานช์ คิว จำกัด ขึ้นมา
เปลี่ยนการกรีดยาง จากเรื่องยาก ให้เป็นเรื่องง่าย
ลักษณะเด่นของ มีดกรีดยางนกเงือก ที่โดดเด่นมี 3 ด้านคือ
1.ไม่ต้องลับมีด สามารถถอดเปลี่ยนใบมีดได้ แก้ปัญหาการลับมีดไม่คม
มีดกรีดยางนกเงือก ถูกออกแบบมาเพื่อ แก้ปัญหาการลับมีดไม่คม ซึ่ง มีดกรีดยางรุ่นเก่าจะต้องลับมีดอยู่บ่อยครั้งบางวันคมบ้างไม่คมบ้าง
ทั้งนี้หากลับมีดไม่คมจะส่งผลให้ได้น้ำยางน้อยลง 10-20% จึงทำให้ต้องกรีดหนาทำให้เปลืองหน้ากรีด
ที่สำคัญ มีดกรีดยางนกเงือก ผลิตด้วยระบบอุตสาหกรรมและเป็นเทคนิคการผลิตอันเดียวกับ “ใบมีดโกน” จึงทำให้ใบมีดคมเหมือนกันทุกใบและในทุกวันกรีด
ทั้งนี้ใบมีด เป็นสแตนเลสผสม แข็งแรงมาก และสามารถกรีดได้ถึง 2,000 ต้น / 1 ใบมีด มีดรุ่นเก่าจะมีรอยกรีดเป็นลักษณะตะปุ่มตะปั่ม พอมากรีดมีดนกเงือกรอยกรีดจะเรียบ ใน 1 ปีเกษตรกรจะเสียหน้ากรีดประมาณ 20 นิ้ว แต่มีนกเงือกเสียหน้ายางแค่ 8 นิ้ว
2.กรีดง่าย–กรีดบาง น้ำยางออกดี 50 ปีไม่ต้องโค่น
กรีดง่าย คือฝึกกรีดเพียงแค่ 1-2 ครั้งก็สามารถกรีดเป็น เพราะมีดกรีดยางนกเงือกได้ออกแบบมาเพื่อรองรับกับปัญหาของเกษตรกรที่ไม่เข้าใจการกรีดยาง และต้องใช้เวลาเรียนรู้นาน
กรีดบาง คือ มีดกรีดยางนกเงือก ถูกออกแบบมาให้มีตัวกันการกินหน้ายางลึก การกรีดจึงบางเพียงแค่ 1 มม. เท่านั้น แต่ถ้าเป็นมีดแบบเก่าจะหาคนที่กรีดได้หน้ายางบางถึง 1-2 มม. คงเป็นเรื่องยาก และต้องมีฝีมือการกรีดชำนาญมากพอสมควรจึงช่วยในเรื่องของการขาดแคลนแรงงาน ที่มีฝีมือการกรีดยางได้
น้ำยางออกดี การใช้ มีดกรีดยางนกเงือก ทำให้ได้น้ำยางเพิ่มขึ้นถึง 10-15% เพราะใบมีดมีความคมกว่ายิ่งใช้ใบมีดคมน้ำยางยิ่งออกดี
มีดกรีดยางนกเงือก จะไม่ทับรอยกรีดเพราะมีตัวช่วยประคองมีหน้าที่ค้ำไม่ให้มีส่วนใดส่วนหนึ่งทับรอยกรีดต่างจากมีดรุ่นเก่าที่มีดั้งมีดเป็น “สันตรง” ในขณะที่กรีดดั้งมีดจะกดทับรอยกรีดตลอดแนวทำให้เกิดการกดทับ ท่อน้ำยาง ดังนั้นจึงต่างจากมีดนกเงือก ที่กรีดแล้วไม่มีส่วนใดทับรอยกรีด จึงทำให้น้ำยางไหลดี และได้ปริมาณมากกว่าเดิมถึง 10-15%
ถ้าสมมุติว่าสวนยางที่กรีดด้วยมีดเจ๊ะบงได้น้ำยาง 30 กิโลกรัม/ครั้ง พร้อมกับเสียหน้ากรีดไป 3 มม. แต่ถ้ากรีดด้วยมีดนกเงือกเสียหน้ากรีดเพียงแค่ 1 มม.ได้น้ำยางเพิ่มขึ้นเป็น 31.5 กิโลกรัม จะเสียหน้ายางกรีดเท่ากับมีดเจ๊ะบงจะต้องกรีดถึง 3 ครั้ง และจะต้องคูณด้วย 3 นั่นหมายถึงจะได้น้ำยางเท่ากับ31.5 x 3 = 94.5 กิโลกรัม นอกจากจะได้น้ำยางเพิ่มขึ้น 10-15% แล้วยังได้เพิ่มขึ้นอีกเป็น 3 เท่า
50 ปีไม่ต้องโค่น การกรีดหน้ายางบางส่งผลให้ประหยัดหน้ายาง และยังสามารถยืดอายุต้นยางได้ด้วย ถ้าเป็นมีดแบบเก่าคงกรีดได้เพียงแค่ 20-25 ปี แต่มีดนกเงือกสามารถต่ออายุต้นยางและกรีดได้ถึง 50 ปี อีกทั้งยังช่วยเรื่อง ระบบนิเวศ ทำให้สิ่งแวดล้อมไม่เสีย เพราะไม่ต้องโค่นยางทิ้ง เพื่อปลูกใหม่
โดยปกติปลูกยาง 7 ปี จึงเริ่มกรีดได้ ถ้ากรีดด้วยมีดรุ่นเก่าประมาณ 20 ปี ต้องโค่นและต้องปลูกใหม่ ต้องเสียเวลาปลูกอีกถึง 7 ปี แต่ถ้าใช้มีดนกเงือกไม่ต้องโค่นยางทิ้งเลย เพราะอายุนาน
3. ลดค่าใช้จ่ายในการเปลี่ยนใบมีด ถูกกว่าการจ้างลับมีดประมาณ 4 เท่า
ใบมีดนกเงือก 1 ใบ ราคา 25 บาท กรีดได้ 2,000 ต้น แต่มีดรุ่นเก่ากรีดได้ 500 ต้น/การลับมีด 1 ครั้ง และเสียค่าจ้างลับมีดไม่ต่ำกว่า 15-20 /ครั้ง
“มีดทั่วไปต้องลับทุกวัน วันไหนที่เราไปกรีดต้องลับมีดทุกครั้ง เพื่อให้ใบมีดคม ในจังหวัดนราธิวาสเขาจะจ้างลับมีด 15-20 บาท/ครั้ง แต่ใบมีดเราแค่ 25 บาท และยังกรีดได้ถึง 4 วัน นี่คือใบมีด 1 ใบ กรีดได้ถึง 2,000 ต้น อย่างมีดรุ่นเก่าถ้า 4 วัน ก็ต้องรับมีด 4 ครั้ง ค่าจ้างรับมีดก็ประมาณ 60 บาทเราจึงได้ไอเดียมาจากกบไสไม้โบราณ มีดโกนหนวด และเอารูปแบบ มีดกรีดยาง รุ่นเก่าๆ เอาสามอย่างนี้มารวมกัน จนกลายมาเป็น มีดกรีดยางนกเงือก ” นายมะนายิ พูดถึงข้อแตกต่างของการรับมีดรุ่นเก่า และมีดนกเงือก
ข้อดีอีกอย่างที่สำคัญของ มีดกรีดยางนกเงือก คือกรีดยางที่หน้ากรีดต่ำได้โดยไม่ต้องนั่งยองๆเหมือนกับมีดรุ่นเก่าเพราะถ้าต้องลุกๆยืนๆกรีดยางกว่า 500 ต้น ภายใน 1 วัน ถือเป็นเรื่องที่เหนื่อยเอาการ
ด้วยลักษณะการกรีด 45 องศาไม่ต้องเอียงคอและลำตัวตามการกรีดเพราะมีดนกเงือกสามารถมองจุดกรีดที่เดือยได้โดยไม่ต้องเอียงคอ
มีดกรีดยาง นกเงือก รางวัลชนะเลิศ ด้านออกแบบ ของ NIA
จาการคิดค้น มีดกรีดยางนกเงือก มานากว่า 7 ปีและได้นำประสบการณ์จาการทำสวนยางมาประยุกต์ใช้และได้เกิดเป็นนวัตกรรมมีดกรีดงานนกเงือกขึ้นมา
มีดกรีดยาง รุ่นเก่าที่เกษตรกรใช้กันอยู่เป็นฝีมือการคิดค้นของชาวอังกฤษและใช้งานมานานกว่า 100 ปีเป็นไปได้ว่าถ้าจะเปลี่ยนเกษตรกรให้หันมาใช้อย่างอื่นจะต้องมีคุณภาพและสามารถเข้าถึงเกษตรกรได้เป็นอย่างดีถึงจะสามารถมัดใจเกษตรกรได้
รางวัลที่ มีดกรีดยางนกเงือก ได้รับมาดังนี้รางวัลชนะเลิศด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์ (Product Design) จาก สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NIA และ รางวัลดีเด่น จากรายการ นักประดิษฐ์พันล้าน ทางช่อง WORK POINT TV.
จะเห็นได้ว่านวัตกรรม มีดกรีดยางนกเงือก ประสบผลสำเร็จในการคิดค้นสิ่งประดิษฐ์เพื่อแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในการกรีดยาง ก่อนจะพัฒนาสู่การผลิตเชิงอุตสาหกรรมทำให้การกรีดยางที่เคยเป็นเรื่องยากกลายเป็นเรื่องกล้วยๆ